Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi
Bayraktar, örgütlenme eksikliğinden kaynaklanan plansızlık ve
pazarlama sorununun patateste üretiminin 4 milyon ton ile 4,8 milyon
ton arasında oynamasına neden olduğunu bildirdi.
Bayraktar, "Bu durum üretici fiyatlarının 23 kuruşa kadar
inmesine, 90 kuruşa kadar da çıkmasına yol açıyor. Patateste fiyat
istikrarsızlığı üreticiyi de tüketiciyi de mağdur ediyor" dedi.
Plansızlık ve pazarlama sorunu nedeniyle üreticinin önünü
göremediğini, ne üretmesi, ne kadar üretmesi gerektiğini bilemediğini
belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
"Üretici fazla ekim yapıp fazla ürettiğinde fiyatlar dibe vuruyor.
Ürün tarlada kalıyor. Bir yıl sonra ekim alanını kısıp, başka bir
ürüne yöneldiğinde bu kez fiyatlar artıyor. Bir türlü üretici
istikrarlı bir fiyata ulaşamıyor. Bunun en iyi örneklerden biri de
patates. 2012 yılında üretici 1 milyon 720 bin 847 dekar alanda
patates ekti ve 4 milyon 795 bin 122 ton patates üretti. Ürettiği
ürünü pazarlayamadı. İhracat olanağı bulamadı. Satılamayan patatesler
tarlada veya depoda kaldı. Sonuçta 2012 yılının Mart ayında kilogramı
40 kuruş olan fiyatlar, Haziran ayında 30, Ağustos ayında 28, Eylül
ayında 24, Ekim ayından itibaren de 23 kuruşa kadar indi ve bu fiyat
2013 yılı Mart ayına kadar devam etti. Masraflarını bile çıkaramayan
üretici patates ekimini azaltınca 2013 yılında üretim, 2012 yılına
göre yüzde 16,6 azalmayla 3 milyon 998 bin tonla 4 milyon tonun altına
indi. Böyle olunca bu yılın Mart ayında kilogramı 23 kuruş olan
üretici fiyatı, Nisan ayında 27, Mayıs ayında 56, Haziran ayında 83
kuruşa çıktı. Yeni ürünle Temmuz ve Ağustos aylarında 71 kuruş olan
fiyat, Eylül ayında 73, Ekim ayında 79, en son Kasım ayında da 90
kuruşa yükseldi. Fiyat yükseldi ama üreticinin elinde yeterince ürün
olmadığı ve geçen yılın zararı üzerinde olduğu için çiftçimiz yine
yeterince kazanamadı."
-"Çiftçi fiyat istikrarı ve emeğinin karşılığını almak istiyor"-
Çiftçiler olarak fiyat istikrarı, emeklerinin karşılığını almak
istediklerini vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:
"Tüketicinin de makul bir fiyatla ürün almasını istiyoruz. Netice
olarak tüketici de pahalı yiyor. Bu yılın Ocak-Mart döneminde
kilogramı 1 lira 8 kuruş olan patates market fiyatı, Nisan ayında 1
lira 25 kuruşa, Mayıs ayında 1 lira 52 kuruşa, Haziran ayında 1 lira
99 kuruşa çıktı. Temmuz ayında 1 lira 90, Ağustos ayında 1 lira 74,
Eylül ayında 1 lira 72 kuruş olan fiyat, Ekim ayında 1 lira 92, Kasım
ayında 2 lira 8 kuruş oldu."
Patatesin, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
tarafından da taşıdığı ekonomik önem, besin değeri, dünyadaki açlığın
ve kırsal yoksulluğun azaltılmasına sağladığı katkı dolayısıyla,
"Gizli Hazine" olarak tanımlandığını belirten Bayraktar, "dünya
nüfusunun giderek arttığı dikkate alındığında, doğal kaynakların
korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların gıda güvencesinin
sağlanmasında patates önemli bir ürün olarak karşımıza çıkıyor" dedi.
-Nevşehir ve Niğde'de patates geçen yıl 15 kuruşa kadar indi-
Geçen iki sezonda patates üreticilerinin ciddi pazarlama sorunları
yaşadığını, sektörün tıkanma noktasına geldiğine dikkati çeken
Bayraktar, şunları kaydetti:
"2011 yılında patates stoklarının bitmesi gereken Mayıs ayında
depolarda hala patates varken, yazlık çeşitlerin de hasadı başlamıştı.
Hem yeni hem de eski ürünün aynı anda piyasada olması üretici
açısından piyasayı olumsuz etkileyerek yazlık olarak adlandırılan
erkenci çeşitlerin de fiyatının düşmesine yol açmıştı. Piyasada
yaşanan bu tıkanıklık, 2012 üretim ve pazarlama sezonuna da yansıdı.
Nitekim, yoğun olarak hasadın yapıldığı Eylül-Ekim aylarında
üreticimiz kilogramını 30-35 kuruşa mal ettiği patatesi, 23-24 kuruşa
satmak zorunda kaldı. Hatta üretimin yoğun olduğu Nevşehir ve Niğde
illerimizde üreticilerimiz, patateste 15 kuruşa dahi alıcı bulmakta
zorlandı.
Bütün bu şartlara komşu ülkelerde yaşanan siyasi karışıklar ve
ekonomik sıkıntıların yanı sıra, patates siğili hastalığı nedeniyle
ihracatta istenen analizlerin masraflı olması da eklenince
ihracatımızda da sıkıntılar oldu.
Bu durumda ürettiği üründen yeterli gelir elde edemeyen
üreticilerimiz borçlarını ödeyemedi. Elektrik borçlarının
yapılandırılmasına yönelik girişimler olumlu karşılanmakla birlikte,
üreticilerimizin tamamı yapılandırmadan faydalanamadı. Bugün, Niğde ve
Nevşehir gibi derin kuyulardan elektrik ile sulama yapan
üreticilerimiz haciz kıskacında."
-Pazarlama sorununda üretici, arz daralmasında tüketici mağdur-
Üretimde meydana gelen dalgalanma ve pazarlama sorunlarının
üreticiden tüketiciye tüm tarafları derinden etkilediğini, pazarlama
sorunlarının yaşandığı dönemde düşük fiyat nedeniyle üreticinin, arzın
daraldığı dönemde ise yüksek fiyat nedeniyle tüketicinin mağdur
olduğunu belirten Bayraktar, "İçinde bulunduğumuz dönemde her ne kadar
üretici fiyatları artsa da, ekimden vazgeçen üretici yine mağdur
durumda" dedi.
Bayraktar, üreticinin ve tüketicinin mağdur olmasının engellenmesi
bakımından üretimde istikrarın sağlanarak üretimin sürdürülebilir
kılınması, ayrıca haciz işlemleri durdurularak elektrik borçlarının
faizsiz ertelenmesi, özel şirketlere olan elektrik borçlarının
yapılandırılması gerektiğini bildirdi.
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey