Çeyrek bazlı hareketlenmelerde mevsimselliğin etkisi hissediliyor. Dönemsel olarak yaz aylarında tatil ve daha rahat bir dönem. Sonbaharda okulların açılması ve yaz tatilinden dönülmesi ile birlikte canlılık daha fazla öne çıkabiliyor. Kış aylarında mevsimin getirdiği zorlukların yanı sıra risk iştahında daha yüksek bir seyir gözlenebilmekte. Ancak piyasalar açısından belirgin olan mayıs ayına yaklaşıldığında satış yapılarak nakde geçilmesi ve yılın son çeyreğinden itibaren yeniden alımların başlamasıdır.
Borsa endeksi 2020’nin başından bu yana çeyrek dönemler itibariyle 220 puanla 333 puan arasında ortalamada da 283 puanlık bir marj içerisinde dalgalanmakta. Henüz tamamlamadığımız bu yılın üçüncü çeyreğindeyse şimdiye kadar 127 puanlık bir marj içerisinde dalgalandı. Geçmiş ortalamalarına benzer marjlarla hareketini sürdürmesi halinde eylül sonuna kadar 155 puan daha yukarı hareketlenmesi olasılık dahilinde. Bu halde yılın üçüncü çeyreğinde yükselişin 1.550-1.650 bandına kadar çıkması mümkün olabilecek. Endeksi kuşkusuz asıl canlandıran işlem hacmidir. Hacmin güçlü bir seyir izlemesi halinde borsaya yönelimde artacaktır. Temmuz ayında ortalama 15.3 milyar TL olan işlem hacmi ağustosta 22 milyara yükseldi. Hacimdeki artış yukarı yönelimi de destekleyecektir.
Borsa şirketlerinin ikinci çeyrek bilançoları da açıklanmaya devam ediyor. Sanayide ihracat bazlı üretim büyümesinin etkileri var. Metal ana ve metal eşya sektörleri güçlü finansal verileri ile öne çıkıyor. Bilanço etkisi görülmeye devam edecektir.
Sanayi üretimi yükseliyor: Yıllık yüzde 23.9 arttı. Sanayi de AB ülkelerinde yüzde 10,5 artış kaydetti. Türkiye sanayi üretimi ile Euro Bölgesi ve AB ülkelerinden olumlu ayrıştı. İmalat sanayiinde aylık bazda yüzde 2.6 artış görülürken, yıllık bazda ise yüzde 24.8’lik büyüme gerçekleşti. Sanayideki olumlu gelişim seyri borsada da sanayi şirketlerini öne çıkarmaya devam edecektir.
Şirket bilançolarında bakılan 10 ayrıntı
1- Bilanço bir şirketin mali fotoğrafını ortaya koyar. Ana kalemler kar, satış, özvarlık, borç ve aktiflerdir. Şirketi ana bilanço kalemlerindeki büyüme yatırımcı ilgisini canlı tutar.
2- Yatırımlar geleceğin seyrini ortaya koyar.
3- Kar marjları şirketin var olan kaynaklarını kullanarak ne kadar karlı bir iş çıkarabildiğinin göstergesidir. Kâr marjının yüksek olması ya da yükselen seyirde olması beklenir.
4- Borçlanma oranlarının yüksekliği ve eğilimi şirketin olası ekonomik dalgalanmalarda risk taşıyıp taşımadığını gösterir. Borçlanma oranlarının yüksek olması tercih edilmez.
5- Faaliyet etkinlik oranları şirketin stok, alacak döngülerini ne kadar etkin çevirdiğini gösterir.
6- Diğer kalemler yüksekse şirketin bilanço makyajına gittiği şeklinde yorumlanabilir.
7- Faaliyet raporu şirketin dönemi nasıl geçirdiğini, gelecek dönemin kodlarının neler olduğunu ortaya koyar.
8- Kritik dönemlerde farklı tekniklerle gelir yaratabilmek şirketin kırılganlıklara karşı çevikliğini gösterir.
9- Şirket faaliyet alanında açılıma gidiyorsa ileride farklı işbirlikleri gündeme gelebilir.
10- Dipnotlar, finansal verileri açıklayarak şirkete dair güncellenmeyi sağlar.
İlk yarıda borsa şirketlerinden BIST 100 Endeksi içerisinde yer alan dokuz şirket yüzde 400’ün üzerinde kar artışı sağladı.
Bu şirketler: Çimsa, Afyon Çimento, Aksa, Kardemir (D), Ereğli Demir Çelik, MLP Sağlık, Şişe Cam, Brisa, Tekfen Holding oldu. Cam, çimento ve demir çelik şirketlerinin kar artışında öncü firmalar oldular.
Son bir hafta içerisinde BIST 100 Endeksi içerisinde yüzde 14’e varan getiriler oluştu. En fazla değer kazanan hisseler:
Borusan Yat. Paz., Tofaş Oto. Fab., Koç Holding, Şişe Cam, Aksa, Migros Ticaret, Bim Mağazalar ve Logo Yazılım oldu. Hisse bazında güçlü hareketler gözleniyor.
Gözler faizde. Faiz oranı yüzde 19. Oran inebilmeli ki büyüme ivmesi yükselsin. Faiz de enflasyona göre yol alıyor. Enflasyon düşerse faiz düşecek. Enflasyon nasıl düşer? Piyasanın merakla beklediği ve umut ışığı aradığı bu noktada henüz ilerleme kaydedilebilmiş değil. Şu ana kadar gözlenen enflasyonla mücadele noktasında kur artışının bozucu etki yarattığı. Kur ise yüksek seyrini koruyor. Kuru aşağı çekmenin en önemli manivelası risklerin düşebilmesi.
Ancak gerek küresel gerekse yerel riskler sürüyor. Pandemide aşılamanın istenen hızla gitmemesi yeni varyantların oluşturduğu riskler piyasalar üzerinde ciddi bir baskı unsuru.
Turizm gelirlerlerinin istenen seviyede olmaması, doğal felaketler, siyasi ortamın kırılganlığı gibi birçok farklı etken genel ekonomiyi olumsuz etkiliyor. Bu da dönüp dolaşıp içinde bulunulan sarmaldan çıkılmasını zorlaştırıyor.
Halihazırda 388 seviyesinde olan Türkiye’nin 5 yıllık risk priminin düşürülmesi yurt dışından nakit akışını destekleyebilecek bir unsur olurken eknominin de kısa vadede nefes almasına olanak verecektir.
(Zeynep Aktaş /Milliyet)