BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali kritik gıda tahılı ihracatını sekteye uğratmaya devam ediyor ve küresel enflasyon korkularını körüklüyor. Vadeli buğday kontratlarının fiyatı geçtiğimiz dört günde yaklaşık üç kat yükseldi ve 1959'dan bu yana en büyük haftalık yükselişe doğru ilerliyor.
Chicago Borsası’nda yumuşak kırmızı kış buğdayı mayıs ayı kontratları Perşembe günü 75 sentlik günlük limitle yükseldi. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre yüzde 7,1 oranında yükselen fiyatları bir buşel başına 11,34 dolara kadar yükseldi ve Mart 2008’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Buğday haftalık bazda ise şimdiye kadar %31,9 oranında değer kazandı. FactSet verilerine göre bu oran Temmuz 1959’dan bu yana kaydedilen en güçlü haftalık yükselişi işaret ediyor.
Diğer kritik gıda emtialarında da benzeri bir tablo söz konusu. Mısır vadeli fiyatları hafta boyunca %14 yükseldi. Soya fasülyesi vadeli fiyatları ise %5’in üzerinde değer kazandı.
MarketWatch’un haberine göre Illinois Üniversitesi Tarım Ekonomisti Scott Irwin konuyla ilgili açıklamasında, “Bunun küresel tahıl piyasaları için hayatımdaki en büyük arz şoku olacağına eminim” dedi. Irwin Ukrayna’da ihracat sözleşmesi olan 600 milyon buşel mısırın savaş nedeniyle sıkıştığına dikkat çekti. Tarım ekonomisti 2022’deki üretim konusunda da endişe duyuyor.
RBC Capital Markets analistlerine göre, Rusya ve Ukrayna küresel buğday ihracatının %25'ini, Ukrayna ise mısır ihracatının %13'ünü tek başına oluşturuyor.
Dow Jones verilerine göre, buğdayda bu hafta görülen sert yükseliş daha önce Temmuz 1975'te görülen önceki haftalık bazda %21,2'lik rekor artışı büyük bir farkla geride bırakma yolunda.
Kritik gıda fiyatlarındaki artış, varil başına 100 doların çok üzerine çıkan petrol fiyatlarıyla ve diğer kritik emtialardaki ani yükselişlerle beraber geliyor. Yükselen emtia fiyatları, ABD'de halihazırda yaklaşık 40 yılın en yüksek seviyesinde seyreden enflasyonu daha da artırabilir ve büyüme beklentilerini tehdit edebilir.
Irwin, ABD hükümetinin yanıt olarak kullanabileceği tek politika kolunun rezerv muhafaza programını (CRP) açmak olabileceğini yazdı. CRP, ABD Tarım Bakanlığı’nın tarım hizmetleri birimi tarafından yönetiliyor ve çiftçilere çevreye duyarlı arazileri üretimden çıkarmaları için yıllık kira ödüyor. Program için 20 milyon akrelik arazinin kayıtlı olduğu biliniyor.
Standart & Poors’un emtia öngörülerine göre, Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgalinden bu yana Karadeniz bölgesinden buğday ihracatı sekteye uğradı. Tüccarlar ayrıca savaşın Ukrayna'da ilkbahar ekimini ve gelecek yılki hasat aktivitesini engelleyeceğinden endişe ediyor.
Atina merkezli Eurobank ekonomistleri Perşembe günü yaptıkları açıklamada Rusyave Ukrayna ithalatlarının kısıtlanmasının yanında bir büyük risk daha bulunduğuna dikkat çekti. Ekonomistler, “Rusya'nın Azak denizi üzerindeki kontrolü durumunda tedarik zincirlerindeki b ir aksaklık yaşanabilir. Bu Rusya, Ukrayna ve Avrupa Birliği arasındaki emtia tedarik zinciri için ciddi bir sorundur. Dahası, uzun süreli askeri operasyonlar ve Ukrayna’daki ilgili altyapının tahrip edilmesi nedeniyle bu yılki hasatta meydana gelen felaketler, bugünün fiyatlarını şişirebilecek tehlikeleri artırıyor” açıklamasında bulundu.