''Merkezi Karşı Taraf'' yönetmeliği

Sermaye Piyasası Kurulu'nun bugünkü Resmi Gazetede yayımlanan yönetmeliğinin amacı, İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketi'nin, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygun görülen piyasalar ya da sermaye piyasası araçları itibarıyla alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı da alıcı rolünü üstlenerek takasın tamamlanmasını taahhüt ettiği merkezi karşı taraf uygulamasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olarak gösterildi.
Yönetmelik, İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketi tarafından 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile düzenlenen piyasa veya sermaye piyasası araçları ile ilgili olarak verilen merkezi karşı taraf hizmetlerinde üyelik, üyelerin yükümlülükleri, teminatlar, garanti fonu, temerrüt yönetimi, sermaye, iç denetim ve risk yönetim sistemleri ile ücretlere ilişkin usul ve esasları belirliyor.
SPK'dan konu ile ilgili yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:
"6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun (Kanun) 78'inci maddesiyle sermaye piyasası sistemine dâhil edilen Merkezi Karşı Taraf (MKT), en genel tanımı ile ilgili piyasalarda gerçekleşen işlemlerde her alıcıya karşı satıcı ve her satıcıya karşı ise alıcı rolünü üstlenerek takasın gerçekleşmesini garanti eden kurumdur. Takas işlemlerinde oluşan karşı taraf riskinin merkezi karşı taraf tarafından üstlenilmesi olarak da ifade edilebilecek söz konusu sisteme dünyanın gelişmiş birçok sermaye piyasasında büyük önem atfedilmekte ve söz konusu hizmet menkul kıymetlerin takas ve saklamasında etkinliğin artmasını sağlayarak piyasa katılımcıları arasında riskin minimize edilmesine önemli katkı sağlamaktadır.
Merkezi karşı taraflar, tarafların birbirlerine karşı almış oldukları değişken riskleri merkezileştirerek standartlaştırılmış bir risk sistemine dönüştürmekte, birçok piyasada çok taraflı risk netleştirmesi yaparak piyasa riskini anlık olarak takip edebilmektedir. Ayrıca, üye ve müşteri risklerini çeşitli algoritmalar aracılığıyla gerçek zamanlı olarak izleyebilmekte ve potansiyel temerrütlerin diğer takas üyelerini ve piyasayı olumsuz yönde etkilemesini önleyici tedbirler alabilmektedir.
Merkezi karşı taraf uygulamasının hayata geçirilmesi ve etkinliğinin sağlanması ile taraflardan herhangi birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde, riskinin takas kuruluşu tarafından üstlenilmiş olması nedeniyle yatırımcılar açısından piyasalara olan güvenin artması ve buna bağlı olarak piyasadaki katılımcı sayısı ile piyasanın işlem hacminin artarak sermaye piyasalarının daha likit hale gelmesi planlanmaktadır.
Bu amaçla, Sermaye Piyasası Kanunu’nun “Merkezi Takas Kuruluşları” başlıklı 77 nci ve “Merkezî Karşı Taraf” başlıklı 78 inci maddeleri uyarınca hazırlanan “İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Merkezi Karşı Taraf Yönetmeliği” (Yönetmelik) 14.08.2013 tarihli ve 28735 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Yönetmelik 7 bölüm ve 54 maddeden ibaret olup, verilecek merkezi karşı taraf hizmetlerinde üyelik, üyelerin yükümlülükleri, teminatlar, garanti fonu, temerrüt yönetimi, sermaye, iç denetim ve risk yönetim sistemleri ile ücretlere ilişkin detaylı düzenlemelere yer verilmektedir.
Farklı birçok piyasayı içine alan genel hükümlerden oluşan bu Yönetmelik, uluslararası prensiplere azami uyum çabası ile hazırlanmış olup, ilerleyen dönemlerde, merkezi karşı taraf uygulamasına ilişkin olarak piyasa veya sermaye piyasası araçları bazında detaylı düzenlemelere gidilecektir."

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.