Analistlerden sanayi verisi yorumları geldi

6 / 7

---

Vakıfbank tarafından hazırlanan analiz raporu: 

"Sanayi üretim endeksi, Ocak ayında arındırılmamış verilerle yıllık bazda %7.3 azalırken (Vakıfbank beklentisi: %5.7 azalış, Piyasa beklentisi: %7.95 azalış), takvim etkisinden arındırılmış verilerle yıllık bazda %7.3 azaldı (Vakıfbank beklentisi: %5.3 azalış, Piyasa beklentisi: %8.0 azalış). Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre %1.0 arttı (Vakıfbank beklentisi: %3.2 artış). Özellikle kurdan en fazla etkilenen öncül değişkenlerden ara malı ithalatı (yıllık %24.3 azalış) ve sermaye malı ithalatı (yıllık %40.3 azalış) değişkenlerinin yıllık bazda sert düşüş göstermesi sanayi üretiminin yıllık bazda gösterdiği azalışta başlıca etkili olan unsurlar oldu. Ayrıca sanayi üretimini göstermesi bakımından iyi birer gösterge olan beyaz eşya ( yıllık %11.1 azalış) ve otomobil üretiminin (yıllık %16.4 azalış) gösterdiği düşüşte sanayi üretiminin beklentimizden fazla düşüş göstermesinde etkili oldu.  

Ağustos ayında kur ve faizlerdeki sert yükselişin ardından Ekim ayında finansal koşullarda yaşanan iyileşmenin sanayi üretim endeksine yansımasının bekleğimizden uzun sürdüğünü görüyoruz. Bu durumun temel sebebinin ise geçmiş yıllara kıyasla yaşanan aşırı hareketin yarattığı şokun atlatılmasının uzun sürmesinden kaynaklandığını düşünüyoruz.  

Bunun yanı sıra sanayi üretiminin yıllık bazda beklentimizden dahaolumsuz gelmesi Ağustos ayında finansal piyasalarda yaşanan şokun reel sektör üzerindeki etkilerinin geçmiş dönemlere kıyasla daha derin olduğuna işaret ediyor. 

Arındırılmamış sanayi üretim endeksi ile takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi arasındaki farklılıkların çalışılan gün sayısının haftasonu tatili, resmi tatil, bayram tatili gibi süreyi etkileyen nedenlerin değişmesinden kaynaklandığını önceki raporumuzda ifade etmiştik. Ocak ayında yeni yıl tatili nedeniyle iş günü sayısında ortaya çıkan kaybın etkisiyle takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin arındırılmış sanayi üretim edneksinin altında kalmasını bekliyorduk. Beklentimize paralel olarak arındırılmamış sanayi üretim endeksi (101.23), takvim etkisinden arınıdırılmış

(98.51) sanayi üretim endeksinin üzerinde kaldı ve takvim etkisinden arındırılmış endeks yıllık bazda %7.3 azaldı. Kur ve faizlerde Ağustos ayında yaşanan sert yükselişin ana sanayi gruplarındaki etkisi ise geçtiğimiz aylarda olduğu gibi özellikle kura bağlı olan ara malı ve sermaye malı imalatı gruplarında devam etti. Bir önceki yılın aynı ayına göre ara malı imalatı grubunda yıllık bazda yaşanan %10.9’luk azalış ve sermaye malı imalatı grubunda yıllık bazda yaşanan %8.1’lik azalış Ocak ayında takvim etkisinden arındırılmış endeksteki azalışta belirleyici oldu. Sektörlere göre değerlendirme yapıldığında ise bir önceki yılın aynı ayına göre en sert azalış imalat sanayi sektöründe yaşandı (yıllık %7.5 azalış).

Takvim etkisinin yanı sıra sanayi üretim endeksi verisinde o ayı etkileyebilecek hava koşulları gibi geçici nitelikte etkilerin varlığı gözönüne alındığında, bu etkilerin mevsimsel etkiler olarak adlandırıldığını ve mevsim ve takvim etkisi göz önünde bulundurularak hesaplanan sanayi üretim endeksinin ise “aylık” olarak açıklandığını önceki raporumuzda ifade etmiştik. Ağustos ayında kur ve faizlerdeki sert değer kaybının ardından, TL’nin değer kazanmasının ve faizlerde dengelenme yaşanmasının yanısıra hükümet tarafından ekonomiyi canlandırmak için alınan tedbirlerin etkisiyle Ocak ayında sanayi üretim endeksinde bir miktar toparlanma yaşanmasını bekliyorduk. Aralık ayında sürpriz şekilde beklentimizin altında kalan sanayi üretim endeksinde Ocak ayında beklediğimiz gibi toparlanma yaşansa da sanayi üretim endeksi aylık bazda %3.2 artış beklentimizin altında %1.0 arttı. Bu durum finansal piyasalarda Ekim ayından beri gördüğümüz olumluluğun reel sektöre yansımasının beklediğimizden yavaş ve gecikmeli gerçekleştiğine işaret ediyor. Sanayi üretim endeksinin önümüzdeki döneme ilişkin seyrini göstermesi açısından önemli bir gösterge olduğunu düşündüğümüz ve sanayi üretiminin aylık değişiminin üç aylık hareketli ortalamasının yıllıklandırılmasıyla elde edilen sanayi üretim endeksinin momentumundaki yavaşlama ise beklediğimiz gibi Ocak ayında durmasa da düşüş ivmesi (Aralık ayı momentum: 7.2 Ocak ayı momentum: 7.8) yavaşladı. Bu durum önümüzdeki dönemde halihazırdaki pozitif koşullarda beklenmedik bir olumsuzluk yaşanmaz ise sanayi üretim endeksinde dibin aynı şekilde görüldüğünü düşünmemize neden olurken ekonomide dengelenme sürecinin yakın olduğunu göstermesi açısından önemli görünüyor. 

Sonuç olarak sanayi üretim endeksi Ocak ayında hem arındırılmamış hemde arındırılmış verilerle yıllık bazda %7.3 azalırken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilerle aylık bazda %1.0 arttı. Ağustos ayının başında yaşanan sert kur hareketleri ve TCMB’nin faiz artırımları sonrasında finansal koşulların sıkılaştığı bir dönemde ekonominin hızla daralmasından en çok etkilenen sektörlerden biri de sanayi üretim sektörü oldu. Özellikle kurdan en fazla etkilenen öncül değişkenlerden ara malı ithalatı (yıllık %24.3 azalış) ve sermaye malı ithalatı (yıllık %40.3 azalış) değişkenlerinin yıllık bazda sert düşüş göstermesisanayi üretiminin Ocak ayında yıllık bazda gösterdiği azalışta başlıca etkili olan unsurlar oldu. Ekim ayından sonra TL’nin değer kazanmasının ve faizlerde dengelenme yaşanmasının yanısıra hükümet tarafından ekonomiyi canlandırmak için alınan tedbirlerin yarattığı iyimserliğin sanayi üretim endeksine yansımasının ise beklediğimizden uzun sürdüğünü görüyoruz. Buna karşın, Ağustos ayından beri aylık bazda üst üste beş ay azalış gösteren mevsim ve takvim etkisinden arınıdırılmış sanayi üretim endeksinin aylık bazdaki artışının beklentimizden (%3.2 artış) az olsa da pozitife dönmüş olması (%1 artış) nedeniyle ekonomide pozitif koşullarda beklenmedik bir şok olmaz ise dibi görülmeye yaklaşıldığının göstergesi olduğunu değerlendiriyoruz. Ayrıca yılın son çeyreğinde yapılan vergi indirimleri ve kredi destekleri başta olmak üzere ekonomiyi desteklemek adına kamu otoritesince alınan önlemlerin gecikmeli etkilerinin önümüzdeki dönemde pozitif koşullarda beklenmedik bir olumsuzluk yaşanmaz ise sanayi üretimine önümüzdeki aylarda pozitif yansımasını bekliyoruz."