BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Çin'in salgından hızlı toparlanması, doların küresel piyasalardaki 50 yıllık hakimiyetinin ne kadar süre devam edebileceği konusundaki uzun süreli tartışmayı yeniden alevlendirdi.
ABD'nin korona virüsü kontrol etme ve ekonomisini canlandırma mücadelesi sırasında ekonomik büyümedeki yavaşlama Asya ülkeleriyle taban tabana zıt bir tablo çiziyor. Bloomberg’in haberine göre, 2017’den bu yana Amerikan Doları’nın en kötü performansını göstermesiyle birlikte yuanın güçlü performansı yatırımcıların Çin Anakarası’na akın etmesine yol açtı. Ticaret için yuanın kullanılmasıyla birlikte doların rezerv para birimi olma özelliği sarsılıyor.
Doların küresel rezerv para birimi olarak çökmesi üzerine yıllardır boş spekülasyonlar ve tahminler yürütülüyor. Yuanın öncesinde ise tüm tahminler euronun yeni rezerv para birimi olacağı üzerineydi. Buna karşın iki dev para birimi de şu ana kadar doları tahtından etmeyi başaramadı. ABD’nin hem küresel büyümenin motoru hem de kriz süreçlerinde yatırımcıların ilk güvenli liman tercihi olması rolü değişmedi.
Ancak yakın zamanda doların bu iki alandaki başarısı sarsılmaya başladı. Virüs doların geleneksel olarak destek aldığı iki alanda da aşınmasına yol açtı. Pandeminin etkilerinden zarar gören dünya ekonomisinde diğerlerine göre daha iyi performans gösteren yuan ekonomisi oldu ve para birimine ilişkin uzun vadeli beklentiler tekrar gündeme geldi.
Bannockburn Global Forex’in Baş Piyasa Stratejisti Marc Chandler konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Dünya ekonomisi 500 yıllık merkezi olan Kuzey Atlanik’ten Pasifik’e tanışıyor. Döviz piyasaları zamanla bunu yansıtacaktır” ifadelerine yer verdi.
Yuan güven veriyor
Başkanlık dönemi boyunca zayıf doların peşinde koşan Donald Trump’ın başkanlık görevi sonunda bu tip bir konumun oluşması ironik. Pekinli yetkililere sık sık, Çin'in ihracatını desteklemek için para birimini ABD harcamalarına karşı koruduklarını ve ellerini zorlamak için tam kapsamlı bir ticaret savaşı başlattıklarını açıklamış olsalar da pandemi tüm dengeleri değiştirdi.
Çin şu an kazanan konumda. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi küresel büyümenin lokomotifi olarak 2028’de ABD’yi yerinden etmeye hazırlanıyor. Ekonomi ve İş Dünyası Araştırmaları Merkezi’nin geçen ay yaptığı açıklamaya göre pandemiyi daha başarılı yönetmelerinin ardından Çin beklenenden beş yıl daha önce bu mertebeye ulaşmış olacak.
ABD üretimi 2021’de %3,9 oranında büyümeye hazırlanırken Çin’in ise %8 oranında büyüyeceği öngörülüyor. Çin Merkez Bankası ise para politikasında sıkılaştırmayı düşünüyor. Bu politika FED açıklamaları ile taban tabana zıt.
Aslında bakılırsa bazı yatırım uzmanları Çin’in özellikle küresel tedarik zincirinin kilit noktası olmasındaki başarısının başka bölgelerdeki düşük faiz oranları eğilimini güçlendirdiğini ve bu ayrımı desteklediğini belirtiyor.
Yatırım danışmanlığı şirketi Medley Global Advisors’ın Makro Stratejiler Genel Müdürü Ben Emons, “ABD ve diğer ülkeler aşıların dağıtılması sürecinde salgını kontrol edebilmek için Çin’in tedarik zincirine bağımlı kalıyor” ifadelerine yer ver verdi. Yatırım uzmanına göre bu avantaj G-10’daki merkez bankalarını yüksek derecede uzlaşmacı yapıyor.
Para konuşuyor
Bloomberg verilerine göre söz konusu durum yatırımcıların dikkatini çekti Çin tahvillerine 30 Eylül’e kadar son 12 ayda 135 milyar dolar pompalandı. Çin hisse senetleri de aynı dönemde yatırımcılar arasında popülerleşerek 155 milyar dolar çekti. Çinli şirketlerin New York Borsası’nda listeden çıkarılması piyasa düzenleyicileri ve ticaret risklerini hatırlatsa da yatırımcılar bu durumdan büyük ölçüde etkilenmedi.
Sonuç olarak tüm dünyadaki rekor seviyede negatif verimli varlıklar Çin borç tahvillerini özellikle cazip hale getirdi. Çin’in 10 yıllık tahvil verimleri %3’ün üzerine çıkarken benzer vadeli ABD Hazinesi tahvillerinin verimi ise %1’in çok az üzerinde seyrediyor. Yatırımcıların getiri hedeflerini belirlemelerine yardımcı olan uluslararası kriterlerin sayısının giderek artmasıyla, yuan hem kısa hem de uzun vadeli taahhütler için para birimi olarak yeni bir görünüm elde ediyor.
Daha büyük etki alanı
20 yıldan uzun süredir olduğu gibi küreseL para rezervlerinin %60’tan fazlasının dolar cinsinden olması beklenirken dolar varlıklarının getirisi üçüncü çeyrekte 1996’dan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Euro, sterlin ve yen bu düşüşten kazanç elde etti. Ancak sadece yuan varlıklarında son üç çeyrekte artış (%2,1) göründü.
Bu durum bazı analistlerin para birimini yeniden değerlendirmesine yol açtı. HSBC yuanın giderek sterlin ve emtia bağlantılı para birimlerindeki haftalık fiyat değişimlerinde daha fazla etki yarattığını gösteriyor. Societe Generale ise yuanın risk duyarlılığı etkisinin arttığını belirtiyor.
200 ülkede 11.000'den fazla finans kurumunun sınır ötesi ödeme mesajlarını işleyen Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Kurumu verilerine göre, yuan dünya çapında en çok kullanılan beşinci para birimi ve küresel işlemlerin %2’si yuan üzerinden yapılıyor. Bu hala küçük bir pay olsa da 2010 yılında para birimlerini bu şekilde izlemeye ilk başladığında yuan 35. sıradaydı.
Piyasa müdahalesi riski
Elbette Çin’deki yatırım çılgınlığı büyük bir tehlikeyle birlikte geliyor. Bu akımlar yuanı çok fazla, çok hızlı güçlendirmeye itebilir ve ihracata zarar veren kazanımları durdurmak için hükümet müdahalesini hızlandırabilir. Yetkililer tarihsel olarak uzun bir süredir üreticileri desteklemek için daha zayıf bir para birimini savunmaktaydılar.
Nitekim, Citigroup para biriminin 2021 yılında dolar karşısında neredeyse otuz yılın en güçlü seviyesinde yükseleceğini tahmin ederken, Goldman Sachs 2015 yılından bu yana görülmemiş seviyelere bir artış tahmin etti ve JPMorgan Chase bu yıl için "en yüksek beklentilerini" yuan yönünde açıkladı.
Söz konusu müdahale Çinli yetkililerin aşırı değerlenme karşısında yaptığı ilk hamle olmayacak. 2015 yılında Pekin beklenmedik şekilde yuanın değerini düşürmüş yuan 20 yılın en ciddi bir günlük düşüşünü gerçekleştirmişti. Şu ana kadar Çin Merkez Bankası yükselişi durdurmak yerine sadece yavaşlattı. Bu sayede yuanın yükselişi piyasa yatırımcıları için para birimine yatırım yapmayı daha ucuz gale getirdi ve sermaye frenleme sistemi daha fazla akış olmasını sağladı.
Ancak para birimi arzu edilmeyen seviyelere daha fazla yükselirse, yetkililer daha sert önlemler alabilirler. Ayrıca yuanın gerçek anlamda küresel bir para birimi haline gelmesi için ön şart olan iç piyasaların daha geç açılmasını da sağlanabilir.
Nomura stratejistlerinden Craig Chan, Aralık ayında yayınladığı bir raporda, “Yerel olarak döviz işlemlerindeki ivme yuanın daha yavaş bir şekilde tercih edildiğini gösteriyor” dedi.
Uzun süreli oyun
Yuanın yükselmesine yönelik müdahale sadece yuanın yükselişi için değil aynı zamanda dolar için de bir zorluk oluşturacaktır. Finans sektörünün en büyük isimlerinden bazılarının yuan çağrılarına rağmen, ortalama tahminler 2021 yılında para biriminin %1'den daha az prim yapacağını gösteriyor. Bloomberg verilerine göre ruble için %3 Brezilya Reali içinse %6’nun üzerinde kazanç bekleniyor.
Dolar hegemonyası, Joe Biden tarafından ABD Maliye Bakanlığı'na seçilen eski FED Başkanı Janet Yellen sayesinde yeni bir müttefik bulabilir. Biden yönetimi, 1995'ten beri uygulanan ve Trump'ın başkanlığı sırasında durdurulan para politikasını yeniden başlatarak, bir kez daha güçlü bir doları ortaya çıkarabilir.
Yine de Çin varlıklarına olan iştahtaki artış yuana yönelik uluslararası tercihlerin arttığını gösteriyor. Ülkenin ekonomik performansındaki yükseliş de para birinin ticaret, sermaye piyasaları ve rezervler gibi birçok alanda doların baskın rolü birkaç yıl boyunca devam etse bile yuana olan desteğin yükseleceğini gösteriyor.
Yatırım danışmanlığı şirketi RWC Partners’ın Eş Başkanı ve 10 milyar dolarlık varlığı yöneten Portföy Yöneticisi John Malloy, “Gelişmekte olan piyasalar için aşırı derecede boğa piyasası öngörüyoruz. Bu görüşümüz temel olarak Çin ekonomisinin 2021 yılında güçlü olmasına ve Çin’in virüsle mücadelede harika bir iş çıkarmasına bağlı. Yuanın güçlenmesine yönelik baskı devam edecektir” ifadelerine yer verdi.