Sürü psikolojisi küçük yatırımcıyı nasıl etkiliyor?

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD Kongre Binası'ndan Wall Street'e kadar, sosyal medyanın kalabalığı harekete geçirme gücü her yerde açıkça görülüyor. Politikaya olduğu gibi piyasaların etkin işlemesine yeni bir risk getiren sosyal medya siyasilerin ve düzenleyicilerin viral kampanyaları yönetmesi için yeni sınırlamalar getirmeye yönelmesine neden oluyor.

Uzun süredir zor durumda oluğu görünen perakende şirket GameStop’un hisse senetleri geçtiğimiz haftalarda sosyal medya şirketi Reddit üzerinden organize olan perakende yatırımcıların katkısıyla birlikte hızlı bir şekilde yükselmişti. GameStop’taki bu yükseliş açığa satış pozisyonunda bulunan riskli yatırım fonlarının büyük kayıplar vermesine neden olmuştu.

Ancak Oxford Üniversitesi Profesörü Ian Goldin’in Financial Times’taki yazısına göre, GameStop’taki bu yükseliş aynı zamanda finansal piyasaların sosyal medyadaki yatırımcı kalabalığının seferber olmasına ne kadar duyarlı olduğunu gösterdi. Goldin yatırımcıların ve siyasilerin bu etkileri acilen anlaması gerektiği konusunda uyarıyor.

Goldin yatırımcılardaki aşırıcılıkların ekonomide köklü bir konu olduğunu belirtiyor. Oxford Üniversitesi'nden Valentina Semenova ve Julian Winkler tarafından yapılan araştırmalara dikkat çeken profesör bir hisse senedine olan ilginin sosyal medyada nasıl şekillenebileceğinin orya konulduğunu belirtiyor.

2015 yılından bu yana Reddit’in alt forumlarında bulunan WallStreetBets başlığını takip ettiklerini belirten Goldin, geçtiğimiz ayındaki borsa çöküşü sırasında forumdaki kullanıcıların S&P 500 Endeksi’ndeki satım opsiyonlarını şiddetli bir biçimde ilan ettiklerini belirtiyor. Bu opsiyon borsaların geniş çapta çökeceğine yönelik iddia üzerine yatırım yapılmasını belirtiyor.

Söz konusu dönemde WallStreetBets’te yapılan çağrı etki alanları daha sınırlı olduğundan karşılık bulamamış. Ancak forumun büyüklüğünün genişlemesiyle birlikte etki alanı da aynı ölçüde telaffuz edilir hale geldi.

Sosyal bulaşma etkisi yani kötü alışkanlıklardan satın alınan mallara kadar insanların çevresindekilerin davranışlarını taklit etmesi halihazırda oldukça iyi bilinen bir olgu. Goldin’e göre WallStreetBets kanalındaki yatırımcılar bu olguyu finansal kararlar alanına taşımayı çok başarılı bir biçimde gerçekleştirdi. Söz konusu yatırımcılar bunu yaparken rasyonel ekonomik teoriyle çelişen yüksek riskli hisse odaklı opsiyonlara yönelerek kendine has bir lezzet ortaya çıkardı.

Küçük yatırımcının isyanı geri dönebilir

Kullanıcılar borsalarda kumar oynamak için teşvik edildiler. Reddit kullanıcıları sık sık çöken ancak bazen de balonlaşan hisse senedi işlemlerindeki kayıplarını ve kazançlarını göstererek benzeri pozisyonlardaki yatırımcıların kendi yöntemlerini benimsemelerine yol açtı. Goldin Reddit’teki sürü davranışıyla ilgili şu ifadeleri kullanıyor:

“Belirli bir varlık üzerinde sürekli daha fazla tartışmaya maruz kalındığında bireylerin ikna edilme olasılığı artar. Belirli bir hisse senedine olan ilginin ortaya çıkarılması bir miktar zaman alır. Ancak bu bir kez gerçekleştiğinde kendi kendini devam ettirecek hesaba katılması gereken bir güç haline gelecektir.”

Goldin'in oluşturuğu metin tabanlı ölçütler, WallStreetBets müdavimlerinin büyük ölçüde kendi gibi yatırımcıların konumlarını benimsemeye çalıştıklarını gösteriyor. Diğer bir deyişle bu yatırımcılar alım satım hamlelerini herhangi bir piyasa durumu ya da haberle bağlantılı olarak değil, diğerleri de onlar gibi alım satım yaptığı için gerçekleştiriyorlar. Bu etki özellikle geniş çaplı satış nöbetleri sırasında yatırımcı paniğinin garip bir psikolojik modelinin ortaya çıkmasına neden oluyor.

Goldin söz konusu forumda 9 binin üzerinde hisse senedinin tartışıldığını ancak bu dinamikler sebebiyle Tesla ve GameStop gibi bir avuç hisse senedinin piyasa üzerinde etki oluşturacak bir potansiyelle öne çıktığını belirtiyor.

Tüm bu durum göz önüne alındığında GameStop gibi bir spekülatif yükselişin ortaya çıkması an meselesiydi. Goldin’e göre sosyal medya yatırımcı platformlarının dinamikleri göz önüne alındığında bunun tekrar gerçekleşmesi de muhtemel bir durum.

Bu yeni yatırımcı çılgınlığına piyasa düzenleyicilerinin nasıl cevap vereceği de merak konusu. Borsalarda serbest ticareti savunanlar ve platform kullanıcıları bu yeni yatırımcı çevrelerinin kendi hallerinde çalışmasına izin verilmesi gerektiğini aksi halde riskli fonların kötü niyetli bahisler yaparken yakalanmayacağını ve paçayı sıyıracaklarını belirtiyor. Piyasalardaki istikrarın korunması uğruna yatırımcı forumlarının susturulması acımasız bir çözüm olmanın yanında süreklilik de içermeyebilir. Reddit’in sağladığı anonimlik bireylere yönelik piyasa manipülasyonu suçlamalarının takiplerini zorlaştırıyor.

Goldin’e göre Biden yönetimindeki birkaç isim siyasi güç kullanılarak Wall Street’in Reddit ordusuna karşı korunmasını istiyor. Bununla birlikte hiçbir şey yapmamak da finansal piyasaları tehdit edebilecek kabul edilemez riskler de doğurabilir.

Profesör sosyal bulaşma etkisinin oluşması için zaman gerektiğini ve bunu izlemenin mümkün olduğunu belirtiyor. Bu noktada ise piyasa düzenleyicilerini hareket etmeye çağırıyor. Piyasaları istikrarsızlaştıran ve çılgın faaliyet gösteren hisse senedi işlemlerinin sıkılaştırılmasını öneren Goldin perakende yatırımcıların etkisinde olabilecek hisse senetleri için marj gereksinimlerinin artırılmasını öneriyor.

Goldin’e göre düzenleyici kurumların finans piyasalarının doğru şekilde sermayelendirilmesi ve yeni piyasa gelişiminin sistem içerisinde bir risk kaynağı oluşturmadığından emin olunması için acilen harekete geçmesi gerekiyor.

Tesla’nın Bitcoin hamlesinin devamı gelir mi?

Borsa rallisini hangi güçler destekliyor?

Wall Street balonu patlıyor mu?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.