Ocak ayında bütçe açığı 32,2 milyar lira oldu?
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ocak ayı bütçe rakamlarını açıkladı. Açıklanan verilere göre Ocak ayında bütçe 32,2 milyar TL açık verirken faiz dışı açık 10,9 milyar TL oldu. Geçtiğimiz yıl aynı dönemde 30,4 milyar lira bütçe fazlası ve 44,3 milyar lira faiz dışı fazla verilmişti. 2021 yılının tümüne bakıldığında faiz dışı açık 11,4 milyar TL, bütçe açığı ise 192,2 milyar TL olmuştu.
Gelirler kaleminde, manşete vergi yapılandırmalarından 1,7 milyar TL katkı gelmiştir. Vergi dışı gelirler %33 reel daralma kaydederken, diğer gelirler yıllık %120 reel artış kaydetmiştir. 2022 yılının özellikle ilk yarısında güçlü bir artış kaydeden vergi gelirinin 2023 yılının Ocak ayında %8,8 reel artış kaydettiğini görüyoruz.
Yıllık karşılaştırmanın detaylarında tüm yıl olarak bakıldığında, Kurumlar vergisi kalemi hariç tüm alt kalemlerde reel artış gçrüyoruz. Kurumlar vergisindeki gerileme de ödeme takvimi ile ilgili olduğunu düşünüyoruz. Önümüzdeki aylarda geçtiğimiz yıl olduğu kadar olmasa da kurumlar vergisinde reel artış görmeyi bekliyoruz. Burada hem TL'deki değer kaybı hem de ithalat fiyatlarının dolar bazında da artmış olması etkilidir. Gıda'dan alınan KDV'nin düşürülmesi ile 2022 yılında baskı altında kalan ve son dört ayda reel daralma kaydeden KDV gelirlerinde Aralık ayında %60,2 gibi yüksek bir reel artış görmüştük. İç talepteki canlanmaya bağlı olarak Ocak ayı verisinde de KDV gelirlerinin%17,3 reel artış kaydettiğini görüyoruz. ÖTV tarafında petrol ürünlerinden ve motorlu taşıtlardan alınan ÖTV'nin artan fiyatlarla birlikte yüksek seyrini devam ettirdiğini görüyoruz. Alkollü içkiler ve tütün ürünleri kaleminden elde edilen vergi geliri de ÖTV'deki reel artışa katkı sağlamıştır.
Ocak ayında harcamalar tarafında, manşet harcamalarda %39,6 reel artış görülürken, faiz dışı harcamalar da yıllık bazda %44,4 reel artış kaydetti. Detayında mal ve hizmet alımında yüksek artış görülürken borç verme kaleminde de geçtiğimiz ay gördüğümüz sakin gelişimin aksine reel artış görüyoruz. Sermaye giderlerindeki artışta bina kiralama giderlerinin etkili olduğu görülürken yüksek seyreden enerji maliyetleri nedeniyle borç verme kaleminde BOTAŞ'a yapılan ve yılbaşından bu yana 121,4 milyar TL'ye ulaşan ödemelerin Kasım ve Aralık aylarının ardından Ocak ayında da gerçekleştirilmediğini görüyoruz.
"Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler" başlığında giderleştirilen Kur Korumalı Mevduat için yapılan ödemelerin Türk Lirası'nda bir süredir devam eden sakin seyir ile birlikte Kasım ayında bütçeye bir maliyet getirmediğini görmüştük. Ocak ayında 1,5 milyar lira ödeme gerçekleştirildiğini görüyoruz. Kur Korumalı Mevduat hesapları için yapılan ödemeler toplam 94 milyar liraya ulaşmıştır. Belirtmek gerekir ki bu maliyet sadece TL mevduat maliyetidir. Yabancı para hesap dönüşlerinin maliyetleri bu kalemde görünmemektedir. Yarı yarıya bir dağılım olduğunu varsayarsak KKM yönteminin ekonomiyi şimdiye kadar ki maliyeti 198 milyar TL seviyesindedir. Önümüzdeki dönemde, aydan aya vade yığılmasına göre değişiklik göstererek de olsa, bu gider kaleminin bütçe üzerindeki baskısının tekrar yaz aylarında gördüğümüz seviyelere yükselmesini beklemiyoruz. KKM için faiz tavanının kaldırılmış olması politika faizinin düşürülmesine rağmen bütçeye düşen yükün azalmasına neden olacaktır.
Bütçe, 2022 yılını GSYH'nın %1'inin de altına denk gelecek şekilde OVP'deki tahminin (%3,5) altında 278,4 milyar TL açık ile tamamlamıştı.
2023 yılı için Eylül ayında açıklanan Orta Vadeli Program'da, bütçe açığı GSYH'nin %3,5'ine denk gelecek şekilde 659 milyar TL olarak öngörülmüştü. 2023 yılı için seçim yılı olması ve dış talepteki bozulmanın iç talebi canlandıracak adımlarla destekleneceği beklentisi ile 2022 yılına kıyasla daha kötü bir bütçe performansı bekliyorduk. Ülkemizin yaşadığı büyük afet, özellikle kamu harcamaları için bütün çerçeveyi değiştirmiştir. Halihazırda açıklanmış olan destekler ve yeniden inşa sürecinin kamu tarafından yüklenilecek payı harcamaları ciddi bir şekilde artıracaktır. Henüz tamamının açıklanmadığını düşündüğümüz adımları takip ediyoruz. Ülkemizin yaşadığı deprem felaketinin yaratması muhtemel etkileri, henüz acılar bu kadar tazeyken detaylandırmayı uygun bulmuyoruz. Sürece dair gelişmeleri yakından takip ediyoruz.
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
Foreks
Metals Market
Montel News
Foreks Twitter
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.