BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Henüz Ekim başından itibaren iki işlem günü geçmiş olmasına karşın ABD borsaları zorlu bir ay geçireceğinin işaretlerini veriyor. Ekim ayı tarihsel verilere göre ABD borsa tarihinin volatilitesi en yüksek ayı olarak dikkat çekiyor. Ayrıca borsalar Wall Street tarihine geçen iki çöküşü de bu ay içerisinde yaşadı.
MarketWatch yazarı Mark Hulbert borsaların %0,06 ihtimalle bu ay içerisinde 1987’deki gibi bir Kara Pazartesi yaşama ihtimali olduğunu belirtti. Hulbert’a göre bu oran çok düşük olsa da sıfır değil.
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre 19 Ekim 1987 tarihinde Dow Jones Endeksi bir günde %22,6 oranında düşerek tarihi bir çöküşe maruz kalmıştı. Mevcut seviyeden eşdeğer bir çöküş bugün Dow Jones Endeksi’nden 7.700 puanın üzerinde bir kaybın gerçekleşmesi anlamını taşıyor.
Bugünün yatırımcılarının çok az bir kısmı Kara Pazartesi günü yaşanan travmayı tam olarak hatırlayabiliyor. Hatırlayanlarsa satış dalgasının ardından oluşturulan piyasa reformlarını göz önünde bulundurarak bugün benzeri bir çöküşün gerçekleşmeyeceği yönünde güvence veriyor olabilir.
Ancak Harvard Üniversitesi Ekonomi ve Finans Profesörü Xavier Gabaix’in araştırmalarına göre bu düşünceye kapılanlar kendilerini kandırıyor. Harvard Üniversitesi Profesörü beraber çalıştığı araştırma ekibi ile borsadaki büyük çaplı günlük dalgalanmaların sıklığını tahmin eden bir formül türettiler. Formül hem ABD borsalarındaki hem de küresel borsalardaki yüzlerce yıllık borsa getirilerine karşı test ettiklerinde şaşırtıcı derecede etkileyici sonuçlar elde ettiler.
Örneğin, Gabaix'in formülü, piyasada uzun süreler boyunca ortalama olarak her 150 yılda bir, %22,6'lık bir düşüş olacağını öngörüyor. Ancak bu her 150 yılda bir böyle bir krizin meydana geleceği anlamına gelmez. Zira bu tahmin edilen frekans son derece uzun süreli bir ortalamadır. Bir diğer deyişle piyasa 150 yıllık bir süre boyunca bu çapta bir çöküş yaşamayabilir ya da iki veya daha fazlasını deneyimleyebilir.
Ancak sonuç olarak bu büyüklükte bir çöküş ihtimalinin sıfır olduğu sonucuna varılamaz.
Piyasa reformları neden çöküşleri engelleyemez?
Söz konusu görüşe 1987 sonrasında devre kesiciler ve işlem durdurma gibi piyasa reformlarının bu büyüklükte krizleri durdurabilmek için yeterli önlemler olabileceği şeklinde eleştiriler getirilebilir. Ancak Gabaix’ın açıklamasına göre bu tür reformlar borsalardaki çöküşleri engelleyebilme konusunda çaresiz kalıyor. Bunun sebebi ise tüm piyasaların en büyük yatırımcılar tarafından domine edilmesi ve borsa çöküşleri sırasında sebep ne olursa olsun tüm bu güçlü yatırımcıların piyasalardan aynı anda çıkmak istiyor olması.
Örnek vermek gerekirse ticaretin durdurulsa ve diğer bütün kısıtlamalar büyük yatırımcıların satışa geçmesini engellemeyi başarsa bile birçok ABD hisse senedinin işlem yaptığı dövizlerde satış dalgası görülebilir. Ayrıca hisse senedi endeks vadeli işlem sözleşmeleri veya put opsiyonlarının satın alınması yoluyla da açığa satış yapabilirler. Hulbert’in ifadelerine göre büyük yatırımcıların istemesi halinde piyasadan çıkmalarını engelleyeceklerini düşünenler kendilerini kandırıyorlar.
Siyah kuğular
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre ünlü ekonomist Nassim Nicholas Taleb’in ortaya attığı ‘Siyah Kuğu’ kavramı borsalarda öngörülemez risklere karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor. Gabaix'in araştırması, ani, korkunç, öngörülemeyen ve nadir görülen piyasa çöküşleri gibi borsa terminolojisinde siyah kuğu olarak adlandırılan olaylara hazırlanmanın önemli olduğunun altını çiziyor. Zira borsalarda son bir buçuk yılın en önemli gündem maddesi olan Kovid krizinin hiç kimse tarafından öngörülebilir olamayacağı gerçeği yatırımcıların Siyah Kuğulara karşı hazırlıklı olması gerektiğini bir kez daha gösterdi.
Bu tür krizlerin portföyler üzerindeki olumsuz etkisinden korunmak için yatırımcıların beklenmeyen krizler karşısında hazırlıklı olabilecek bir yatırım planı oluşturması gerekiyor. Hulbert’e göre bu ev sahiplerinin evlerine yangın sigortası alması gibi bir durum. Bir evde hiçbir zaman yangın çıkmayabilir. Ancak bu yangın sigortası almamak için doğru bir neden değildir. Yatırımcıların her şeyini kaybetme riski yeterince kötü olduğundan bu tür bir endişe karşısında sigorta satın almak Hulbert’e göre şikayetçi olunabilecek bir konu değil.
MarketWatch yazarı yatırımcıların bu tip bir sigorta yatırımı için ABD borsalarındaki yatırımcılara her yıl portföylerinin %3,33 kısmını S&P 500 Endeksi’ndeki put opsiyonlarına yerleştirilmesini tavsiye ediyor. Bu strateji ile yatırımcılar portföylerinin %3,33’lük kısmını sigorta primi öder gibi ödemiş kullanmış oluyorlar ve kriz anlarında bu miktar toplam portföyün %60’lık bir kısmına işaret edecek şekilde büyüyebiliyor.
Hulbert siyah kuğu stratejilerinin her zaman beklenildiği gibi sonuç vermeyebileceğine de dikkat çekti. Ancak borsa yazarına göre siyah kuğulara karşı portföyleri korumayı düşünmek için borsalar tarihinin en büyük iki çöküşüne maruz kaldığı ayın yıldönümü oldukça iyi bir zamanlama.