‘Dedolarizasyon’ amacına ulaşabilecek mi?

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Rezerv para birimi statüsüyle küresel ticarette en çok kullanılan ana para birimi olan ABD Doları’nın hakimiyeti sona eriyor olabilir.

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, yaklaşık 80 yıldır uluslararası alanda ağırlığını koruyan ABD Doları’nın hakimiyeti, Çin Yuanı tarafından ilk kez bu kadar ciddi anlamda tehdit altında.

Insider’dan George Glover’ın haberine göre, başta Çin olmak üzere, rakip ülkelerin ABD Doları’nı tahtından indirme çabaları giderek kuvvetleniyor ve taraftar buluyor. Brezilya, Çin ve Rusya da dahil olmak üzere giderek büyüyen bu liste, doları devirme amacıyla iş birliği yapıyor. Dedolarizasyon yani ‘dolarsızlaştırma' olarak da adlandırılan bu sürece daha yakından bakmak gerekiyor.

Dedolarizasyon nedir?

Dolar, küresel ekonominin baskın rezerv parası, yani dünya merkez bankalarının elindeki ana para birimi olma işlevi görüyor. 2. Dünya Savaşı'nın sonunda Bretton Woods Anlaşması, doları uluslararası ticaretin birincil para birimi olarak belirledi. Bu nedenle ham petrol ve doğal gaz gibi emtialar için vadeli işlem sözleşmeleri neredeyse her zaman dolar cinsinden fiyatlandırılıyor. Bu, ABD için muazzam bir ekonomik güç kaynağı anlamına geliyor.

Örneğin, doların hakimiyeti, Vladimir Putin'in Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden sonra Washington'un Rusya'nın döviz rezervlerinin yarısını dondurabilmesi ve en büyük bankalarını SWIFT yani uluslararası ödeme sisteminden çıkarabilmesi anlamına geliyordu.

Dedolarizasyon, genellikle ABD ekonomisine hasar vermek amacıyla diğer ülkelerin dolara olan bağımlılığını azaltma hareketi olarak tanımlanıyor.

Diğer ülkeler doları nasıl devirmeye çalışıyor?

Başta Çin ve Rusya olmak üzere rakip ülkeler, dünyayı dolarsızlaştırma çabalarına öncülük ediyor. Credit Suisse Analisti Zoltan Pozsar'a göre Çin, Başkan Xi Jinping'in Suudi Arabistan gezisinin "petroyuan'ın doğuşunun" sinyalini vermesiyle birlikte, Aralık ayında Orta Doğu'daki tedarikçileri petrol ticaretinde dolar yerine kendi para birimini kabul etmeye çağırdı.

Çin’den önce ise Rusya, Putin'in Mart 2022'de ‘düşman olmayan’ ülkelerin doğal gaz sözleşmelerini ruble dışında herhangi bir para biriminde yapmasını yasaklayan bir yürütme emri imzalamasıyla geçen yıl dolarsızlaştırma çabalarını artırmıştı.

Pekin ve Moskova ayrıca BRICS’e üye diğer ülkelerle birlikte, doları uluslararası rezerv para birimi olmaktan çıkarmayı umdukları yeni bir rezerv para birimi başlatma sözü verdi.

ABD için endişe verici mi?

Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre, yüzyılın başından bu yana doların döviz rezervlerindeki ağırlığı yüzde 71'den yüzde 60'a düşerken, dünyanın dolardan yavaş yavaş vazgeçtiğine dair bazı kanıtlar gerçekten de bulunuyor.

Daha yakın bir tarihte ise Brezilya, 31 Mart'ta Çin Yuanı’nın yabancı rezervlerinde ikinci en büyük para birimi olarak Euronun yerini aldığını açıklayarak doların rezerv durumunun tehdit altında olabileceğine dair korkuları körükledi.

Ancak IMF'ye göre, Çin'in doları ortadan kaldırma çabasına rağmen, yuan hala tüm döviz rezervlerinin yalnızca yüzde 2,7'sini oluşturuyor ve analistler, rakip bir para biriminin doları yakın zamanda yerinden oynatmasının pek olası olmadığına inanıyor.

Goldman Sachs tarafından yayınlanan bir araştırma notunda, dolara sabitlenen ve Batı'nın çoğuyla yıpranmış bir ilişkisi olan bir hükümet tarafından sıkı şekilde kontrol edilen ‘yuan'ın küresel işlemlerde rezerv para birimi olmak amacıyla engelleri aşmak için her zaman mücadele edeceği söyleniyor.

Goldman Sachs’tan Kamakshya Trivedi liderliğindeki stratejistler ekibi, “Rezerv para birimi statüsünde çok fazla atalet var. Şimdiye kadar ve muhtemelen uzun bir süre boyunca, dolarsızlaştırma girişimleri kontrol altında ve kısıtlı kaldı ve kalmayı da sürdürecek” diyor.

Güvenli liman arayışları ABD dolarını güçlendirdi

Larry Summers: Yuan, ABD Doları için bir tehdit değil

Dolardaki düşüş beklentilerinin 4 sebebi

Dolar hegemonyası için yolun sonu mu geliyor?

Yatırımcılar yanıtladı: Dolarda neden düşüş bekleniyor?

Doların yüzü asıldı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.