Amerikalılar Trump ekonomisini özlüyor

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’de bu yıl yapılacak başkanlık seçimleri öncesi en önemli gündem ‘enflasyon’. Beklentilerin üzerinde gelen son enflasyon raporunun, seçimlerden Başkan Joe Biden’a sorun yaratabileceği giderek daha çok dillendiriliyor.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Başkan Joe Biden’ın ekonomi yönetimi anlamında, özellikle de Amerikalıların nezdinde başarılı olduğunu söylemek giderek daha da zorlaşıyor. Bunun en önemli göstergesinin ise bir türlü sona ermeyen enflasyon belası olduğu kabul ediliyor.

Nostalji duygusu

Yahoofinance’ten Rick Newman’ın haberine göre, 1980'lerde Ronald Reagan'ın başkanlığını takip eden yıllarda birçok Amerikalı enflasyonu çiçek hastalığının ekonomik eşdeğeri olarak görmeye başlamıştı: “Büyük ölçüde ortadan kaldırılmış bir bela.”

Ancak bu belanın yeniden hortladığı görülüyor. 30 yıllık hareketsiz bir dönemin ardından enflasyon 2021'de yeniden ortaya çıktı ve Joe Biden'ın başkanlığının en büyük zorluğu haline geldi. Enflasyon şu anda 2022'deki zirvesinin çok altında ancak artan fiyatların çoğu aynı seviyede ve Amerikalılar, maaş çeklerinden kalıcı olarak giderek daha büyük bir pay alan gıda, kira ve ulaşım maliyetlerinden rahatsız.

Enflasyonun yaralayıcı etkileri, Donald Trump'ın 2017'den 2021'e kadar olan başkanlığına ilişkin bir tür nostaljiyi de körüklüyor. Yakın zamanda yapılan bir NBC News anketinde, ankete katılanların yüzde 40'ı Trump'ın başkanlığının beklenenden daha iyi olduğunu söylüyor. NBC News'ün aynı soruyu sorduğu 2018 yılına kıyasla bu oranın yükselmiş olması ise dikkat çekiyor. Seçmenler sürekli olarak ekonomi konusunda Biden'dan çok Trump'a güvendiklerini ifade ediyor. Bu, iki adayın bu yıl bir kez daha başkanlık için yarıştığı göz önüne alındığında Biden için çok önemli bir eksi niteliği taşıyor.

Başkanlık seçimi öncesi temel ölçü

Trump ekonomisine ilişkin hoş anılar, Kovid salgınına kaotik bir tepki veren, 2020 seçimini bozmaya çalışan ve 6 Ocak 2021'de Kongre Binası'ndaki isyanları alevlendiren Trump'a duyulan özlemle aynı şey değil. Ancak Kovid öncesi Trump ekonomisi artık insanların Biden'ın performansını ölçtüğü temel çizgi haline gelmiş durumda. Trump kendi ekonomik siciline göre ve Biden'ınkine karşı yarışıyor, dolayısıyla 2024'te yakın geçmişin önemli olacağı gözüküyor.

Trump, Başkan Obama'dan sağlam bir ekonomi devraldı ve güzel günler 2020 yılında da devam etti. Bugünle karşılaştırıldığında enflasyondan bahsedilecek bir durum yoktu. Trump döneminde maaşlarının daha da arttığını düşünen seçmenler ise genel olarak haklı.

Yahoo Finance'in 2021'den bu yana takip ettiği 26 temel kategorideki enflasyon göstergesine göre rakamların Trump'ın lehine olduğu görülüyor. Trump döneminde genel enflasyon bu ilk üç yılda sadece yüzde 6,2 idi. Biden döneminde ise bu oran yüzde 17,9’a fırladı. Kiralar Trump döneminde yüzde 11,3, Biden döneminde ise yüzde 19,5 oranında arttı. Gıda enflasyonu Trump döneminde yüzde 2,4, Biden döneminde ise yüzde 21 olarak gerçekleşti. Araç, sigorta, bakım ve benzin maliyetleri de dahil olmak üzere ulaşım enflasyonu ise Trump yönetiminde yüzde 4,5 iken Biden yönetiminde yüzde 27,5’i buldu.

Biden lehine birkaç alan

Yine de enflasyonun Biden döneminde Trump dönemine göre daha düşük olduğu birkaç alan var: Sağlık hizmetleri, üniversite harçları ve reçeteli ilaçlar. Bunun nedeni muhtemelen pandemi sırasında üçüne de talebin azalması; dolayısıyla bu uzun sürmeyecek geçici bir faktör olarak kabul edilmeli.

Enflasyona göre ayarlanan gerçek kazançlar da Biden yönetiminde daha güçlü oldu ve üç yılda yüzde 15,4 oranında arttı; Trump'ta bu oran sadece yüzde 9,4'tü. Ancak Biden yönetiminde enflasyon kazançlardan yüzde 2,5 puan daha fazla arttı; bu da satın alma gücünün düştüğü anlamına geliyor. Trump yönetiminde ise kazançlar enflasyonu yüzde 3,2 puan geride bıraktı, dolayısıyla satın alma gücü arttı. Trump'ın Biden'a göre gerçek avantajı bu: İnsanlar paralarının dört yıl öncesine göre satın alma gücünün düştüğünü düşünüyor ve veriler de onları destekliyor.

Biden’ın üç kozu

Biden bu gerçeği yalanlayamaz. Ekonomi politikaları için lobi yaparken yapabileceği şey, insanları üç şeye ikna etmeye çalışmaktır: Birincisi, enflasyonun büyük ölçüde Kovid ile ilgili kıtlıklar ve aksaklıklardan kaynaklanan küresel bir olgu olduğu göz önüne alındığında, enflasyon onun hatası değildi. İkincisi, işler daha da kötüye değil, daha iyiye gidiyor. Üçüncüsü, Biden'ın ekonomik planı gelecekte seçmenler için Trump'ınkinden daha iyi olacak.

Enflasyonun sorumluluğunu üstlenmek zor olacak. Biden'ın kampanya mesajı, tüketicileri sıkıştırmaktan açgözlü şirketlerin sorumlu olduğu yönünde; bu, bazı seçmenlerin kabul etmeye istekli göründüğü bir iddia. Ancak enflasyon Biden'ın gözetiminde gerçekleşti ve bazı seçmenler Biden'ın fosil yakıtlara olan düşmanlığının ve büyük harcama tutkusunun enflasyona zemin hazırladığını düşünüyor. Bu noktada pek çok kişinin fikrini değiştirmesi pek mümkün görünmüyor.

İşlerin iyiye gittiği gerçeği

Biden, seçmenleri, işlerin gerçekten iyiye gittiğine ikna etme konusunda daha şanslı olabilir. Enflasyon 2022'deki yüzde 8,9’luk seviyeden şu anda yüzde 3,1'e düştü ve alışveriş yapanlar bunu fark etmeye başlıyor. Ankete soruları arasında enflasyona vurgu yapan Michigan Üniversitesi tüketici duyarlılığı endeksi, büyük ölçüde gelecekteki enflasyon korkularının azalması nedeniyle son iki ayda yükselişe geçti. Gelirler artık enflasyondan daha fazla artıyor, bu da trend devam ederse Amerikalıların kendilerini daha iyi hissetmeye başlayacağı anlamına geliyor.

Kısacası, ekonomik konulara öncelik verenler açısından seçim yarışı Trump'ın lehine görünüyor. Enflasyon azalmaya devam ederse seçmenler Biden'a güçlü bir iş piyasası, fabrika inşaatlarındaki patlama ve öğrenci borç yükünü hafifletme çabaları nedeniyle daha fazla kredi verebilir ya da belki seçmenler bir gün Biden ekonomisini de sevgiyle anmayı tercih edebilir.

Paul Tudor Jones: ABD ekonomisi borçlanmayla büyüyor

Nassim Taleb: ABD ekonomisi ölüm sarmalında

ABD ekonomisi beklentilerin üzerinde büyüdü

Başkanlık seçimi borsa yatırımcılarını endişelendiriyor

Moody’s’e göre ABD başkanlık seçimine yön verecek 4 ekonomik değişken

Wall Street Trump olasılığını fiyatlıyor

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.