Borsada iki sıfır atılırsa ne olur

2 / 13

---

ENDEKSİN UCUZ OLDUĞU ALGISINI DESTEKLER

Gedik Yatırım Araştırma Bölümü

-1997 yılında 100 bin puanı geçen endekste iki sıfır atılmış ve endeks bir ayda yüzde 68 prim yapmıştı. Borsa endeksi 100 bin puanı geçmesiyle yeniden iki sıfır atılması gündeme geldi. Sıfır atılması borsayı nasıl etkiler?

-3 Ocak 1986 tarihinde işlemlere başlayan borsamızda, 1996 yılı sonunda o zamanki adıyla İMKB-100 Endeksi 97.600 ile 100 bin sınırına dayanmıştı. O zamanki endeks değeri 100 bini aşmadan hemen önce İMKB endekslerinden 1997 başından itibaren çift sıfır atılmıştı. Bu kapsamda, ilgili ayarlama 1986 – 1996 arasında hesaplanmış olan endekslerin rakamsal ifadesinin kolaylaştırılabilmesi ve sadeleştirilebilmesi için daha önce hesaplanmış değerlerin 100’e bölünmesiyle yapıldı. Yani, borsanın başlangıçtaki değeri için “1986 = 100” şeklinde olan endeks değeri 100’e bölünerek “1986 = 1” olacak şekilde revize edildi.

Aşağıdaki günlük bazlı grafikte, değişliğin yapıldığı 1996 yılsonu ile 1998 yılbaşı arasındaki 1 yıllık dönemde gözlenen seyir yer almaktadır. 1997 yılında endeksten iki sıfırın atıldığı tarih kesikli çizgilerle gösterilmiştir:

  • 1996 yılını 97.600 puandan yani 2 sıfırın atılmasıyla 976 puan tamamlayan İMKB-100 Endeksi 1997 yılının 2. işlem günü olan 3 Ocak 1997 günü 1.035 seviyesini gördü. Yani iki sıfır atılmamış haliyle 103.500 puan ile endeks tarihinde ilk 100.000 üzerine geçmiş oldu.  

• Endeksten iki sıfırın atıldığı 1997 yılı ocak ayında İMKB-100 Endeksi aylık bazda % 64.4 artışla 1.605 seviyesine yükseldi. Ay boyunca görülen en yüksek seviye olan 1.748 baz alındığında yükselişin % 79.1’e ulaştığı görülüyor.

• Yukarıdaki grafikte de görüleceği üzere endekste kısa sürede gözlenen yükselişle birlikte hacmin ve oynaklığın da arttığı dikkat çekiyor. (Grafik üzerinde lacivert işaretlerle gösterildi).

• Geçmiş dönemde endeksten sıfır atılmasıyla endekste oluşan hareket ve getirilerin, olası bir yeni sıfır atılması durumunda aynen tekrarlanacağı gibi bir beklentiye girilmemesi gerekiyor ancak endeksin ucuz olduğu algısını destekleyebileceğini de göz ardı etmemek gerekiyor.

-Bu şekilde tasarruf sahiplerinin yeniden borsaya gelmesinin önü açılabilir mi? 

-Borsa endeksinin rakamsal gösteriminin yatırımcıların sermaye piyasalarına kazandırılması için anlamlı bir etkisi olmayacağını düşünüyoruz. Endeksten sıfır atılması, endeksin bölen değerinin artırılması ile gerçekleşecek olup, hisse senetlerinin fiyatlarında herhangi bir değişim söz konusu olmayacaktır. Endeksin böleninin değiştirilmesini, bir yönüyle hisse senetlerindeki bedelsiz sermaye artırımları şeklinde de değerlendirmek mümkün. Tasarruf sahiplerinin borsaya dönüş yapması ya da yeni yatırımcıların kazanılması için Borsa İstanbul’daki getirilerin anlamlı bir süre mevcut yatırımcıları tatmin edebilecek düzeyde olması gerektiğini düşünüyoruz. Endeksten sıfır atılmasının oluşturabileceği ucuzluk psikolojisinin getirebileceği alımlar, bahsettiğimiz bu getirilerin sağlanmasına katkıda bulunabileceği dolaylı yoldan sınırlı da olsa yeni yatırımcı kazanımına katkı sağlayabilir. Ancak bu başta da bahsettiğimiz gibi endeksin rakamsal gösteriminden değil, borsanın anlamlı bir getiri sunarak yatırımcıları cezbetmeye devam etmesiyle sağlanabilir.