BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Birçok yatırımcı borsalarda mevcut koşullar altındaki yüksek değerlemelerin bir sonraki ayı piyasasının uzun ve sert geçeceği anlamına geldiğini düşünüyor. Ancak geçmişe bakıldığında hisse değerlemeleri ve ayı piyasalarının süresiyle ilgili herhangi bir korelasyon bulunmuyor. 1900 yılından bu yana en uzun süren ayı piyasası hisse değerlemelerinin yüksek olmadığı bir dönemde başladı.
En kısa süren ayı piyasasının başlangıcında ise hisse değerlemeleri oldukça yüksekti. Wall Street Journal’ın haberine göre 1939 yılındaki ayı piyasası neredeyse üç yıl sürerken, 1998 yılında görülen ayı piyasası iki aydan kısa sürede son buldu. En uzun ayı piyasasının başlangıcında döngüsel olarak ayarlanmış fiyat/kazanç oranı (CAPE) 16,45 seviyesindeydi.
Bu rakam ise CAPE oranının uzun vadeli ortalamasının altında ve borsaların değerinin altında işlem gördüğüne işaret ediyor. Bunun aksine en kısa süren ayı piyasasının başlangıcında CAPE oranı 38,3 seviyesindeydi. Bu rakam ise aşırı değerlenmiş bir borsaya işaret ediyor. Ancak yine de bu oranı izleyen ayı piyasası iki aydan daha kısa sürdü.
2020 yılının ilk dönemlerinde başlayan ayı piyasasının ise hisse değerlemeleriyle hiçbir ilgisi yoktu. Borsadaki düşüş dönemi pandeminin ortaya çıkmasıyla birlikte alınan karantina önlemlerinden kaynaklandı. Bu ayı piyasası ise oldukça kısa sürdü ve bu dönemde borsalarda oldukça yüksek değerlemeler hakimdi. Ayı piyasalarının ne kadar süreceğini hisse değerlemelerini göz önünde bulundurarak tahmin etmek mümkün değil.
Değerlemelerin önemi
Tüm bunlar hisse değerlemelerinin önemli olmadığı anlamına gelmiyor. CAPE ve benzeri hisse değerlemesi ölçütleri, borsaların 10 yıllık getirilerini hesaplama konusunda oldukça önemli sonuçlara işaret ediyor.
Mevcut koşullardaki yüksek değerlemeler ise önümüzdeki 10 yıl içinde borsaların getiri potansiyelinin ortalamanın altında olacağına işaret ediyor. Ancak ortalamanın altında 10 yıllık getiri tahmininde bulunmak, bu süreçte ortaya çıkabilecek ayı piyasalarının süresin tahmin etmekten oldukça farklı.
Ne de olsa borsalar bir çok koşulda ortalamanın altında getiriler sunabilir. Örneğin herhangi bir ayı piyasası ortaya çıkmaksızın, borsalar 10 yıl boyunca ilerleme kaydetmediği takdirde de ortalamanın altında getiriler elde edilebilir.
Aynı zamanda oldukça sert bir ayı piyasasını, eşit derecede güçlü bir toparlanma da izleyebilir. Peki değerlemeler ayı piyasalarının süresi ve ölçüsü üzerinde etkili değilse, hangi unsurlar belirleyici rol oynuyor? Genellikle ayı piyasaları yatırımcıların güveninde düşüş görülmesine bağlanıyor.
Yatırımcı güveninin ne zaman gerileyeceğini tahmin etmeye çalışmak ve bunun ne kadar sürede toparlanma göstereceğini belirlemek tıpkı değerlemeler gibi bir miktar psikolojiyle ilgili.
2020 düşüşü
Mart 2020’de korona virüs pandemisinin borsaları vurmasının ardından başlayan ayı piyasasını neyin durdurduğunu düşünelim. Birçok kişi pandeminin ortaya çıkmasıyla hükümetlerin ve merkez bankalarının sağladığı devasa mali ve parasal teşviklerin rüzgarı tersine çevirmede etkili olduğunu düşünüyor. Ancak düşüş dönemlerinde piyasaları likiditeye boğmanın, yatırımcı güvenini geri getireceğinin bir garantisi bulunmuyor.
Aksine borsagundem.com'un derlemesine göre İngiliz ekonomist John Maynard Keynes’in de söylediği gibi, hızlı bir şekilde yüksek miktarda likidite sağlamak, yatırımcı güvenini daha da düşürme riskini taşıyor. Bugün hükümetin ve merkez bankalarının desteklerinin yeni bir boğa piyasası yaratma konusunda etkili olduğunu düşünüyoruz.
Ancak boğa piyasaları da oldukça kırılgan ve yatırımcılar arasında rüzgarın yön değişimlerine karşı hassas. Bu nedenle bugün borsalarda değerlemeler yüksek olsa da, bir sonraki ayı piyasası bu oranda büyük ya da sert olmayabilir. Ayı piyasasının ne kadar süreceği yatırımcıların algısına bağlı.