BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD Merkez Bankası’nın (FED) 2022’nin başından itibaren sıkı para politikasına geçmesiyle ABD Doları küresel piyasalarda 20 yıldır görülmeyen seviyelere ulaştı. Yatırımcıların doların alternatifinin olmadığı görüşünü benimsemesiyle dolardaki yükselişin devam edeceğine yönelik öngörüler de yaygınlaştı.
Ancak Rockefeller International Yönetim Kurulu Başkanı Ruchir Sharma doların zirveye yaklaşmış olabileceğini iddia ediyor. Sharma Financial Times’taki yazısında yirmi yıl önce döviz piyasalarında yaşanan ralliye dikkat çekti:
“ABD hisse senetleri dotcom balonunun patlamasıyla birlikte düşerken dahi, dolar yükselişine devam etti. Dolarda 2002’de başlayan düşüşse altı yıl sürdü. Benzeri bir dönüm noktası yaklaşıyor olabilir. Ve bu sefer ABD’nin para birimindeki düşüş daha bile uzun sürebilir.”
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre dolar dünyanın en büyük para birimleri karşısında yüzde 20’nin üzerinde değer kazandı. Para birimi 2001 yılında ulaştığı zirvesinin üzerine çıktı. Sharma dolardaki tipik bir yükseliş döngüsünün yaklaşık 7 yıl sürdüğüne dikkat çekiyor. Şu anki yükseliş döngüsü ise 11 yıl sürdü. Sharma, temel verilerdeki dengesizliklerin de dolar için ‘kötü bir işaret’ olduğunu belirtiyor:
“Cari işlemler açığının sürekli olarak gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 5'inin üzerine çıkması, finansal krizin geleceğine dair güvenilir bir işarettir. Söz konusu durum en fazla krizlerin nadir olarak görüldüğü gelişmiş ülkeler için geçerli ve İspanya, Portekiz ve İrlanda gibi krize eğilimli ülkelerde yoğunlaşmış durumdadır. ABD cari işlemler açığı, 1960'tan bu yana sadece bir kez kırdığı yüzde 5 eşiğine yakın seyrediyor. Bu durum en son doların 2001'den sonraki düşüşü sırasında görülmüştü.”
Dünya çapında enflasyonun yükselmesiyle birlikte ulusal para birimleri de zayıfladı. Sharma ABD’nin şu anda dünyaya net 18 trilyon dolar borçlu olduğuna dikkat çekti. Söz konusu rakam ABD GSYİH'sının yüzde 73'ünü işaret ediyor ve geçmişteki döviz krizlerini önceden haber veren yüzde 50 eşiğinin çok ötesinde.
Rockefeller yöneticisi son olarak ABD ekonomisinin dünyanın geri kalanına göre yavaşladığı durumlarda yatırımcıların dolardan uzaklaşma eğilimi gösterdiğine işaret etti. Son yıllarda ABD diğer gelişmiş ekonomiler ortalamalarına göre önemli ölçüde daha hızlı büyüyor olsa da Sharma dünyanın en büyük ekonomisinin önümüzdeki yıllarda rakiplerinden daha yavaş büyüyeceğini öngörüyor.
Dolar rezerv para birimi statüsünü koruyacak mı?
Sharma doların uluslararası döviz piyasalarındaki rezerv statüsünün uzun süre devam edip etmeyeceğini de tartıştı. Rockefeller yöneticisi şu ifadelere yer verdi:
“15. yüzyıldan bu yana dünya üzerindeki son beş küresel imparatorluk ortalama 94 yıl boyunca dünyanın rezerv para birimlerinin ihraç ettiler. Dolar 100 yıldan fazla bir süredir rezerv statüsünü elinde tutuyor, bu yüzden saltanatı halihazırda seleflerinin çoğundan daha eski."
"Dolar, rakiplerinin zayıflıklarıyla desteklendi. Euro, finansal krizler tarafından defalarca zayıflatılırken, yuan ise otoriter bir rejim tarafından yoğun baskıyla yönetiliyor. Bununla birlikte, alternatifler zemin kazanıyor.
Dört Büyük para biriminin (ABD, Avrupa, Japonya ve İngiltere) ötesinde, Kanada ve Avustralya doları, İsviçre Frankı ve yuanı içeren 'diğer para birimleri' kategorisi de bulunuyor. Bu kategori 2001'de yüzde 2 olan küresel rezervlerin şu anda yüzde 10'unu oluşturuyorlar.
Pandemi sırasında hızlanan kazanımları, esas olarak ABD Doları’nın harcanmasıyla geldi. Doların döviz rezervlerindeki payı şu anda 1995'ten bu yana en düşük seviye olan yüzde 59 seviyesinde. Dijital para birimleri şu sıralar hırpalanmış görünebilir, ancak uzun vadeli bir alternatif olmaya devam ediyorlar.
Bu arada, ABD yaptırımlarının Rusya üzerindeki etkisi, ABD'nin dolar güdümlü bir dünya üzerinde ne kadar etkili olduğunu gösteriyor ve birçok ülkeye seçenek arayışlarını hızlandırmaları için ilham veriyor. Bir sonraki adımın tek bir rezerv para birimine değil, para birimi bloklarına yönelik olması mümkündür.”
Rockefeller yöneticisi bugünün piyasalarında doların güvenli liman statüsünden yararlanıyor gibi göründüğüne ancak yatırımcıların ABD varlıklarını satın almak için acele etmediğine dikkat çekti. Sharma yatırımcıların her bölgede riskleri azalttığını ve ortaya çıkan parayı dolar cinsinden tuttuğunu belirtti.
Ancak Sharma’ya göre bu ABD ekonomisine yönelik bir güven oyu anlamına gelmiyor. Rockefeller yöneticisi FT’deki yazısının sonunda, “Doların güçlenmesine kanmayın. Dolar sonrası dünya geliyor” ifadelerine yer verdi.