Trump yönetiminin İsrail büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşımasıyla birlikte, Ankara-Washington arasındaki krizlere bir yenisi daha eklenmiş oldu. ABD’nin kararına tepki olarak Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç istişareler için Türkiye’ye geri çağrıldı. Kılıç'ın istişareler için Türkiye’ye geri çağırmasıyla ilgili olarak ilk yorum Pentagon'dan geldi. Sözcü Pahon, Türkiye’nin büyükelçisini çağırma kararının Washington ile Ankara arasındaki işbirliğini etkileyip etkilemeyeceğine ilişkin soru karşısında, “Yakın NATO müttefikimiz Türkiye ile çeşitli ortak güvenlik kaygılarımız konusunda birlikte çalışmaya devam ediyoruz. DEAŞ’ı yenmeye dönük operasyonlarda vazgeçilmez bir ortak olmayı sürdürüyorlar” dedi.
Büyükelçilik açılışı için dün yaptığı yazılı açıklamada “Gururla kutluyorum” ifadesini kullanan ABDDışişleri Bakanı Pompeo, dışişleri bakanlığı koltuğuna oturduktan sonra ilk ziyaretini İsrail’e yapmıştı. Bugüne kadar ABD Başkanı Donald Trump’ın pek çok dış politika hamlesine tepki göstermekten kaçınmayan ABD Kongresi’nde ise Kudüs ve Gazze’de yaşananlar konusunda büyük ölçüde sessizlik hakim.
Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç’ın ne kadar süreyle merkeze çağrıldığını kestirmek güç. Ankara en son 2010 yılında Ermeni soykırımı iddialarına ilişkin tasarının ABD Temsilciler Meclisi’nin Dışişleri Komisyonu’nda kabul edilmesinin ardından o zamanki Washington Büyükelçisi Namık Tan’ı geri çağırmıştı.
ABD ZİYARETİ
Büyükelçi Kılıç’ın istişareler için Ankara’ya çağrıldığı ortamda Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun bir süredir planlanan Pompeo randevusu için Washington’a gelmesini beklemek gerçekçi değil. ABD ile Menbiç’te varılan anlayış birliğinin hayata geçirilmesi için Pompeo ile kapsamlı görüşmelere bir an önce başlamak isteyen Ankara, Çavuşoğlu’nun Washington ziyareti için tarih bekliyordu. Pompeo bakanlık koltuğuna oturduğunun ertesi günü gittiği Brüksel’deki NATO Dışişleri Bakanları toplantısı marjında (27 Nisan) Çavuşoğlu ile kısa bir görüşme yapmıştı. O görüşmenin ardından Çavuşoğlu’nun mayıs ayında Washington’a gelmesi konusunda prensipte mutabık kalınmıştı.
Büyükelçilik açılışının kendisi kadar, açılış nedeniyle Kudüs ve Gazze’de aralarında çok sayıda çocuğun bulunduğu protestoculara karşı, İsrail’in kullandığı ağır şiddet karşısında ABD’nin sessiz kalması da Ankara açısından sorunu derinleştiren bir faktör.
İLK YORUM PENTAGON’DAN
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon’un Sözcüsü Eric Pahon, Türkiye’nin büyükelçisini çağırma kararının Washington ile Ankara arasındaki işbirliğini etkileyip etkilemeyeceğine ilişkin soru karşısında, “Yakın NATO müttefikimiz Türkiye ile çeşitli ortak güvenlik kaygılarımız konusunda birlikte çalışmaya devam ediyoruz. DEAŞ’ı yenmeye dönük operasyonlarda vazgeçilmez bir ortak olmayı sürdürüyorlar” dedi.
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, İsrail’in Washington Büyükelçiliği tarafından düzenlenen ‘bağımsızlık günü’ resepsiyonuna katıldı.
WASHINGTON’DAKİ RESEPSİYON KUTLAMAYA DÖNÜŞTÜ
Dünyadan ABD’ye yağan tepkilere rağmen birkaç küçük çaplı protesto dışında Washington’da hayat olağan akışında devam ediyor. İsrail’in Washington Büyükelçiliği tarafından pazartesi akşamı düzenlenen ‘bağımsızlık günü’ resepsiyonu adeta Kudüs büyükelçiliği kutlamasına dönüştü. Resepsiyona katılan ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence şöyle konuştu: “İsrail’in yanındayız çünkü onun davası bizim davamızdır, onun değerleri bizim değerlerimizdir, onun kavgası bizim kavgamızdır. İsrail’in yanındayız çünkü yanlışın karşısında doğruya, kötünün karşısında iyiye, zulmün karşısında özgürlüğe inanıyoruz.”
Demokratların eski başkan adaylarından Vermont Senatörü Bernie Sanders, İsrail'in, Filistinliler'e karşı uyguladığı şiddeti eleştirdi.
BERNIE SANDERS DIŞINDA KONGRE’DEN SES YOK
Tepkilere aldırış etmeyen ise sadece Trump yönetimi değil. ABD Kongresi de büyük ölçüde bu konudaki sessizliğini koruyor. İsrail’in Filistinlilere karşı kullandığı şiddet konusunda şimdiye kadar tek ses Demokratların eski başkan adaylarından Vermont Senatörü Bernie Sanders’dan geldi. Sanders sosyal medyada paylaştığı mesajında, “Hamas şiddeti İsrail’in silahsız protestoculara ateş açmasını meşrulaştırmaz” yazdı. Sanders, Trump’ın ABD büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararına ilk günden karşı çıkmış ve bu adımın hem İsrail-Filistin barışı için çabalara, hem de ABD’nin barış için arabuluculuk yapma kabiliyetine balta vuracağını savunmuştu.(Cansu Çamlıbel/Hürriyet)