BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Avrupa’da kış aylarında doğalgaz için tedarik sorunu yaşanacağı yönündeki endişeler Avrupa Birliği’ni olağanüstü önlemler almaya yöneltti. Ancak kıta ülkeleri arasındaki çekişmeler Avrupa ülkeleri arasındaki dayanışmanın önüne geçiyor olabilir. Financial Times’ın (FT) haberine göre, Avrupa Komisyonu’nun üye ülkelerin doğalgaz kullanımını %15 azaltmasını öneren teklifine gelecek hafta AB enerji bakanları toplantısında onay gelmeyebilir.
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre Avrupa Komisyonu Çarşamba günü “Güvenli bir kış için doğalgaz biriktir” sloganıyla üye ülkelerden Ağustos ile Mart ayları arasında 5 yıllık ortalamalarına göre doğalgaz kullanımını %15 azaltmasını talep etmişti. Ancak FT’nin haberinde söz konusu teklifin Portekiz ve İspanya başta olmak üzere birçok AB ülkesinde ciddi şüphelere yol açtığı belirtiliyor.
Portekiz Enerji Bakanı João Galamba teklifle ilgili açıklamasında, "Önceden bir görüş bile alınmadan bizden talep edilen orantısız bir fedakarlığı üstlenemeyiz" diyor. İspanya Enerji Bakanı Teresa Ribera ise doğalgaz tüketiminin yarısından fazlası Rusya’dan ithal edilen doğalgaza yönelik örtülü bir mesaj gönderdi: “Diğer ülkelerin aksine, biz İspanyollar enerji açısından imkanlarımızın ötesinde yaşamadık.”
Alman Enerji Bakanı Robert Habeck Perşembe günü yaptığı açıklamada söz konusu eleştirilere, “Avrupa’da doğalgaz tasarrufu yapmamız gerektiği ilkesi geçerli ve bu Rusya’dan gelen doğalgaz arzındaki kesintilerden doğrudan etkilenmeyen ülkelerin bile diğer ülkelere yardım etmesi gerektiği anlamına geliyor. Aksi takdirde Avrupalı dayanışması diye bir şey yoktur” ifadeleriyle cevap verdi.
Brüksel, Moskova yönetiminin enerji arzını silah olarak kullanmayı artırması durumunda birlik genelinde ciddi ekonomik şoklarının oluşması tehdidiyle karşı karşıya. Avrupa Komisyonu’nun, kış yaklaşırken, üye devletlerin gaz kullanımını yüzde 15 oranında azaltma talebi, Ukrayna savaşı sürecinde AB'nin birlikte hareket edebilme yetisinin de test edildiğini gösteriyor.
Macaristan geçtiğimiz hafta enerji konusunda acil durumu ilan etti ve diğer AB ülkelerine ihracatı yasakladı. Budapeşte'nin iktidardaki Fidesz partisiyle bağları olan bir düşünce kuruluşu olan Századvég Enstitüsü, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Brüksel'den gelen son teklifin temel AB haklarını ihlal ettiğini söyledi. Aynı gün Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjártó, ek doğalgaz tedariki talep etmek için Moskova'da Rus Mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya geldi.
Szijjártó, "Macaristan'a hukukun üstünlüğüne ilişkin asılsız suçlamalarla saldıran Avrupa Komisyonu, temel hakların yanı sıra hem bireysel hem de ulusal egemenliği ihlal eden, AB hukukunu hiçe sayan bir plan hazırladı" açıklamasında bulundu.
Fransa enerji kaynaklarının küçük bir kısmı için Rus doğalgazına güveniyor. Paris yönetimi komisyonun planına henüz kamuya açık bir şekilde itirazını belirtmese de Fransa Enerji Bakanı Agnès Pannier-Runacher Çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Herkes için aynı olan hedefleri belirlemeden önce eylemlerimizi öngörmeli ve koordine etmeliyiz” açıklamasında bulundu.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, üye devletlerin dayanışma göstermesi gerektiğinde ısrar etti: "Bunların zorlu zamanlar olduğunu biliyorum ama... Bu tür zorlu dönemler, Avrupa düzeyinde iyi organize olmamızı ve iyi koordine olmamızı gerektiriyor."
Komisyon tarafından modellenen senaryolar, şiddetli bir kış mevsimi ve doğalgaz tedarikinde ciddi aksamalar olması durumunda AB gayrisafi hasılasının yüzde 1,5'e kadar düşebileceğini gösteriyor.
Jacques Delors Energy Center Araştırma Görevlisi Phuc-Vinh Nguyen, konuyla ilgili açıklamasında, “Avrupalı dayanışması risk altında zira üye devletler halihazırda hedef konusunda aynı fikirde olmadıklarını söylediler. Bunun ekonomik maliyet olacak ve tüm üye devletler kendi başlarına hareket ederlerse, ortaklaşa bir çözümden daha pahalıya mal olacak. Örneğin, Alman sanayisinin çökmesi durumunda, tüm AB ekonomisi genel olarak düşecektir” açıklamasında bulundu.
Avrupa Komisyonu’nun teklifi doğalgaz tüketiminin şu an için gönüllük esasına bağlı olarak azaltılması esasına bağlı. Ancak komisyondan yapılan açıklamada doğalgaz tedarikinde “ciddi bir bozulma” konusunda “önemli bir risk” oluşması halinde bu önerilerin zorunlu hale getirilebileceği belirtildi. Ancak açıklamada bu eşiğin belirlenmesi için sınırın ne olacağı belirtilmedi.
AB yasalarına göre teklifin kabul görebilmesi için ya üye ülkelerin yüzde 55’i tarafından onaylanması ya da ABD nüfusunun yüzde 65’ini uluşturan hükümetler tarafından kabul görmesi gerekiyor. Ancak diplomatlar teklifin kabul göreceğinden şüpheli. FT’nin haberinde bir diplomat enerji tasarısına ilişkin, “Genel olarak herkes, acil durum aşamasını tetiklemek için Avrupa Komisyonu'nun hangi yasal dayanağa sahip olduğu hakkında sorular soruyor” ifadelerine yer verdi.