Petroldeki yükseliş Rusya’ya yaptırımlara direnme gücü veriyor

BORSAGUNDEM.COM — DIŞ HABERLER SERVİSİ

Ukrayna kriziyle tetiklenen petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki artış ile batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik sert yaptırımları, enerji ithal eden ekonomilerde 1970’lerden bu yana en korkutucu stagflasyonu şokunu yaratabilir. ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, hafta sonu Washington’ın Rusya petrolü alımlarına yasak getirmeyi tartıştığını açıklamasının ardından ham petrol fiyatları yükseldi. Pazartesi günü ABD’li siyasetçiler iki partinin de desteğini alacak bir yasa tasarısını tartışırken, Avrupalı yetkililer Rusya kaynaklı fosil yakıtların kullanımını azaltacak planlar geliştirme çabası içerisindeydi.

Rusya kaynaklı enerjinin satın alımına bir yasak getirilmesi de birçok uzman Avrupa başta olmak üzere küresel ekonominin yeni bir petrol krizi ve resesyondan kaçabilecek güçte olup olmadığını sorguluyor. UniCredit Ekonomi Danışmanı Erik Nielsen Financial Times’a yaptığı açıklamada, “kovid sonrası toparlanma stagflasyon dönemine ilerlediğimiz yönündeki açık bir riskle ertelenebilir” dedi ve enflasyonun da dikkate alınması gerektiğini belirtti. Düşük büyüme ve yüksek enflasyonun birleşiminden oluşan stagflasyon tartışmaları, 1970’lerin iki büyük petrol şokunu hatırlattı.

Bu dönemde Arap ülkeleri 1973 yılında Yom Kippur Savaşı’nda İsrail’i destekleyen ülkelere yönelik petrol ambargosu uygulamıştı. 1979’da ise İran devriminin ardından da benzer bir ambargo uygulandı.

Batı ülkelerinin en büyük sorunu ise enerji fiyatlarındaki yükselişin dolaylı olarak Moskova’ya yaptırımlara direnme gücü sağlaması. Peterson Institute of International Economics Araştırmacısı Cullen Hendrix, “yüksek petrol fiyatları yaptırımlardan beklenen maliyetleri düşürüyor ve riskli davranışlar için kısmi bir sigorta rolü oynuyor” dedi. Ancak Rusya’dan alınan enerjiye yönelik ambargo tartışmaları dahi petrol ve doğalgaz fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Bu seviyelerde uzun süreli sert yükselişlerin görülmesi, enflasyonda da sert yükselişlere neden olacak ve tüketici gelirlerini düşürecek.

borsagundem.com'un derlediği bilgilere göre AB ülkeleri doğalgaz ihtiyaçlarının %40’ını Rusya’dan karşılıyor. Moskova ise dünyanın ham petrol ihtiyacının %10’undan fazlasını üstleniyor. Bazı ekonomistler enerji maliyetlerinin uzun süre yüksek kalmasının Avrupa ekonomilerini resesyona sürükleyeceğini söyledi.

BlacRock Portföy Yöneticisi Rupert Harrison, bunun sonucunda enerji konusunda hane halklarına devasa desteklerin verilmesi gerekeceğini söyledi. 1970’lerin petrol şokları hızla yükselen enflasyonla ve resesyonla sonuçlandı. Bunun nedenlerinden bir tanesi de petrol fiyatlarının küresel gelirleri enerji tüketicilerinden üreticilerine aktarmasıydı. Bu nedenle ekonomistler Avrupa, Japonya ve gelişen ülkelerdeki petrol tüketicilerinin en ağır darbeyi alacağını düşünüyor. ABD’nin ise petrol üretimini artırması bekleniyor. Buna rağmen ABD’li enerji tüketicileri de Avrupa’da yaşayanlar kadar olmasa da bir miktar darbe alacak.

Bazı Afrikalı petrol üreticileri, şimdiden Ukrayna krizinin kazananları olmayı bekliyor. Afrika Enerji Odası bu yıl “yatırım patlaması” bekliyor. Stagflasyonel güçler yeni zirveleri görmüş olmasına rağmen tüm ekonomistler resesyon beklentisi içerisinde değil. Avrupa ekonomilerinin toparlanma dinamiklerinin, fiyatlardaki yükselişlere rağmen güçlü olmaya devam ettiği söyleniyor. Bazı ülkelerde bir miktar daralma görülebilecek olsa da birçok ekonomist, yüksek enerji fiyatlarının büyümeyi yavaşlatacağını, ancak Euro Bölgesi’nin uzun süreli bir resesyona sürüklemeyeceğini düşünüyor.

Capital Economics Başekonomisti Neil Shearing, büyüme beklentisini %1 düşürse de, “Avrupa’nın pandemi sonrası toparlanmasının bozulacağını düşünmüyoruz” dedi. Ancak araştırma grubu, Rusya’dan enerji alımına yasak getirildiği takdirde, Euro Bölgesi ekonomisinin resesyondan kaçamayacağı konusunda da uyarıda bulundu. Oxford Economics en kötü senaryoda Euro Bölgesi’nde çıktıların gelecek yıl %3,2 oranında düşeceğini tahmin etti. Ancak buna rağmen bölgede gayrisafi yurtiçi hasılada 2022’de %2,2, 2023 yılında %0,9 büyüme beklendiği söylendi.

Altının kilogramı 939 bin liraya yükseldi

Borsalarda oyunun kuralı değişiyor

Rusya, Jitomir’de petrol rafinerisini hedef aldı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.