Küçük yatırımcı borsada nasıl kazanır?

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Borsalarda küçük yatırımcılar çoğunlukla sürekli olarak alım satım yaparak büyük getiriler elde edeceklerini düşünürler. Perakende yatırımcıların en çok tercih ettiği yöntemlerden birisi borsaların yükseliş ve düşüş zamanlamasını tahmin etmeye çalışarak bundan getiri elde etmeyi hedeflemektir.

Ancak CNBC’nin haberinde bu yolun başarılı bir yöntem olmadığına dikkat çekiliyor. Ünlü Amerikalı yatırımcı Charles Ellis ilk basımını 1985’te yayınladığı “Kaybedenlerin Oyununu Kazanmak” (Wining the Loser’s Game) kitabının 8’inci kez güncellenen baskısında aktif yatırımlara karşı pasif yatırımların işlerliğini ele alıyor. 83 yaşındaki yatırım dehası endeks yatırımı gibi pasif yatırımların aktif olarak hisse alım satımından daha başarılı sonuç verdiğini belirtiyor. Ellis’e göre aktif yatırımlar için yatırım ücretleri hala çok yüksek ve davranışsal ekonomi anlayışı, insanların yatırım ve davranış biçimlerinin anlaşılması için kritik önem arz ediyor.

Ellis, 2016 yılında yayınlanan kitabının son basısında endeks yatırımlarının pasif yatırımlardan daha iyi performans gösterdiğine ilişkin güçlü kanıtlar sunuyor.

Aktif yatırım kaybettiriyor

Yatırımcılar arasında Warren Buffett gibi endekslerden daha iyi performans veren yetenekli isimlerin olduğu düşüncesi de gerçeği yansıtmıyor. Ellis konuyla ilgili ortalama yatırımcılara şu soruyu soruyor: “Ücretleri ve maliyetleri karşılayacak kadar, riskleri ve belirsizlikleri dengeleyecek kadar yatırım uzmanlarının fikir birliğini geride bırakacak derecede başarılı bir yatırım yöneticisi bulabilir miyiz?"

Bu sorunun cevabı ise oldukça belirleyici. Yatırım ücretleri ve riskler yatırım giderlerine dahil edildiğinde çoğu yatırım uzmanı yeterince iyi bir performans göstermiyor ve büyük ölçüde de harcanan paraya değmiyor.

Ellis kitabında konuyu, “Aktif yatırım kaybedenlerin oyunudur” ifadeleriyle özetliyor.

Çoğu fon yöneticisinin endeksler karşısında düşük performans gösterdiği bilinen bir gerçekliktir. Ancak tablonun ne kadar kötü olduğunun farkında olmayanlar için Ellis kitabının ilk bölümünde şu ifadelere yer veriyor:

“Bir yıl içerisinde yatırım fonlarının %70’i seçtikleri endeksin performansının altında kaldı. Son 10 yılda ise durum daha da kötüleşti: %80 oranında endeksin gerisinde kalındı. 15 yıla bakıldığında ise durum yaklaşık %90’lık oranla çok daha kötü.”

Tüm bunların yanında endeks yatırımlarının kendilerine özgü avantajları bulunuyor. Bunların en dikkat çekenleri ise stres yaşamamak, düşük yatırım ücretleri ve vergiler ödemek şeklinde.

Borsalarda zamanlamayı tahmin etmek imkansıza yakın

Ellis borsalarda zamanlamayı tahmin etmenin ne kadar çekici olsa da yanlış bir yöntem olduğunu belirtiyor.

Borsa zamanlamaları çoğunlukla işler bir sistem değildir. Borsalarda gündelik kazançlar genellikle çok küçük zaman aralıklarında gerçekleşir ve bu zaman aralığında hamle yapılmazsa bu kazanımlar kaybolabilir. Asıl sorunsa bu kazanç günlerinin ne zaman ortaya çıkacağını kimse bilemez.

Piyasalarda doğru günde olmamanın tehlikelerini anlatan birçok araştırma bulunuyor. Ellis konuyla ilgili S&P 500 Endeksi’ne ilişkin bir araştırmayı kullanıyor. Araştırmaya göre 20 yıllık borsa performansında en iyi getiriler endeksin sadece 35 en iyi gününde gerçekleşti. Sadece otuz beş gün... Endeksin bu zaman aralığı içerisinde 5 bin işlem günü geçirdiği düşünüldüğünde kazanma oranı %1’in dahi altında.

Ellis’e göre buradan çıkarılacak önemli bir ders var. Yatırım uzmanı, “Yıldırım düştüğünde orada olmanız gerekiyor. İşte bu yüzden borsaları zamanlamaya çalışmak gerçekten kötü bir fikir. Denemeyin” diyor.

Doğru hisseyi tercih etmek 

83 yaşındaki yatırım danışmanına göre hisse senedi seçmek de iyi bir yöntem değil. Bu sadece hisse senetlerini seçenlerin yeterince bilgi sahibi olmamasından kaynaklanmıyor. Ellis’e göre aslına bakılırsa bunun tam zıddı geçerli:

“Sorun yatırım araştırmalarının yeterince iyi yapılmamasından kaynaklanmıyor. Asıl sorun araştırmaların çok farklı yerden çok iyi bir şekilde yapılması. Hisse senedi seçimi veya fiyat araştırması konusunda diğer tüm yatırımcılara göre devamlılığı olan yararlı bir avantaj elde etmek ve sürdürmek çok zordur.”

Küresel yatırımcıların bir başka başucu kitabı olan Princeton Üniversitesi Profesörü Burton Malkiel’ın yazdığı “Borsada Rastgele Seyir” (A Random Walk Down Wall Street) kitabının sekizinci baskısının giriş bölümünde 15 yıl boyunca Tayvanlı gündelik yatırımcıların yapmaya çalıştıklarına işaret ediliyor. Söz konusu yatırımcıların %1’inden azı düşük ücretli ETF’lerin getirilerini geçebilirken %80’inden fazlası ise paralarını kaybetmiş.

Aktif yatırım neden kaybettiriyor

Ellis yatırımcı yöneticileri topluluğunu asla kınamıyor. Üstelik yatırım yöneticilerinin özverilerini takdir ederek ve harcadıkları çabayı, çalışkanlıklarını gördüğünü belirtiyor.

Ancak Ellis’e göre sorun aktif yatırım uzmanlarının aldatıcı olmalarından değil matematiksel gerçekliklerden ve olasılıklardan kaynaklanıyor. Borsagundem.com’un derlediği verilere göre Ellis göre aktif yatırımcıların aleyhine işleyen üç duruma dikkat çekiyor:

1. Kurumsal yatırımcılar borsanın kendisi haline geldi

Olağanüstü miktarda veriye ve bilgi işlem gücüne erişimi olan çok sayıda profesyonel kurumsal yatırımcı var. Bu yatırım gruplarının herhangi birisine üye olarak borsaların genelinden daha iyi performans göstermek çok zor.

2. Yatırım ücretleri ve ticari maliyetler güçlü performansı imkansızlaştırıyor

Bu görüşü ünlü yatırım danışmanlığı kuruluşu Vanguard’ın Kurucusu Jack Bogle da paylaşıyor. Ortalama bir getiri sağlayan yetenekli aktif para yöneticileri, ticaret maliyeti ve yüksek ücretler nedeniyle herhangi bir performanstan daha fazla aşındırdığı için daha iyi performans sağlamıyor.

3. Gelecek de geçmiş yıllara benzemeyecek

Birkaç yıl boyunca güçlü performans gösteren bir yatırım yöneticisi bulunsa bile söz konusu yöneticinin uzun vadede başarılı olması mümkün görünmüyor. Ellis konuyla alakalı, “Geçmişte daha iyi performans sağlayan yöneticilerin gelecekte de daha iyi getiri sağlaması gerekmiyor” ifadelerine yer verdi.

Tüm bunlar Ellis’e göre aktif yatırımın ürettiği katma değerden daha pahalıya mal olduğunu gösteriyor. Yatırım uzmanı hiçbir sistematik çalışmanın alternatif bir görüşü desteklemediğini belirtiyor.

Kaybedenlerin oyununda nasıl kazanılır?

Yatırımcıların Ellis’in ifadesiyle “kaybedenlerin oyununda” kazanmasının tek bir yolu bulunuyor: Oyunu oynamamak. Bunun içinse küçük yatırımcıların risk profillerini iyi adlandırması ve bu konuda borsaları izleyen endeks fonlarına bağlı kalmasını öneriliyor.

Ellis yatırımcılara kilit öneme sahip bir açıklamada bulunuyor: “Kazananlar an az hatayı yapanlardır. Daha az hata yapmak için getirilere daha az odaklanarak özellikle de ciddi kalıcı kayıpların olduğu riskler olmak üzere riskleri en aza indirmeye odaklanmak gerekiyor.”

Riskleri sınırlandırmanın yolu da çeşitlendirmeden geçiyor. Ellis, yatırımcı riskinin anahtarı olarak yatırımcıların duygularından uzaklaşması gerektiğini anlatıyor: "İçimizdeki şeytan ve asıl düşmanlarımız gurur, korku, açgözlülük, coşku ve endişedir.”

Gerçekçi yatırım hedefleri belirleyerek, uzun vadeli bir strateji tasarlayarak ve buna bağlı kalarak yatırımcı riskini azaltabilirsiniz.

Uzun vadeli bir stratejiye bağlı kalmak ve piyasadaki kısa vadeli dalgalanmalardan korkmamak işin zor kısmı. Uzun vadeli yatırımcılar gelecekteki bir kazanç ve temettü akışını göz önünde bulundurarak hisselerin nasıl büyüdüğünü veya küçüldüğünü önemsemezler. Kısa vadeli yatırımlarsa kazançları veya temettüleri önemsemezler; günden güne ve aydan aya çılgıncasına değişebilen yatırımcı psikolojisine önem veriyorlar.

Bitcoin’in düşüşü borsaların kazancı oldu

Piyasaların kimyası bozuldu

Küresel piyasalarda pozitif görünüm

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.