Şirketler için yeni kaynak kapısı: Şirket tahvili

Türk bankacılık sistemi artık yeni sermaye üretemiyor. Sermaye Piyasalarının gelişmesi için yen enstrümanlar gerekli. Bankaları sermaye üretemediği şu ortamda en iyi finansman yönteminin özel sektör tahvilleri (ÖST) olduğu belirtiliyor. Bunu kullanmasını bilen firmalar için büyük nimet olarak gösteriliyor. Şirketlerin banka kredisi almak yerine Sermaye Piyasalarından borçlanmasını sağlayan özel sektör tahvilleri, son dönemde portföylerde en çok önerilen ürünler arasına girdi.

ÖZEL SEKTÖR TAHVİLİ NEDİR?

Tahviller, devletin veya anonim ortaklıkların en az 1 yıl ve daha uzun vadeyle, ödünç para bulmak amacıyla çıkardıkları borç senetleri. Anonim şirketler tarafından 1 yıldan uzun vadeli olarak ihraç edilen borçlanma senetleri “özel sektör tahvili” olarak adlandırılıyor. Vadeleri en az 1 yıl olmak koşulu ile serbestçe belirlenebiliyor ve sabit ya da değişken faizli olarak ihraç edilebiliyor. Genellikle bir veya birkaç aracı kuruluştan oluşan bir konsorsiyum aracılığıyla satışa sunuluyor.

BANKA YERİNE YATIRIMCI BORÇ VERİYOR

Tahvil sahibinin bir şirkete kullandırdığı sermaye, yabancı sermaye olarak nitelendiriliyor. Tahvil sahibi, tahvili çıkaran kuruluşun uzun vadeli alacaklısı konumuna geliyor. Tahvil sahibi şirketin aktifi üzerinde, alacağından başka hiçbir hakka sahip değil. Şirketin yönetimine katılamıyor. Tahvil sahibi ile şirket arasındaki hukuki ilişki vade sonunda sona eriyor. Tahvil sahibi hisse senedindeki gibi tahvili çıkaran şirketin kâr- zarar riskine katılmıyor, şirket zarar etse de günü gelince belli miktardaki anapara ve faizini alıyor.

RİSK DE GETİRİ DE YÜKSEK

Tahvillerin getirilerini etkileyen en önemli unsurlar, likiditesi ve sahip oldukları risk. Şirket tahvilleri, şirketin iflas etmesi ve faiz ile anapara ödemesinde temerrüde düşmesi açısından devlet tahvillerine oranla daha yüksek risk taşıdıklarından, genellikle devlet tahvillerinden daha yüksek faiz geliri sağlıyor. Yatırımcılar da bu riski bile bile yatırım yapıyor. İhraç öncesinde tahvil ihracını yapan şirket izahname yayınlıyor, yatırımcıların bu detaylı izahnameleri iyice okuduktan sonra yatırım yapması gerekiyor. Piyasada, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) rolü de karıştırılıyor. Yeni kanuna göre SPK, ihraçlara izin vermiyor, ihraççının izahnamesini onaylıyor. İzahnamenin ayrıntılı bir şekilde yayınlanmasını ve yatırımcıların bilgilenmesini sağlıyor. Yatırımcıların öncelikle ihracı yapan kurumların yöneticileri, mali yapısı ve diğer tüm riskleri dikkate alarak yatırım yapması gerekiyor. Zaten izahname de bu bilgilendirmenin sağlanması için hazırlanıyor. Bu arada, şirketin iflası veya tasfiyesi halinde önce borçlar ödendiği için, tahvil sahipleri şirket ortaklarından önce alacaklarını alıyor.

DEVLET TAHVİLİNDEN DAHA YÜKSEK FAİZ VERİLİYOR

ÖST'ler, devlet tahviline kıyasla, risk ve vadesine göre 3-4 puan fazla gelir olanağı sunuyor. 2010 senesinde gerçekleştirilen 16 ihraçla 1.9 milyar lira ÖST ihraç edildi. 2011 yılında ise 58 ihraç gerçekleştirilirken rakam 16.6 milyara ulaştı. 2012 yılında ise 236 ihraç gerçekleşirken rakam neredeyse yüzde 100 oranında artarak 42.7 milyar liraya çıktı. 2013 yılında ise neredeyse her gün bir ihraç gerçekleşti. 330 adet ihraç ile 55.6 milyarlık kaynak sağlandı. 2014 yılında ise hem ihraç sayısı hem de ihraç büyüklüğünde rekor kırıldı. Toplam 516 ihraçla 66.3 milyar liralık kaynak sağlandı. 2015 yılında ise 60 milyara yakın ihraç gerçekleşmiş durumda. İhraçların yaklaşık yüzde 80’i bankalar, yüzde 15’i banka dışı finansal kuruluşlar, yüzde 5’i de reel sektöre ait. Reel sektör tarafından gerçekleştirilen işlemlerde yüzde 32’lik payla enerji, yüzde 26’lık payla sanayi ve yüzde 16’lık payla inşaat sektörü öne çıkıyor.
Özel sektör tahvilleri, yatırımcısına, Hazine'nin çıkarmış olduğu devlet tahvili ve hazine bonolarının üzerinde, şirketin ratingine göre belirlenen ilave bir getiri sağlıyor. Bu oran, farklılık göstermekle birlikte 1 ile 3 puan arasında hatta bazen daha yüksek olabiliyor. ÖST’ler firmaların da bankaların yüksek faiz sarmalından kurtulmasını sağlıyor. Bankalardan yıllık yüzde 18-19 oranında faizle borçlanmak zorunda olan firmalar ÖST çıkararak aynı finansmanı 4-5 puan daha düşük faizle sağlayabiliyor.



MURAT SAĞMAN: YATIRIMCI AÇISINDAN İYİ BİR GETİRİ SAĞLIYOR

Sagam Stratejik Danışmanlık Kurucusu ve Bloomberg HT Daimi Yorumcusu Murat Sağman, ÖST’lerin büyümek isteyen şirketler için önemli bir finansman kaynağı olduğunu belirtiyor. ÖST’lerin reel sektör için önemini Borsagundem.com’a değerlendiren Sağman, “Şirket için de bir tanınma fırsatı. Piyasanın gelişmesi açısından ürün çeşitliliği getiriyor. Ekstra getiri imkânı da sağlıyor” diyor. Şirketlerin tahvil faizleriyle banka faiz oranları arasındaki farkı şirketin risk primi olarak değerlendiren Sağman, “Şirketin anapara ve faiz ödeme riski ne kadar yüksek ise o kadar faiz farkı olur” diyor ve ekliyor: “Çoğu ÖST’ler nitelikli yatırımcı (1 milyon TL) şartı arandığı için daha çok kurumsal yatırımcılar ilgi duyuyor. ÖST’ler yatırımcı açısından daha iyi bir getiri sağlıyor. Bu getiri de dönemsel kupon ödemeleri ile dağıtılıyor.”
Türkiye’de şirketlerin finansman ayağının önemli bir kısmını hâlâ bankalardan sağladıklarını belirten Sağman, özellikle gelişmiş ülkelerde ÖST’lerin şirketler için önemli bir finansman yöntemi olduğunu vurguluyor. Sağman, “ÖST yatırımı yapmak isteyenler de nelere dikkat etmeli?” sorusuna yanıt verirken şu önerilerde bulunuyor: “Şirket mali yapısı, şirketin borcunun ödeme gücü, şirketin büyüme planları, şirketin yönetim ekibi, şirketin geçmiş mali performansı.”

YARIN: ÜNLÜ& CO ÖST’LER İÇİN NE DÜŞÜNÜYOR?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.