ABD ekonomisindeki saatli bomba

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

“Gazete okuyan herkes ABD’nin çok ciddi bir uzun vadeli mali sorunu olduğunu görüyor.”

Wall Street Journal’ın ABD ekonomisindeki saatli bombayı açıklayan haberindeki ilk cümlede bu alıntıya yer veriliyor. Ancak bu alıntı Salı günü ABD’nin kredi notunu düşürmesinin ardından finans uzmanına ait değil. Bu alıntı ABD Merkez Bankası (FED) eski başkanlarından Ben Bernanke’nin Ağustos 2011’de S&P’nin ABD’nin kredi notunu düşürmesi üzerine yaptığı bir yorum. Yatırımcılarsa onlarca yıldır bu uyarıları göz ardı ediyor ve hatta bir alım fırsatı olarak dahi görebiliyor.

S&P’nin 12 yıl önce ABD’nin kredi notunu düşürmesiyle finans dünyasında ilginç bir durum yaşandı. Hisse senetleri düşüşe geçti, ayı piyasası resmi olarak yaklaştı. Ancak yatırımcılar tahvil almaya koştu. İlginç olansa kredi notunun düşürülmesiyle tahvillerin teoride daha riskli varlıklara dönüşmesi gerekmesiydi. Sonraki birkaç ayda hisse senetleri kararsız kaldı, ardındansa 11 yıllık boğa piyasası başladı.

WSJ yazarı Spencer Jakab yatırımcıların geçmişteki tecrübelerine dayanarak hatalı bir rahatlama içerisinde olduğu konusunda uyarıyor:

“Evet, doğru, ABD Hazine varlıkları dünyadaki en likit, imrenilen varlıkları ve diğer her varlığın fiyatlandırıldığı risksiz ana kaya olmaya devam ediyor. Ve 2011'de hisse senetlerindeki geçici düşüşün dışında, Amerika'nın mali fazlalığı nadiren vatandaşları için acil bir ekonomik sorun olmuştur. Ancak Fitch’in uyarısı görmezden gelmenin zorlaştığı bir zamanda geldi.

İronik bir şekilde hem 2008-09 Finans Krizi hem de Kovid-19 pandemisine yapılan acil müdahale aynı zamanda bir yandan hesaplaşmayı hızlandırırken bir yandan da acının geciktirilmesine yardımcı oldu. 2007 yılında, Kongre Bütçe Ofisi, (CBO) halkın elinde tuttuğu federal borcun on yıl içinde gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık %22'sine düşeceğini öngördü. 2011 yılında bu mali yıla kadar yaklaşık %76'ya ulaştığı öngörülmüştü. Yakında ise bu oran %100'ü aşacak.

Ancak, FED ara dönemde faiz oranlarını beklenmedik bir şekilde düşük tutmaya yardımcı olduğundan, hatta gecelik borçlanma oranını 2020'de sıfıra düşürdüğünden, vergi mükelleflerinin geçmişte biriken borçları finanse etme faturası oldukça mütevazıydı. Mali harcamaların bir payı olarak net faiz, 1990'ların başında daha yüksekti. Bunun nedeni, ödenmemiş borç yığını üzerindeki faiz oranının, o zamanki faiz oranlarından hâlâ çok uzakta olunmasıdır.

Bununla birlikte geçen yıl son kırk yılın en yüksek seviyesine ulaşan enflasyona karşı koymak için FED’in faizleri yükseltmesiyle bu maliyet de hızla yükselmeye başladı. CBO, net faizin 2024 mali yılında 745 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor. Bu rakam ABD’nin savunma hariç tüm isteğe bağlı harcamaların yaklaşık dörtte üçü.

Bu aciliyeti olan bir sorun değil. Ancak çarşamba günü tahvil piyasasında Fitch’in hamlesine verilen tepki 2011’deki tepkinin tam tersiydi. Getiriler yılın en yüksek seviyesine yaklaştı. Borç tavanı açmazından sonra ABD Hazinesi’nin kasasını yeniden doldurmak için yeni bir kısa vadeli tahvil ihracı başlatması da başka bir kısa vadeli gerginlik kaynağıdır.

ABD kendi para biriminde borç alıyor ve bir matbaası olduğu sürece asla istemsizce temerrüde düşmeyecek. Bununla birlikte, yükselen oranlar finansman ihtiyacını daha da yükselttikçe, ABD hükümetinin bazı sosyal hakları sağlamayı kesmek veya açıkça para basmak gibi siyasi olarak feci etkileri olacak önlemler almadan maliyedeki bu gidişatı değiştirme yeteneğini daha sınırlı hale geliyor.

Bu tür radikal adımlar atılmazsa borç almak için neredeyse kesin bir şekilde daha fazla ödeme yapmak gerekecektir. Diğer her şeyin eşit olduğu bir ortamda, bu yükselen risk dışı getiri oranları, özel tahvil yatırımlarını kalabalıklaştıracak ve hisse senetlerinin değerini düşürecektir.

Daha da kötüsü manevra alanının kaybedilmesiyle finansal, sağlık ve askeri bir felakette doğal olarak Sam Amca’nın çek defterinin birden ortaya çıkıvermesinden daha fazlası gerekecek.”

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre WSJ yazarı aynı zamanda bol miktarda ABD tahviline sahip olan Çin’in olası bir saldırısı durumunda Amerikan halkının durumunun çok daha çetrefilli hale gelebileceğini söyledi. Zira sadece Amerikalıların hayatı tehlike altında kalmayacak. Aynı zamanda daha yüksek vergiler, enflasyon, sosyal yardım kesintileri ve tüm bunların bileşeni oluşabilecek sorunlar ABD’yi bekliyor olacak. Bu bağlamda Fitch’in not düşürmesi ise çok küçük bir ayrıntı olarak görülebilir.

ABD'de tarım dışı verimlilik beklentilerin üzerinde arttı

Fitch'ten doların hakimiyetine darbe

Fitch’in kararı borsaları ne kadar etkiler?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.