TÜRK-İŞ tarafından, çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak
ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine
yansımalarını belirlemek amacıyla 26 yıldan bu yana her ay düzenli
olarak yapılan ?açlık ve yoksulluk sınırı? araştırmasının 2013 Ağustos
ayı sonuçlarına göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve
yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı
(açlık sınırı) 1.019,72 lira, gıda harcaması ile birlikte giyim,
konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri
ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı
(yoksulluk sınırı) ise 3.321,57 lira oldu.
Türk-İş'ten yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi:
"Dört kişilik ailenin ?insan onuruna yaraşır bir hayat?
sürdürebilmesi için yapması gereken harcama tutarı bu iken, tek bir
işçi için hesaplanan yaşama maliyeti bu ay 1.138,20 lira olarak
hesaplanmıştır. Oysa günümüzde halen geçerli olan net asgari ücret
803,68 liradır.
Kuşkusuz hesaplanan bu tutarlar ücret düzeyi olmayıp haneye
girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak çoğu zaman ailede tek
bir çalışan bulunmaktadır. Ailenin tek gelir kaynağı da ağırlıklı
olarak ücret geliri olmaktadır. Hanehalkının büyüklüğü arttıkça
yapılması gereken zorunlu ihtiyaç harcamaları karşısında elde edilen
gelir düşük kalmaktadır. Aradaki fark çalışanların karşı karşıya
kaldığı geçim koşullarını ortaya koymaktadır. Eve giren toplam
ortalama aylık gelirin yetersiz ve fakat ortalama giderin daha çok
olduğu durumda, kredi alma ve borçlanma artmaktadır. Ülkemizde son
dönemde yaygınlaşan bireysel borçlanmanın temelinde geçim
koşullarındaki bozulma yatmaktadır. Tüketici kredisi borcu olan hane
halkının ağırlıklı bölümü çalışan ve 2 bin liranın altında geliri
olanlardır.
Dört kişilik ailenin yaşam maliyeti yılbaşına göre 113,09 lira
artış göstermiştir. Gıda harcaması tutarına sekiz ayın sonunda gelen
ek yük ise 34,72 lira olmuştur.
TÜRK-İŞ?in verileri temel alındığında Ağustos 2013 ayı itibariyle
?mutfak enflasyonu?ndaki değişim şöyle olmuştur:
Ankara?da yaşayan dört kişilik bir ailenin ?gıda için? yapması
gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 0,78 oranında
artmıştır.
Yılın ilk sekiz aylık dönemi itibariyle artış oranı yüzde 3,52
olmuştur.
Gıda enflasyonunda oniki ay itibariyle artış oranı yüzde 8,97
oranında gerçekleşmiştir.
Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 6,44 olarak hesaplanmıştır.
Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer
alan ürünlerin fiyatlarında Ağustos 2013 itibariyle gözlenen değişim
şöyledir:
Süt, yoğurt, peynir grubunda uzun dönemdir beklenen fiyat
artışları bu ay yapıldı ve mutfak harcamasına etkisi olumsuz olmuştur.
Süt, yoğurt ve peynir fiyatlarındaki artış sırasıyla 10, 14 ve 15
kuruş olurken oransal değişim yüzde 1,18 ile 3,86 arasında
değişmiştir.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat gibi ürünlerin bulunduğu
grupta et fiyatı artmış, tavuk ve balık fiyatı ise değişmemiştir.
Hesaplamada dikkate alınan kıyma ve kuşbaşı et kilogram fiyatındaki
artış 2 lira olurken, önümüzdeki ay av mevsimin başlamasıyla birlikte
kültür balığı (somon, alabalık, levrek) yerini deniz balıklarına
bırakınca fiyatlarda değişiklik beklenmektedir. Yumurta fiyatı bu ay
yüzde 17,74 oranıyla 6 kuruş birden artmıştır. Bakliyat (nohut,
mercimek, kuru fasulye, barbunya vb) ürünlerinden kırmızı mercimek
fiyatı artmış diğerleri değişmemiştir.
Yaz mevsiminin yaş sebze-meyve fiyatlarına olumlu katkısı bu ay
yine devam etmiştir. Geçtiğimiz ay 2,92 lira olarak hesaplanan yaş
sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay yüzde 10,30 oranında
gerileyerek 2,59 lira oldu. Sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay 2,29
ve meyve ortalama kilogram fiyatı 3,02 lira oldu (Geçtiğimiz ay bu
tutarlar sırasıyla 2,43 ve 3,44 olarak hesaplanmıştı). Hesaplama
yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazardaki mevsim ürünleri temel
alınmış, ürünlerin tek tek ağırlığı yerine genel bir meyve-sebze
tüketimi temel alınarak ortalama fiyat üzerinden yapılması gereken
harcama tutarına ulaşılmıştır.
Ekmek, pirinç, un, makarna, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta
bulgurdaki bazı fiyat düzenlemeleri dışında diğer gıda ürünlerinde bir
fiyat değişikliği tespit edilememiştir.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden tereyağı, zeytinyağı
ve ayçiçeği yağı fiyatı bu ay yine değişmemiştir. Zeytin fiyatı da
?çok düşük fiyat ayarlamaları dışında- aynı kalmıştır. Şeker, reçel,
pekmez, tuz, salça da bu ay fiyatı değişmeyen gıda maddeleri arasında
yer almıştır. Ancak bal fiyatında bir gerileme hesaplanmıştır. Baharat
(kimyon, nane, karabiber, vb) ürünleri fiyatı da aynı kalırken, yağlı
tohum ürünlerinden (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb) antep
fıstığının fiyatı artmıştır. Çay ortalama kilogram fiyatı ile ıhlamur
fiyatı da bu ay genel olarak yine değişmemiştir.
TÜRK-İŞ ve TÜİK gıda endeksindeki değişim son oniki ay itibariyle
izlendiğinde, fiyatlardaki değişimin paralel olduğu görülmektedir.
TÜRK-İŞ?in bu araştırması alanında ilktir ve daha sonra bu alanda
yapılan benzeri çalışmalara örnek olmaktadır. ?Açlık ve Yoksulluk
Sınırı? çalışmasında hesaplamaya temel olan gıda maddelerinin
fiyatları, Konfederasyonumuzca piyasadan, market ve semt pazarları
sürekli ve düzenli dolaşılarak doğrudan tespit edilmektedir. TÜİK
tarafından derlenen fiyat verileri kullanılmamakta ve fakat
gelişmeleri değerlendirmek ve kıyaslama yapmak için sonradan
izlenmektedir. Çalışma bu niteliğiyle bağımsızdır.
Konfederasyonumuz her ayın son haftasında ve TÜİK açıklamasından
yaklaşık bir hafta önce hesaplama sonuçlarını kamuoyuna açıklamaktadır
ve bu yönüyle, tüketici fiyatlarındaki artış eğilimini yansıtan ?öncü
gösterge? niteliğini de taşımaktadır. Hesaplanan ?yoksulluk sınırı?
tutarı ücret düzeyi olmayıp, haneye girmesi gereken gelir toplamını
ifade etmektedir. Çoğu zaman haneye girmesi gereken gelir ile giren
gelir arasındaki fark, geçim koşullarında karşı karşıya kalınan
olumsuzluğu ve yoksulluğun boyutunu ortaya koyan gösterge olmaktadır.
"
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey