Yatırımcılar borsada nasıl güvende hissedebilir?

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

2022'nin ilk altı ayı, ABD borsalarının 40 yıldan fazla bir süredir geçirdiği en kötü dönemdi. Borsalar e resmi olarak 13 Haziran'da bir ayı piyasasına girdi. Son zamanlardaki bazı geri dönüşlere rağmen, yatırımcılar endişeli olmaya devam ediyor. Öyle ki, bazı yatırımcılar tam teşekküllü bir piyasa çöküşüne hazırlanmaya başlamamız gerekip gerekmediğini sorgulamaya başladı.

SmartAsset yazarı Eric Reed’e göre bu soruların iki farklı cevabı bulunuyor. Birincisi borsalarda geniş çaplı bir çöküş görmemiz pek olası değil. İkincisi ise borsalar geri dönmeyebilir ve hatta düşüşünü devam ettirebilir.

Borsalar düşerken yatırımcıların varlıklarını korumaya çalışması ve piyasalardaki düşüşlerden yararlanması için deneyimli bir mali danışmanın desteğine ihtiyaç artıyor. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre Reed piyasalardaki düşüşler sırasında yatırımcıların aklına takılabilecek sorulara dikkat çekti:

Borsa çöküşü nedir?

“Borsalar çöktü” demek finansal açıdan teknik bir terim ifade etmiyor. Bu nedenle aşağı yönlü piyasa ile çökmekte olan borsalar arasında net bir çizgi yoktur. Genel olarak bu ifade çok hızlı ve çok önemli düşüşleri ifade etmek için kullanılıyor. Hisse fiyatları düştükçe yatırımcılar para kaybetmeye başlar ve daha fazla para kaybetmekten korkan yatırımcılar varlıklarını satar. Bu da daha da aşağıya doğru giden bir piyasa döngüsünü destekler.

Modern ABD tarihinde çok az sayıda çöküş yaşanmıştı. 1929 borsa çöküşünden sonra yürürlüğe konan mali düzenlemeler büyük ölçüde işe yaramıştı. 1929 ve 2000 yılları arasındaki 71 yılda, ABD piyasaları sadece bir kez çöküş yaşandı. Söz konusu çöküş 1973 yılında petrol krizi sırasında borsalarda %48’lik bir düşüşe neden oldu.

1990'ların sonunda ve 2000'lerin başında, ABD Kongresi finans ve bankacılık sektöründe devlet regülasyonunu kaldırdı. İstikrar getiren aynı kuralların büyümeyi de engellediği argümanlarına yanıt veren Kongre milletvekilleri, Büyük Buhran'ın ardından kabul edilen yasaların çoğunu yürürlükten kaldırdı veya yeniden düzenledi. Söz konusu reformlardan bu yana, borsa 2000’de, 2008’de ve 2020'de, kabaca her yedi yılda bir çöktü. 2022 yılındaki çöküş de korona virüsle beraber geldi.

Piyasalar Neden Çöküyor?

Piyasalardaki çöküş birbirinden farklı sebeplerden ötürü gerçekleşiyor. Örneğin, 2022 ve 1973'te borsa dış olaylar nedeniyle çöktü. 1973 çöküşü, önemli ölçüde petrol ambargolarının enerji fiyatını artırdığı ve hemen hemen her sektörde kaos yarattığı sırada ortaya çıktı. 2022 yılında, 100 yılı aşkın bir süredir ilk kez ortaya çıkan bir pandemi, ticareti durma noktasına getirdi. Bunlar, ekonomistlerin "dışsal değişkenler" olarak adlandırdıkları, yatırımcıların kontrolü dışındaki konuların getirdiği çöküşlerdi. Ancak söz konusu gelişmelerin iş dünyası üzerinde ezici bir etkisi vardı. Dışsal bir değişken piyasaları yukarı veya aşağı yönde etkileyebilir. Etki yeterince güçlü olduğunda, bir çöküşe neden olabilir.

Yine de çoğu zaman, bir borsa çöküşü, bir piyasa düzeltmenin büyütülmüş bir versiyonu şeklinde de ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarda düşüş aşırı değerlenmiş varlıklar veya kötü risk sermayesi birikimleri ile ortaya çıkar. 

Örneğin, 2000 yılında teknoloji balonu, kârsız internet tabanlı işletmelere büyük miktarda para pompalanmasıyla, 2008'de aynı şeyin konut piyasasında ve ilgili finansal ürünlerde tekrarlanmasıyla gerçekleşmişti.

Aşırı değerleme ve düzeltme, borsadaki normal döngülerdir. Varlıklar her zaman yanlış değerlendirilir ve yatırımcılar kötü hisse senetlerine büyük miktarda bahis oynadıklarını fark ettiklerinde, düşüşlere ve hatta ayı piyasalarına neden olabilirler. Bu büyük ölçekte gerçekleştiğinde, bir borsa çöküşü yaşayabilirsiniz. Özellikle, bir piyasa düzeltmesi, destek döngüleri de devreye girmeye başladığında bir piyasa çöküşüne dönüşebilir.

Örneğin, 1929 çöküşüne önemli ölçüde destek olan şey kaldıraçlı ticaretti. Temel olarak, yatırımcılar hisse senedi satın almak için borç para almışlardı. Yatırımcılar fiyatlar yükseldiği sürece para kazanabilmiş ve borçlarını ödeyebilmişlerdi. Ancak fiyatlar düşmeye başladığında bu yatırımcılar iflas etmeye başladı. Bu, fiyatları daha da düşürdü ve daha fazla yatırımcının temerrüde düşmesine neden oldu. Destek döngüsü bir kez başladıktan sonra kırılması zor olabilir.

Korku ve panik hemen hemen her zaman yol boyunca bir yerlerde ortaya çıkar ve bu süreçte çok büyük etkileri vardır. Hisse senetleri düşmeye başladığında, insanlar para kaybetmekten kaçınmak için satış yapmaya başlarlar. Satışları fiyatları daha da aşağı çeker ve bu da daha fazla insana satışa geçmek için ilham verir. Kriz kendi kendini besleme eğilimi olan bir hale bürünür.

2022'de borsa çökecek mi?

Reed bunu kesin olarak söylemenin hiçbir yolunun olmadığını belirtiyor. Ancak borsa uzmanı açıklamasında şu anda borsada çok fazla volatilite olduğuna dikkat çekti:

“Ocak 2022 ile Haziran 2022 arasında borsada, son 50 yılın en kötü kayıplarından bazılarını yaşadı. Sadece S&P 500 Endeksi bu dönemde 1.000'den fazla puan kaybetti ve Dow Jones ve NASDAQ da benzer kayıplar yaşadı.

Ekonomistler son zamanlarda tüketici güven anketi ve ilgili anketler gibi önemli göstergeleri incelemek için çok zaman harcadılar, ancak bu verilere güvenmek de giderek zorlaştı. Son yıllarda Amerikalıların ekonomi hakkındaki görüşleri politikalarıyla aynı hizaya geldi ve Cumhuriyetçilerin bir Demokrat Beyaz Saray'dayken olumsuz cevaplar vermesi muhtemeldi. Bunun tam tersi de geçerli.

Enflasyon, 1980'lerin ortalarından bu yana en yüksek oranına ulaştı. Yükselen konut fiyatları ve balonlaşan borçlar tüketici harcamalarını aşağı çekmeye devam ediyor. Ağustos ayında federal öğrenci kredileri ödemeleri de devam edecek. Enerji fiyatları enflasyona göre düzeltilmiş koşullarda otomobil kullanıcıları için galon başına 2008'den bu yana en yüksek seviyede.

Tüm bunlara rağmen, istihdam rakamları son derece güçlü kalmaya devam ediyor ve ücretler artıyor. Bu da hâlâ Amerikalıların daha iyi bir ücret oranında iyi bir iş bulabileceklerini gösteriyor. Tüketici finansmanı anketlerinde rapor edebilecekleri ne olursa olsun, insanların işlerini ne sıklıkta bıraktıklarını ölçen işten ayrılma oranı, rekor seviyelere yakın seviyelerde kalıyor. Geleneksel olarak, iş bırakma oranı gerçek tüketici güveni ile güçlü bir şekilde ilişkilidir.

Doğalgaz fiyatları yavaş da olsa düşmeye başladı ve enflasyon henüz düşmediyse en azından dengelenmiş gibi görünüyor. Bunların her ikisi de Amerikalıların kişisel tasarruflarının tarihsel normlara geri döndüğü gerçeğiyle desteklenebilir. Tüm bunlara ek olarak, yazının yazıldığı sırada S&P 500, Haziran ortasındaki en düşük noktasından 200 puan toparlandı ve orta vadeli ABD Hazinesi bonolarının ve tahvillerinin getirisi arttı.

Borsanın düşmesini bekleyen yatırımcılar, 10 yıllık ABD Hazinesi tahvilleri gibi varlıkları paralarını korumak için güvenli bir yer olarak satın alma eğilimindedir ve bu da varlıkların getirisini aşağı çeker. Yükselen hisse senetlerinin yanı sıra artan tahvil getirileri, genel olarak yatırımcının piyasaya olan güveninin yenilendiğini gösterebilir.

Uzun vadeli yatırım stratejinizi koruyun

Reed borsalarda krizlere karşı ayakta kalmanın en uygun yolunun uzun vadeli yatırım stratejileri olduğunu söyledi:

"Esasen, hiç kimse borsanın ne zaman çökeceğini tahmin edip %100 haklı olamaz. Piyasa rallisi bir ivme kazanmadan önce enflasyon ve faiz oranlarıyla boğabilir, Temmuz 2022'yi ölü bir kedi sıçraması haline getirebilir ve piyasayı serbest düşüşe itebilir. Veya tedarik zincirindeki uzun vadeli toparlanmayla birleşen güçlü bir istihdam piyasası, zemindeki ekonominin güçlü kalmasını sağlayarak piyasanın hızlı bir şekilde toparlanmasına yardımcı olabilir.

Bunu bilmenin bir yolu yoktur, bu da bir yatırımcı olarak en iyi oyunun mevcut stratejinizi takip etmek olduğu anlamına gelir. Piyasalardaki gerilemeler, hatta çöküşler bile sonunda geçer. Aylarca değil, yıllarca yatırım yapmaya devam etmeniz gerekir. Endeks fonlarının ve temellerindeki varlıkların bir kombinasyonu üzerine uzun vadeli değer arayın ve hızlı zengin eden varlıklardan kaçının. Portföyünüze sürekli ve istikrarlı katkılarda bulunun.

Borsanın 2022'de çöküp çökmeyeceğini bilmenin bir yolu yok. Endişe verici göstergelerin varlığı kesin olsa da altta yatan ekonomide de güç belirtileri var. Bilge yatırımcılar uzun vadede yatırım yapmaya devam etmeli ve genel finansal planlarına bağlı kalmalıdır. Bununla birlikte, piyasa düşüşleriyle başa çıkma konusunda uzmanlığa sahip bir profesyonel, portföyünüzü piyasa koşullarına karşı korumanıza ve hazırlamanıza yardımcı olabilir.”

7,4 trilyon dolar nasıl buhar oldu?

ABD borsaları düşüşle açıldı

Wall Street’te dördüncü çeyrek endişesi

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.