Kurumsal yatırımcı sektörüne 2023 müjdesi

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Dr. Vahdettin Ertaş, 2013’ten 2023’e “Kurumsal Yatırımcılar Sektörü”nün sorunlarını ve hedeflerini anlattığı yazıda, “Potansiyelin yüzde 20’sini kullanmakta olan sektörün 2023 yılında yüzde 100 potansiyele ulaşabilmesini sağlamak için, yeni altyapı ve değişim adımları atmaktayız” dedi.  “Finansal okur-yazarlık alanında ne kadar ivme kaybedersek önümüzdeki yıllarda büyüme de o kadar sağlıklı olacak. Sektörün tüm alanlarında finansal okuryazarlık düzeyini yukarı çıkarma ihtiyacı var; şirketler ve çalışanları, aracılık sektörü ve çalışanları, medya ve yatırımcılar buna dahil” diyen SPK Başkanı Ertaş’ın Kurumsal Yatırımcı Dergisi’nin Ocak-Mart 2014 sayısında yer alan yazısı…

 Kurumsal yatırımcıların  önemini 22 Mayıs FED kararları sonrası süreçte bir kez daha yaşayarak gördük. Eğer Türkiye’nin bireysel emeklilik sistemi 25 milyar değil de 50 milyar liralık büyüklüğe sahip olsaydı, 22 Mayıs sonrası piyasalardaki düşüşün yarısı olurdu; 100 milyar olsaydı ya hiç olmazdı ya da yüzde 5-10’larda kalırdı. Tersten düşünürsek BES hiç olmasaydı, muhtemelen yaşadığımız dalga boyutu  daha büyük olurdu. Bu da gösteriyor ki kurumsal yatırımcılar sektörü sermaye piyasaları için gerçekten çok önemli.

Sektörde mevcut durumu irdelersek; 2002’den 2007 yılına 10 milyar TL’den 26 milyar TL düzeyinde büyüklüğe ulaşıldığı halde, 2007’den sonra ivmenin düştüğü gözleniyor. Emeklilik yatırım fonlarında ise 2007 yılında 4.5 milyar TL,lik büyüklükten 2013 Haziran itibariyle 23 milyar TL düzeyine gelindi. Portföy yönetim şirketlerimiz 62 milyar TL’lik bir büyüklüğe sahip bulunuyor. Yatırım ortaklarına baktığımızda ise, sektörün artık yavaş yavaş tasfiye sürecine girdiğini görüyoruz. Gayrimenkul yatırım ortaklıkları sektöründe ise yüksek ivmeli bir büyüme var.

Yatırımcı fonları portföyünde varlık dağılımı içinde hisse senedi oranının artmakta olduğunu görüyoruz ki bu oldukça memnuniyet vericidir. Emeklilik yatırım fonlarında mevcut durumda yüzde 15 dolayında olan hisse senedi oranı da yüzde 20 25’lere ulaşırsa, sektör beklediğimiz fonksiyonları daha sağlıklı icra edebilecek.

Sonuç olarak, son 10 yılda yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları alanında yeterli büyüklüğe henüz ulaşılamadığını tespit ediyoruz. Bizi bu noktaya getiren temel sorunların başında tarihsel hatalar var. El konulan şirketlerin/ bankaların yatırımcılarını sektörden soğutmuş olduk. Vergi düzenlemelerinde yaşanan istikrarsızlık bir diğer önemli etkeni oluşturdu. Sektöre yeterince teşvik de verilmedi. BES’e verilen cömert teşvik hemen sonuçlara yansıdı.

Düşük finansal okur-yazarlık, ikinci önemli sorunu oluşturuyor. Bu alanda ne kadar ivme kaydedersek  önümüzdeki yıllarda büyüme de o kadar sağlıklı olacak. Sektörün tüm alanlarında finansal okuryazarlık düzeyini yukarı çıkarma ihtiyacı var; şirketler ve çalışanları, aracılık sektörü ve çalışanları, medya ve yatırımcılar buna dahil. Bir diğer temel sorunu da ‘ölçek sorunu’ olarak tespit görüyoruz. Bilindiği üzere eski Sermaye Piyasası Kanunu, fon kurma yetkisini bankalar, aracı kurumlar, sigorta şirketleri, emekli ve yardım sandıkları ce 506 sayılı Kanunda belirtilen sandıklara vermişti. Ancak bankaların yatırım fonlarına yeterli önemi vermemesi, aracı kurumların öz kaynak yetersizliği ve dağıtım kanallarında kısıtlı imkanları sonucu bugünkü tablo ile karşı karşıyayız. Özellikle bağımsız diyebileceğimiz, arkasında finansal kurum olmayan portföy yönetim şirketleri de, büyüme eğiliminde olmalarına rağmen, bu konuda önemli bir atılım gerçekleştirecek potansiyeli henüz bize yansıtmadı.

Temel sorunların arasında eksik rekabet, algı problemi ve etik sorunları da sayabiliriz.

Aksak/Eksik Rekabet:

*Bankaların hakimiyeti

*Grup dışı/ bağımsız portföy yönetim şirketlerinin/aracı kurumların azlığı ve sermaye yetersizliği

 Algı Problemi:

Faiz oranlarındaki ya da portföy ürünlerindeki getiriye uyumlu bir yönetim ücreti tarifesini getiremedik. Faiz oranı yüzde 70 seviyesindeyken de yüzde 8 seviyesindeyken de aynı yönetim ücreti oranları uygulandı. Ta ki SPK tarafından tavan belirlenene kadar.

*Aktif portföy yönetiminde performanslar da devamlılık sağlanamadı.

*Başarılı performanslarda da devamlılık sağlanamadı

*Yatırım fonları, yatırım aracı olarak algılanması yerine vadesiz mevduata yıllık yüzde 3-4 getiri sağlayan alternatif bir araca dönüştü.

Yatırımcılarımızın bir kısmı da uzun vadeli yatırım yerine kısa vadeli al satla sektörde kalmayı tercih etti. Spekülasyon güdüsüyle hareket etmeyi, profesyonel hizmet almadan işlem yapmayı benimsedi.
 
Diğer nedenler olarak;

*Kurumsal yatırımcıların yatırımcılar için elverişli ortam sağlayamaması

*Şirketlerin şeffaflık konusunda yetersiz/isteksiz olması

*Düzenleyici yaptırımlarının caydırıcı olmaması gibi pek çok nedeni buraya ekleyebiliriz.

 YENİ ALTYAPI VE DEĞİŞİM ADIMLARI

 Bu sorunların üstesinden gelebilmek ve mevcut durumda potansiyelin yüzde 20’sini kullanan sektörün 2023 yılında yüzde 100 potansiyele ulaşabilmesini sağlamak için, yeni altyapı ve değişim adımları atmaktayız.

Bildiğiniz gibi 30 Aralık 2012 tarihinde yayımlanan yeni Sermaye Piyasası Kanunu ile önemli düzenlemeler getirdik:

 *Fon kurma ve yönetme yetkisinin sadece portföy yönetim şirketlerine verilmesi:

Böylece burada rekabete açık bir sistem oluştu. Bugüne kadarki tablo, arkasında finansal bir kurum olmayan kurumların da büyüme konusunda çok fazla katkı sağlamadığını gösterdi ama bundan sonraki yapı daha farklı. Dolayısıyla eğer sektöre yeni girişler olursa ya da bağımsız portföy yönetim şirketleri kendilerini ön plana çıkarırlarsa, rekabetin artmasına katkı sağlayabilir.

 *Uluslararası standartlarda saklama faaliyetinin kurumsal yatırımcılar sektörüne entegrasyonu

 Sermaye piyasalarına Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklıkları, Gayrimenkul Yatırım Fonları, Girişim Sermayesi Yatırım Fonları, Kira Sertifikaları gibi yeni araçlar ve kurumlar kazandırıldı. Bunları da sektörün önümüzdeki dönemde kullanılması gerekiyor.

Takasbank nezdinde bir Elektronik Fon Alım-Satım Platformu kurma görüşümüz ve çalışmalarımız devam ediyor. 2014 yılı ilk yarısında bu sisteme geçeceğiz. Bu da bize;

*Rekabetin güçlendirilmesi

*Dağıtım kanallarına erişim kısıtlarının kaldırılması

*Fon ve portföy yöneticilerinin yatırımcılar nezdinde bilinirliğinin artırılması

*Performans artışı/izleme kolaylığı getirecek.

İkinci bir yenilik de performans kontrolü. Emeklilik fonlarından performansı düşük olanların yönetiminin başka şirketlere yönlendirilmesi konusunda alt düzenleme üzerinde çalışıyoruz. Bir rekabet ortamının sağlanmasını, uzun dönemde sektör ortalamasının altında kalanlara gerekirse müdahale etme imkanımızın da olmasını istiyoruz.

Önümüzdeki süreçte üzerinde çalışacağımız bir konu da Bireysel Emeklilik Sistemi’nin güçlendirilmesi olacak. Mevcut çalışanların sisteme  dahil edilmesinin yanı sıra artık işveren katkılı  ikinci ayağın geliştirilmesini de tartışmamız gerekiyor.
 
FİNANSAL OKUR-YAZARLIK SEFERBERLİĞİ

Bu konuda sektörün tüm taraflarının eğitimi düşünülüyor. Ulusal çapta bir seferberlik olacak. Bu kapsamda; Yatırımcıların bilinçlendirilmesi ve sermaye piyasası kurum ve araçlarının bilinirliğinin artırılmasına yönelik çalışmaların yapılmasını hedefliyoruz.

BES kendini tanıttı, tanıtmaya da devam ediyor. bizim de özel sektör olarak böyle bir tanıtım kampanyasını düşünmemiz gerekiyor. TKYD tarafından da, hem fon alım-satım platformunun hem de fon sektörünün tanıtımına yönelik böyle bir kampanya yapılmalı.

 2023 HEDEFLERİ

Bütün bu  çalışmaları  yaparken de 2023 hedefleriyle uyumlu olmamız gerekiyor. Biz bir çalışma yaptık. Birinci senaryoya göre, eğer yatırım fonu sektörünü yüzde 10 büyütebilirsek, yani yüzde 5-6 portföy performansı, yüzde 4 de yeni katılımcı olursa, yatırım fonları 2023’te 87 milyar TL’ye, emeklilik yatırım fonları 58 milyar TL’ye ulaşıyor. Bu son derece mütevazi bir senaryo. Daha gerçekçi bir senaryoda, yıllık yüzde 20 büyüme sağlandığında ise 2023’te 226 milyar TL’lik yatırım fonu ve 151 milyar TL’lik emeklilik fonları büyüklüğü ortaya çıkıyor. Her halukarda 2023’te 400 milyar TL, bugünkü değeriyle 200 milyar dolarlık bir portföy büyüklüğüne ulaşılabileceğini ve bunun iddialı değil mütevazi bir öngörü olduğunu ifade etmek istiyorum. Dolayısıyla iş planları yapılırken, bizler de  regülasyonları yaparken 2023’te 200 milyar dolarlık minimum bir sektör büyüklüğünü hedefleyerek yola çıkmalıyız.

2023 vizyonuyla bu rakamların daha da üzerinde bir performansı 10 yıllık süre içerisinde yakalamamız mümkün gözüküyor. Yeter ki sektörün tüm tarafları üzerine düşen vazifeyi yerine getirsin.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.