Küresel borsalar yeniden dot-com krizine ilerliyor

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Bu yıl bireysel emeklilik yatırımları beklenenden çok daha iyi sonuç veriyor. Ancak hisse senetleri fiyatları ve yatırımcıların olağanüstü coşkusu tehlikeli bölgelere yaklaşıyor olabilir.

Marketwatch yazarı Brett Arends konuyla ilgili yazısında yanılmayı umduğunu, fakat bu yükselişlerin yıllar süren büyük hayal kırıklarına yol açan 1999 yılındaki Noel rallisine benzediğini belirtiyor. Arends dot-com çılgınlığı sürecindeki borsa hareketliliğini hatırken bu benzerliği gören tek kişinin kendisi olmadığının altını çiziyor.

Borsalarda bu yıl ortalama emeklilik yatırımları sağlam gelirler elde etti. Yatırım devi Fidelity’den gelen konuyla ilgili açıklamada ortalama bireysel emeklilik hesaplarının 118 bin dolarla üçüncü çeyreğin sonunda önceki yıla göre %7, emeklilik kesintileriyle yapılan (401k) ortalama yatırımlarınsa 110 bin dolarla geçen yıla göre %4 daha iyi durumda olduğunu belirtiyor. Söz konusu veriler 30 Eylül tarihine kadar olan dönemi esas alıyor.

S&P 500 Endeksi 30 Eylül’den bu yana hisse fiyatlarında ve temettülerde %10 yükseliş sağladı. Dengeli hisse senedi fonları ve tahviller %8 yükseldi.

Arends tüm bunların şimdilik iyi haber olduğunu belirtiyor. Ancak madalyonun diğer yüzünde ise çok daha ürkütücü bir tablo mevcut.

Borsalardaki korkutucu iyimserlik

Borsalardaki volatilite çılgınca artmış gözüküyor. Borsa araştırması sitesi Ycharts verilerine göre ABD hisse senetleri yıllık gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) göre %184 oranında değerleniyor. Dünyaca ünlü yatırım uzmanı Warren Buffett bir dönem Hisse senetleri değerlerinin GSYİH’yla oranlamanın genel değerlendirme kılavuzu için iyi bir temel kural olduğunu söylemişti. Şu anki değer seviyeleriyse 2000’li yılların başlarındaki %140’lık tepe noktasını bile aşacak kadar yüksek.

Finans danışmanı Andrew Smithers’ın verilerine göre varlıkların kendi değişim maliyetleri üzerinden yapılan ölçümler ABD hisse senetlerinin ortalama tarihsel seviyelerine göre 4 kat yükseldiği anlaşılıyor. Dev büyüme hisselerinin değerleri ise atmosferi aşmış durumda. Netflix’in gelecek 12 ay için bilanço beklentileri 60 kat büyüme gösteriyor. Amazon’da aynı beklenti 70 kat seviyesinde. Tesla ise 170 kat büyüme bekliyor… Arends dev büyüme hisseleri ile düşük sermayeli değer hisseleri arasındaki makasın dot-com balonu sırasındaki kadar açıldığını belirtiyor.

Yatırımcı duyarlılığı ise şimdilerde bu iyimserlikle sarsılıyor. Bank of America’nın büyük para yöneticileriyle yaptığı en son anketine göre yatırım profesyonelleri bile karşı koyamamış gibi gözüküyor. Yarım trilyon dolardan fazla yatırımı yöneten dünyanın dört bir yanındaki 200 para yöneticisiyle yapılan ankete göre kâr beklentileri şimdilerde tarihin en yüksek seviyelerine ulaşmış durumda. Söz konusu iyimserlik nedeniyle yatırım şirketleri hisse senetlerine ağırlık vererek nakit seviyelerini 2013’ten bu yana en az seviyeye çekiyorlar. Arends, nakit seviyelerinin BofA’nın satış sinyalini tetikleyecek sınıra indiğine dikkat çekiyor.

Bu sefer farklı mı?

Borsa uzmanı herkesin bu seferki rallinin farklı olduğunun söylediğini belirtiyor. Finans dünyasının şüpheci isimlerinin bir çoğu teslim olmuş durumda. Borsaların zaman içerisinde kurumsal bilançoların ilerlemesini takip etme eğiliminde olduğuna işaret ederek Nobel Ödülü kazanan Yale Üniversitesi Finans Profesörü Robert Shiller, düşük faiz oranları sebebiyle bu seferki durumun farklı olduğunu belirtiyor.

Efsanevi yatırımcı Sir John Templeton bir zamanlar “Bu seferki durum farklı” sözünün yatırımdaki en tehlikeli dört kelimesi olduğunu söylemişti.

Menkul kıymetler firması SG’nin Stratejisti Albert Edwards borsalardaki son ayı piyasası savunucularından birisi olabilir. Edwards Shiller’in en son makalesinin daha önceki Yale Üniversitesi Profesörü Irving Fisher’ın ABD borsalarının bundan sonra kalıcı olarak yüksekte olacağına ilişkin yorumlarına benzettiğini belirtiyor. Fisher’ın söz konusu yorumları 1929’un yaz aylarında yapmıştı. Yani Büyük Buhran’dan kısa bir süre önce.

Tüm bunlarla birlikte ABD Merkez Bankası’na (FED) olan inanç da sınırsız görünüyor. 1999 yılında maestro olarak anılan Alan Greenspan hisse senetlerini ne pahasına olursa olsun yükseltmeye kararlıydı. Bugün Jerome Powell liderliğindeki FED borsaları görülmemiş miktarda likiditeyle dolduruyor. Arends bu durumun sonsuza kadar gidip gidemeyeceğini sorguluyor.

Balondan kaçmak için ne yapmalı?

Para yönetimi firması GMO’nun Varlık Tahsisi Birimi Başkanı Ben Inker dot-com balonu bölgesine geri dönüldüğünü savunuyor. Inker, “Büyüyen hisselerin 2000 yılına benzer bir şekilde bir balon piyasasına girdiklerini düşünüyoruz” ifadelerine yer verdi. Borsa uzmanı, “Değerinin alındaki hisseler bir süre önce 12 ayın en kötü performansını gerçekleştirdi. Bu borsalara şu ana kadar borsalarda görülen en ucuz hisseleri bıraktı. Bu ucuzluk şüphecilerin gündeme getirebilecekleri çeşitli zorlukları ortaya çıkaracaktır ve bu zorluklar geniş ölçekteki hisse senetleri ortamında doğru” ifadelerine yer verdi.

GMO’nun analizinde 2007 yılından bu yana “değer” hisselerinin işletmelerin temel performansından dolayı değil hisse senedi fiyatlarından dolayı kötü performans gösterdikleri belirtiliyor. Analizde değer hisselerinin basitçe modası geçmiş olarak görüldüğü söyleniyor.

Inker GMO’nun popüler büyüme hisse senetlerine karşı değer hisse senetlerini içeren yeni bir müşteri portföyü oluşturduklarını belirtti. 20 yıl öncesinde dot-com balonu patladığında değer hisseleri %80 oranında getiri sağlamıştı.

Değer hisseleri ve düşük sermayeli hisseler uzun süre unutuldukları bir dönemin ardından dot-com balonundan sonra güçlü kazançlar elde ettiler. Sadece büyüme hisselerine, Nasdaq ve S&P 500 endekslerine yatırım yapanlar bunun bedelini ağır ödediler. Arends 2021 konusunda endişesi olan yatırımcılar için değer hisselerine kaçmanın iyi bir yöntem olduğunu belirtiyor.

Borsalarda Noel Baba rallisini iptal edecek üç gelişme

Teknolojiye yatırım yapmayan şirketlerin hisselerİ kaybolacak

Borsalardaki en riskli yatırım teknoloji hisseleri

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.