Sektör temsilcilerinden kırmızı ette büyük uyarılar

YEŞİM ERASLAN – BORSAGUNDEM.COM / ANKARA

Kovid - 19 salgını nedeniyle vatandaşlar kasaplara hücum ederek et stoğu yaptı. Kırmızı etin perakende satışındaki yoğunluk gözleri stoklara ve fiyatlara çevirdi. Merkez Bankası Şubat Ayı Fiyat Gelişmeleri raporunda kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş (yüzde 3,27) eğiliminin hızlanarak devam ettiğine dikkat çekerken, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bazı besicilerin Ramazan Ayı’nın yaklaşması nedeniyle kesime gelen hayvanı ertelediğine işaret etti. Et stoğunun yeterli olduğuna dikkat çeken Pakdemirli, Türkiye’nin kabaca yıllık etinin 4’te 3'ü kesime hazır bir şekilde beklediğini, depoların yeterli olduğunu belirtti. Sektör temsilcileri ise Türkiye’nin kırmızı et stoğu ve fiyatlardaki değişimlerini borsagundem.com’a değerlendirdi.

"BİZE YANLIŞ YAPANI UNUTMAYIZ"

Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, et satışında ciddi anlamda yoğun günler geçirildiğini belirterek, salgın nedeniyle birçok işletmenin kapalı olduğuna dikkat çekti. Vatandaşın sık sık evden çıkmamak düşüncesiyle normalden fazla kırmızı et aldığını ifade eden Yalçındağ, bazı kısıtlamaların gelmesiyle et fiyatlarında yukarı yönlü bir hareket olduğunu ancak bu durumun dengelendiğini kaydetti. Yalçındağ, “Fiyat artışlarını etiketlerimize yansıtmadık. Şu anda normal düzeyde devam ediyor. Yaptırım gücümüz yok. Arkadaşlarımızla yaptığımız görüşmeler önemli olan vatandaşın ihtiyacının karşılanması şeklinde oldu. Oda başkanlarımızla görüştük onlar da üyeleriyle görüştüler, bu noktadan hareket ediyoruz. Bize yanlış yapanı unutmayız. ‘Kurt soğuktan ölmezmiş ama yediği ayazı da unutmazmış’ diye bir söz var, bunu birilerinin de kulağına sokması lazım. Öyle anormal bir şeyler düşünenlerinde hüsrana uğradığını artık görüyor. Biraz sağduyulu olmak lazım. Bu saatten sonra gideceğimiz ne bir başka bir memleket ne de bizi kabul edecek bir yer var” dedi.

"VERMİYORUZ DESİNLER ONLAR DA ÜZÜLMESİN BİZ DE ÜZÜLMEYELİM"

Sigorta gibi masrafların devam ettiğini ve bu durumunda maliyetlerin artmasına neden olduğuna vurgu yapan Yalçındağ, KOBİ desteği konusunda yaşanan sıkıntılara şu ifadelerle dikkat çekti:

“Bize nefes kredisi lazım. Vergilerin ötelenmesini ve sigortaların en azından Haziran ayına kadar devlet tarafından karşılanmasını bekliyorduk. Halkbank bize 25 bin TL kredi, 25 bin TL’ye kadar da kredi kartı verecek ama istediği şartları esnafların sağlaması mümkün değil. Destekten yararlanabilmek için son 5 yıl içinde kredi kullanmama şartı getiriliyor ancak 5 yıl kredi kullanmadan idare eden esnafın zaten desteğe ihtiyacı olmaz. Destekten yararlanmak için son 5 yıl içinde Esnaf Kefaletten kredi kullanmamış olmamız gerekiyor. Kısaca ‘vermiyorum’ desinler onlar da üzülmesin biz de üzülmeyelim. KOBİ desteklerine ulaşmada ya da sunulan şartlarda sıkıntılar yaşıyoruz.”

"YOKMUŞ GİBİ BİR ALGI OLUŞTU"

Salgınla, kırmızı etin endüstriyel tüketiminde bir kırılma olduğunu, toplu satış yapılan alanların, otellerin ve okulların kapalı olduğunu belirten ETBİR Başkanı Vet. Dr. Ahmet Yücesan ise “Mevcut stok normal zamanda da yeter gibiydi ama bu hal ile artık tam yeter durumda. Hem üreticinin elinde canlı hayvan var hem de 30 bin ton civarında ESK’nın et stoğu var. Kırmızı ette kısa vadede çok bir sıkıntı görülmüyor” dedi.

15-20 günlük süreçte kırmızı etin satışında perakende sektöründe bir hareketlilik olduğunu, hane halkının ev içi tüketim için kasaplara akın ettiğini ifade eden Yücesan, “O anda elinde et olmayanlar fiyatları yavaş yavaş çıkardılar. Yokmuş gibi bir algı oluştu. Toptan satışta fiyatlar 38-40 TL’ye kadar çıktı ama bu hafta içeresinde tekrar yavaş yavaş düştü, şu anda makul düzeyde seyrediyor” dedi.

"ENDÜSTRİYEL ALAN ELİNİ ETTEN ÇEKİNCE FİYATLAR DÜŞTÜ"

Virüs salgını kaynaklı turizm sektörünün kapalı olması nedeniyle kırmızı et satışında kayıp yaşanacağını ifade eden Yücesan, “Yaklaşan Ramazan Ayının talebini turizm alanının eksikliği karşılayacak, dengelenecektir. Son dönemde sadece iki kalemde artış oldu birisi sucuk, diğeri de taze et. Sucukta yüzde 20’lik bir alış artışı, perakende kırmızı ette de yüzde 100’lük bir artış oldu. İki kalem de 100’lük satışın yüzde 30’una denk geliyor. Geriye kalan yüzde 70’lik alanda yüzde 90 daralma olduğu için birbirini telafi etti, fiyat artışı yaşanmadı. Taze et satışında fiyat 40 TL’ye kadar çıktı ama endüstriyel alan elini aradan çekince fiyatlar düştü, yeniden dengelendi” dedi.

"DÜNYA PİYASASINDA KIRMIZI ET TÜKETİMİ ARTACAK"

Korona virüs salgını nedeniyle küresel bazda ülkelerin protein ihtiyacında değişiklik yaşanacağına dikkat çeken Yücesan, sözlerine şöyle devam etti:

“Yaşadığımız son salgın nedeniyle Çin, Hindistan ve Kore gibi uzak doğudaki ülkelerde protein tüketimi alışkanlıkları değişecektir. Bu ülkelerdeki nüfus yaklaşık 2 milyar civarında. Hastalıktan çekinen insanlar yaban hayvanı tüketmek istemeyecektir. Protein ihtilaçlarını global piyasalardan domuzdan veya sığırdan karşılamaya çalışacaklar. Zaten son 10 yılda Çin ve Hindistan gibi ülkelerin kırmızı et tüketimi yavaş yavaş yükselmeye başlamıştı. Global pazarda Asya kırmızı et tüketiminde sıkıştırıyordu, bugünden sonra daha da sıkıştıracaktır. Evcil olmayan hayvanların etiyle beslenmede sağlık riskini gördüğü için daha ziyade domuz ve sığır etine yönelicekler. Kırmızı et üretiminde dünyanın ambarı ise Güney Amerika ülkeleridir. Bu ülkeler uzak doğu pazarına girecektir. Bu uzun vadede değil kısa vadede olacaktır. Dünya piyasasında kırmızı et tüketiminin yükseleceği kanaati ile hareket etmemiz lazım.”

"MEVCUT ÜRETİM MODELİ İLE ALTINDAN KALKAMAYIZ"

Türkiye’nin ihtiyacı olmadığı için canlı hayvan ithalatının durdurulduğuna dikkat çeken Yücesan, “İhtiyacımız olduğunda ithal alalım ama bu arada da ileriki dönemde küresel pazarda yaşanacak sıkıntı için önlem almamız lazım. Üretim modelini dışarıdan ithalat yapmayacak şekilde geliştirmemiz lazım. Üretimin desteklenmesi lazım. Fiyattan taviz vermemiz gerekiyorsa verelim. Köylerin terk edilmesi, kırsaldan kente gelinmesi üretim modelini azaltıyor. Türkiye’nin artan nüfusunun kırmızı ete olan ihtiyacı da artıyor. Mevcut üretim modeli ile bunun altından kalkamayız. Yeni dünya düzenine yeni bir model getirmek zorundayız. Farklı hayvanlardan et tüketimi yapan ülkelerin kırmızı ete yönelmesi nedeniyle hayvancılıkta yeni bir üretim modeli geliştirmemiz iyi olacak, bunu da kısa vadede yapmamız gerekiyor. Para, pul, sermaye hiçbirinin değeri yok gıda olmadığı zaman. İnsanlar salgın ya da savaş gibi nedenlerle marketlere akın ediyor ve stok yapıyor. İspanya, orta Avrupa’nın en büyük kırmızı et tedarikçisi. İspanya sınırlarını salgın nedeniyle kapatınca Almanya ve Fransa’da hemen kırmızı et fiyatları yükseldi. Bu tür durumlar için yerli, milli üretim olmalı, insanımız köyünde, yerinde üretim yapmalı” dedi.

İhracat durdu erik fiyatı 50 liraya düştü

IMF Başkanı: 2021 toparlanma yılı olacak

Kredilere devlet güvencesi KOBİ'lere rahat nefes aldıracak

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.