Borsalarda çöküşün yaklaştığını gösteren 4 uyarı sinyali

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Boğa piyasaları sonuza kadar sürmüyor ve bazı dönemlerde oldukça şiddetli bir şekilde çöküyor. Ancak yatırımcılar borsalarda büyük kayıplar yaşadıkları birkaç günün, dipten alım fırsatı mı, çöküş mu olduğunu anlayamıyor. Dahası bunu tahmin etmek de mümkün değil. Ancak borsalarda çöküşün yaklaştığını gösteren dört işaret var. Borsalarda çöküş bir fırtına etkisi yaratıyor ve yatırımcıların emeklilikteki geçimlerini sağlayacak portföylerini yerle bir edebiliyor. Bu çöküşler ise genellikle resesyonların öncüsü oluyor. 1929 yılında Dow Jones Industrial Average’da %50 oranında bir düşüş meydana geldi.

2000’lerin ilk dönemlerinde ise Dow üçte birin üzerinde düşüş gösterdi. Fortune’un haberine göre bugün piyasalar tüm zamanların en yüksek seviyelerine yakın seyrederken, bazı uzmanlar çöküşün yakın olduğunu düşünüyor. Örneğin 2007-2008 yıllarındaki emlak krizini ve ardından gelen piyasa çöküşünü tahmin eden hedge fon yöneticisi Michael Burry, tehlikeli seviyelerde seyreden spekülasyonun “tüm çöküşlerin en büyüğünü” getireceğini düşünüyor. Ancak bu dört uyarı sinyali ortaya çıktığında, yatırımcılar ardından gelebilecek çöküşe hazırlanabilir.

1. Yüksek değerlemeler

Piyasalarda değerinin üzerinde işlem gören hisselerin sayısının artması oldukça tehlikeli. Hisselerde bu denge fiyat/kazanç oranına bakarak anlaşılabiliyor. Bu oran ise bugünlerde oldukça yüksek ve ABD’nin ölçüt niteliğindeki endeksi S&P 500 için 26 seviyesinde. Bu rakam tüm zamanların ortalaması olan 15’in oldukça üzerinde. Piyasalar ise yüksek değerlemelere ulaşmasının ardından, yatırımcılar için zorlu bir süreç anlamına gelen, sürdürülebilir seviyelere dönüş eğiliminde oluyor.

Hisse fiyatları genellikle kurumsal bilançoların bir yansıması olduğu için fiyat/kazanç, paranızın karşılığında ne alabileceğinizi gösteriyor. 2021’in üçüncü çeyreğinde bilançolar analistlerin beklentilerini aştı. FactSet ise bilançoların 2021 yılı sonunda toplamda %45 yükseliş göstermiş olacağını tahmin ediyor. Ancak gelecek yıl için beklentiler olumlu değil. Araştırma şirketi bilanço yükselişinin %8,5 olacağını öngörüyor. Bu süreçte bir ekonomik yavaşlama görüldüğü takdirde, kazançlar buharlaşacak.

Tehlikeye işaret eden bir başka ölçüt ise Nobel ödüllü Ekonomist Robert Shiller’ın 10 yıllık kazançlara dayanan döngüsel duruma göre düzeltilmiş fiyat-kazanç (CAPE) oranı yatırımcılara değerlemeler konusunda daha uzun vadeli bir görüş sunuyor. Shiller fiyat/kazanç oranı olarak da bilinen bu ölçüt, şimdi 40 seviyelerinde. CAPE oranının bu kadar yüksek olduğu bir önceki dönem ise ardından korkutucu bir çöküşü getiren dot-com balonu dönemiydi.

2. ABD Merkez Bankası’nın (FED) hamleleri

Piyasalarda düşüşlerin ve böylelikle de resesyonların klasik nedenlerinden bir tanesi de FED’in faiz oranlarını yatırımcıların istemeyeceği kadar yükseltmesi.

Yüksek faiz oranları kredilerin çekiciliğini azaltıyor ve kurumsal bilançolara hasar veriyor. Kısa vadeli faiz oranlarını sıfıra yakın bir seviyede tuttuktan sonra, FED faiz artırımına gelecek yılın ilerleyen dönemlerinde başlayacağını duyurdu. Ancak salı günü konuşan FED Başkanı Jerome Powell, enflasyonda yükselişin kalıcı olduğu takdirde, daha erken ve daha sert bir faiz artışına gidilebileceğini söyledi.

University of Pennsylvania’dan Ekonomist Prof. Jeremy Siegel, FED’in önümüzdeki iki ay içinde harekete geçebileceğini ve bunun sonucunda hisselerde düşüş görüleceği yönünde tahminlerini açıkladı.

3. Ters getiri eğrisi

Ters getiri eğrisi, ABD’nin iki yıllık Hazine tahvilinin getirisinin ya da faiz oranının 10 yıllık tahvilden daha yüksek olması anlamına geliyor. Elbette 10 yıllık tahvil, normalde iki yıllıktan çok daha yüksek getiri sağlıyor. Çünkü yatırımcılar daha uzun vadeli borçları satın alarak aldıkları risk için daha yüksek getiri elde etmek istiyor. Ancak borsagundem.com'un derlemesine göre ekonomik fırtına bulutları ortaya çıkrığında, yatırımcılar 10 yıllık tahvillere akın ediyor ve bunları daha iyi bir sığınak olarak görüyor.

Bunun sonucunda tahvilin fiyatı yükseliyor ve dolayısıyla fiyatı düşüyor. Geride bıraktığımız 50 yılda her resesyondan önce ters getiri eğrisi görüldü. Şimdilerde ise iki yıllık ve 10 yıllık tahviller arasındaki fark daraldı ve yaklaşık %1 seviyesine yerleşti.

4. Siyah kuğular

Bu gelişmeler piyasaları ve ekonomiyi ciddi anlamda sarsıyor. Zaman zaman siyah kuğuların ortaya çıkışı tahmin dahi edilemiyor. Örneğin 11 Eylül 2001’de ABD’ye yapılan terör saldırısı, borsalarda kaos etkisi yarattı. Ancak 2007 yılında yüksek faizli mortgage kredilerinde batık kredi sayısının artması gibi göz önünde olan teklikeler de olabilir. 2007 yılındaki batık kredi dalgası küresel finansal krizi başlattı ve 2008’in eylül ayında borsalarda tarihi bir çöküş yaşandı.

Beyaz kuğuların aksine, siyah kuğu olaylarının nadir olduğu düşünülüyor. Neyin bir siyah kuğu olarak değerlendirileceğine karar vermek ise oldukça zor. En büyük ipuçlarından bir tanesi, yetkililerin devasa ve göz önünde bulunan bir sorunu görmezden gelmesi. 2007 yılında mortgage krizinin kontrol altına alınabileceği düşünülmüştü. 2021 yılında Beyaz Saray ve FED tedarik zincirlerindeki krizin, korona virüsle ilişkili istihdam kısıtlamalarından kaynaklandığını ve “geçici” olduğunu söyledi.

İçinde bulunduğumuz günlerde borsalarda fiyat/kazanç oranı oldukça yüksek seviyelerde ve hükümet yetkililerinin tedarik zincirleri konusundaki iyimserliği, tehlikenin yaklaştığının sinyallerini veriyor olabilir.

Gedik Yatırım’da daha az para ile daha çok hisse senedi almanın yolları

Altın, Powell sonrası ivme kaybetmeye başladı

Vadelilerde görünüm pozitif

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.