Rusya’nın işgali küresel ekonomiye kâbusu yaşatıyor

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'yı işgal etme kararı, enflasyonun son on yılların en hızlı ivmesiyle yükseldiği bir dönemde fiyatları daha da yukarı çekebilir.

CNN Business’ın haberine göre ekonomistler, Avrupa'da 1945'ten bu yana en büyük savaşa yol açabilecek saldırının etkisini değerlendirmek için birbiriyle yarışıyor. Uzmanlar, çatışmanın küresel ekonomiyi tekrar resesyona sokma olasılığının düşük olduğunu belirtiyor. Ancak piyasalarda görülen düşüşler, sert yaptırım tehditleri ve potansiyel arz kesintilerinin şimdiden enerji ve bazı tarım ürünlerinin toptan satış fiyatını yukarı itmeye başladı. Ekonomistlere göre savaşın etkileri nedeniyle tüketiciler benzin ve gıda için gelecekte daha yüksek fiyatlarla karşılaşacaklar.

Oxford Economics Küresel Makro Araştırmalar Direktörü Ben May, "Enflasyonun sadece birkaç gün önce öngördüğümüz seviyelerden daha da yüksek zirvelere tırmanması muhtemeldir" diyor.

Tüm bunlar dünya çapında fiyatların daha pahalı hale gelmesine neden olabilir.

Petrol

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Rusya dünyanın en büyük ikinci doğalgaz üreticisi ve dünyanın en büyük üçüncü petrol üreticisi konumunda. Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacının %40’ını karşılayan Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi küresel enerji fiyatlarında da olağanüstü dalgalanmalara neden oldu.

Küresel petrol fiyatları Perşembe günü varil başına 105 doların üzerine sıçrarak 2014'ten bu yana görülen en yüksek seviyesine ulaştı. ABD'de petrol fiyatları varil başına 100 dolara yaklaştı. Brent petrol Cuma günü itibariyle varil başına 96 dolar civarında değerleniyor. Fiyatlardaki bu dalgalanmaların benzin pompa fiyatlarına da doğrudan yansıması bekleniyor. ABD'de bir galon benzinin ortalama fiyatı geçtiğimiz yıl bu zamanlarda 2,66 dolar ve bir ay öncesinde ise 3,33 dolardı. Dünyanın en büyük ekonomisinde petrol fiyatı en son 3,54 dolara kadar yükseldi.

Yüksek talep ve sıkı arz göz önüne alındığında yapılabilecekler sınırlı olsa da ABD’de Biden yönetimi, benzin fiyatlarındaki artışı zayıflatmanın yollarını araştırıyor.

Evleri ve enerji endüstrisini ihtiyaçlarını sağlamak için kullanılan doğalgazın fiyatı da yükseliyor. ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Independent Commodity Intelligence Services verilerine göre, doğalgazın Avrupa'daki gösterge fiyatı Perşembe günü megavat saat başına %29 artışla 114,65 euroya yükseldi.

Bu yükseliş, Noel'den önce ulaşılan tüm zamanların en yüksek seviyesinin altında. Ancak fiyatların bu denli yüksek kalması halinde faturalar hane halklarının ceplerinde hissedilmeye devam edecek. Bank of America daha önce yaptığı bir araştırmada Avrupalı hanelerin bu yıl enerji için 650 euro daha fazla ödeyeceğini ve ortalama doğalgaz harcamalarını 1.850 euroya çıkaracaklarını tahmin etmişti.

Daha yüksek enerji maliyetleri şirketler için de giderleri artıracaktır. Jet yakıtı havayolları için daha pahalı hale gelecek ve potansiyel olarak daha yüksek hava taşımacılığı ücretlerini tetikleyecektir. Yüksek fiyatlar çelik üreticileri gibi diğer birçok enerji yoğun üreticileri de zorlayabilir.

Gıda fiyatları

Küresel gıda fiyatları halihazırda 10 yılın en yüksek seviyesinde. Ancak Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından gıda fiyatlarındaki artış daha da kötüleşebilir.

Rusya dünyanın en büyük buğday ihracatçısı. Ukrayna da hem buğday hem de mısırda önemli bir ihracatçı konumunda. Ukrayna ayrıca bitkisel yağları ihraç ediyorlar.

Buğday fiyatları Perşembe günü 2012'den bu yana en yüksek seviyesine sıçradı. Mısırın fiyatı fırladı. Genellikle mısırla aynı çizgide ticaret yapan soya fasulyesi fiyatları da yükselişi takip etti.

Mısır ve Türkiye, Rus buğdayının en büyük alıcıları. Ancak sevkiyatlar gecikirse veya yaptırımlar ihracatı etkilerse ticaretteki bozulmadan sadece bu iki ülke etkilenmeyecek.

Oxford Economics’ten Ben May, "Gıda maddelerinin tam olarak hangi yöne gittiğine bakılmaksızın, açıkça görülüyor ki dünyada genel olarak bir kıtlık varsa, fiyatlar daha da fazla artacak" dedi.

Rabobank Emtia Analisti Michael Magdovitz'e göre, Ukrayna'nın bu sezon hala 15 milyon ton mısır ve 5 milyon ila 6 milyon ton buğday ihraç etmesi gerekiyordu. Şimdiyse Çin gibi alıcılar boşluğu doldurmak için Avrupa ve ABD'ye yöneliyor. Savaş devam ederse, bu bölgelerdeki sınırlı kaynaklar daha da kısıtlanabilir.

Magdovitz envanter sıkıntısına ilişkin açıklamasında "Uzun süreli bir çatışman varsa, o zaman çok daha büyük bir miktar bulmanız gerekir" dedi.

RBC Capital Markets Küresel Emtia Stratejisi Başkanı Helima Croft, gıda fiyatlarında ani ve şiddeli gelişen enflasyon riskinin görünmekte olduğunu söyledi. Croft Rusya ve Ukrayna'nın birlikte küresel buğday ihracatının %25'ini oluşturduğuna, Ukrayna'nın tek başına küresel mısır ihracatının %13'ünü gerçekleştirdiğine işaret etti.

RBC’den Croft, çiftçiler için bir olası riskin daha olduğuna dikkat çekti: Rusya, gübrede önemli bir bileşen olan amonyum nitratın en büyük üreticisi.

ABD Tarım Bakanı Tom Vilsack Perşembe günü yaptığı açıklamada, Avrupalı tüketicilerin gıda fiyatlarındaki sıçramaya Amerikalılardan daha fazla maruz kalabileceğini söyledi.

Buğday fiyatları son 14 yılın zirvesine yükseldi

Metal fiyatları

Çok çeşitli tüketici ürünlerinde kullanılan metallerin fiyatı yükseliyor. Yatırımcılar işgalin sonuçlarını araştırır ve yaptırımların arzı etkileyip etkileyemeyeceğini de değerlendiriyorlar.

S&P Global Platts analistleri konuyla ilgili açıklamasında "Rusya alüminyum ve nikel de dahil olmak üzere önemli bir metal üreticisidir ve aynı zamanda önemli bir bakır üreticisidir. Piyasa kaynakları, Rusya ile ticarete daha sıkı yaptırımlar getirileceğine dair neredeyse kesin gözüyle bakıyorlar halihazırda sıkışık olan küresel piyasalar şartlarında arzı daha da sıkıştırabileceğine inanıyorlar" dedi.

Londra'da alüminyum fiyatları Perşembe günü rekor seviyeye yükseldi.

Daha önce ABD tarafından yaptırım uygulanan Rusal, dünyanın en büyük alüminyum üreticilerinden biri. Rusal'a yaptırım uygulamasa bile, enerji fiyatlarındaki son artış durumu daha da kötüleştirebilir.

Alüminyum gibi metaller, yiyecek ve içecekler için üretilen kutulardan araçlara ve elektronik cihazlara kadar dünya çapında binlerce üründe kullanılmaktadır.

Alüminyum ve nikel gerilerken bakır arttı

Ukrayna krizi enflasyonu körüklüyor

Ukrayna'daki kriz, Türkiye'deki enflasyonu kötü etkileyecek

Rus piyasaları toparlanıyor... Şok faiz artışı gelebilir mi?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.