Doğal gaz fiyatlarındaki artışla, doğal gazdan elektrik üreten
yatırımcıların rekabet şansı kalmadığını söyleyen Elektrik Üreticileri
Derneği Genel Başkanı Önder Karaduman, ?Maliyet artışları doğal gaz
santrali yatırımcılarını oldukça tedirgin etmektedir? dedi.
Elektrik Üreticileri Derneği Genel Başkanı Önder Karaduman,
elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki artışı Gas & Power için
yorumladı.
Karaduman, "Öncelikle şunu vurgulamak gerekir ki, bugünkü tablo,
kısa süreçte ortaya çıkan bir sonuç olmaktan ziyade, uzun yıllardır
sürdürülen hatalı enerji politikalarının bir yansımasıdır. Türkiye,
geçtiğimiz yıllar içerisinde ne yazık ki doğal gaza aşırı derecede
bağımlı bir ülke haline gelmiştir. Neredeyse tamamını ithal ettiğimiz
doğal gaza olan talebimiz her geçen yıl süratle artmaktadır. Doğal
gazla elektrik arasında ise çok yakın bir ilişki söz konusudur. Şöyle
ki, ithal ettiğimiz doğal gazın yaklaşık yüzde 53?ü elektrik
üretiminde kullanılırken, toplam elektrik üretimimizin yüzde 45?i ise
doğal gazdan karşılanmaktadır. Sahip olmadığınız bir kaynağa bu kadar
bağımlı hale gelirseniz, bugünkü tabloyla karşılaşmanız kaçınılmaz
hale gelir." dedi.
Karaduman şöyle devam etti:
"Doğal gaz zammı ve buna bağlı olarak ortaya çıkan elektrik zammı,
ithal ettiğimiz doğal gazın maliyetindeki artıştan dolayı ortaya
çıkmıştır. BOTAŞ, artan maliyetlerini karşılamak için uzun süredir zam
ihtiyacını dile getiriyordu, ancak siyasi otorite kış aylarında
özellikle konut tüketicilerini korumak adına bu zammı bekletiyordu.
Netice itibariyle bu zam kaçınılmaz bir hale gelmişti.
Doğal gaz ve elektrikte yapılan zamları tabii ki eleştirelim,
ancak bu zamların temel nedeninin doğal gaza olan aşırı bağımlılığımız
olduğunu ve bu durum değişmedikçe yeni zamları engelleyemeyeceğimizi
de bilelim.
Zamların piyasa oyuncuları üzerindeki etkilerine değinecek
olursak, doğal gaz çevrim santralleri yüksek oranlı doğal gaz
zammından tabii ki olumsuz etkilenecektir. Elektriğe yapılan zam, bu
santrallerin doğal gaz maliyetlerindeki artışı karşılayacak düzeyde
değildir. Son dönemlerde doğal gaz tedarikinde sorun yaşamış ve bundan
dolayı zaten canı yanmış olan santrallere, bu zamla bir darbe daha
vurulmuştur. Doğal gaz santrallerinin piyasadaki rekabet şansları
neredeyse ortadan kalkmıştır. Türkiye?de üretilen elektriğin yaklaşık
yarısını üreten bu santraller adeta gözden çıkarılmıştır."
Doğal gaz maliyetlerindeki artışın, doğal gaz santrali
yatırımcılarını oldukça tedirgin ettiğini ifade eden Karaduman, "Bir
yandan, ileriki yıllarda doğal gaz tedarikini nasıl sağlayacakları
konusunda endişe eden yatırımcılar, diğer yandan bu fiyatlarla
piyasada nasıl rekabet edebileceklerini sorgulamaktadır. Doğal gazdaki
yüksek oranlı maliyet artışları, kuşkusuz ki enerji sektörüne yatırım
yapmak isteyen yatırımcıların doğal gaz yerine diğer kaynak türlerine
yönelmelerine neden olabilecektir." diye konuştu.
Karaduman, "EPDK?nın önünde 30.000 MW?ı aşan büyüklükte doğal gaz
lisans başvuruları beklemektedir. Bu lisanslar verildiği takdirde,
bunların ne kadarının bu şartlarda yatırıma dönüşeceği kuşkuludur. Bu
durumda kendimizi avutabileceğimiz bir gelişme ise, elektrik
üretiminde önümüzdeki yıllarda doğal gazın payının nispeten bir miktar
düşmesi olacaktır. " dedi.
Karaduman, "Doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki değişimlerin,
özelleştirmeler üzerindeki etkileri" üzerine bir soruya, şu şekilde
yanıt verdi:
"Bilindiği üzere, küçük ölçekli HES?lerle başlayan üretim
özelleştirmeleri süreci, Hamitabat santralinin özelleştirilmesi için
açılmış olan ihaleyle birlikte gerçek anlamda başlamış olacaktı. Ancak
ihale sonucunda tek teklif verilmesi neticesinde ihale iptal
edilmişti. Şimdi Seyitömer santrali için bir deneme yapılacağı
anlaşılıyor. Umarız ki, bu ihale de sonuçsuz kalmaz.
Elektrik üretim özelleştirmelerinde belirlenen stratejiye göre,
büyük çaplı 4 santralin ayrı ayrı, termik ve hidrolik diğer 41
santralin ise 9 portföy halinde özelleştirilmesi planlanıyor.
Özelleştirmeler neticesinde EÜAŞ?nin elindeki kurulu gücün yaklaşık
3?te 2?si özel sektöre devredilmiş olacak. Söz konusu santrallerin
toplam kurulu gücü ise 12 bin 949,8 MW?yi buluyor.
Bu bağlamda iki hususa özellikle değinmek gerekiyor. Birincisi,
oluşturulan portföy grupları, daha önceki modele göre küçültülmüş olsa
da, yerli yatırımcılar açısından halen oldukça büyük kalıyor. Bu
şekilde ihaleye çıkıldığı takdirde, portföy grupları büyük olasılıkla
yabancı yatırımcıların elinde kalır.
Portföy gruplarının küçültülerek sayısının artırılması tartışmaya
açılmalı. İkinci husus ise, özelleştirmeler için gerekli olan
finansmanın nasıl bulunacağı. Bir yandan, önümüzdeki 10 yılda yeni
yatırımlar için 100 milyar doları aşan bir finansman ihtiyacından
bahsedilirken, diğer yandan özelleştirmeler için gereken finansmanın
nasıl karşılanacağı önemli bir tartışma konusu."
Karaduman, Elektrik Piyasası Kanunu ile ilgili şu görüşleri
bildirdi:
"Kanun Tasarısı Taslağı, oyunun kurallarında çok büyük bir
değişiklik getirmemekle birlikte, öngörülen bazı değişikliklerin
sektöre olumlu yansımalarının olması beklenebilir. Misal olarak,
lisans verilmeden önce önlisans verilmesi yönündeki düzenleme, lisans
ticareti ve alınan lisansların yatırıma dönüşmemesi durumlarını
ortadan kaldırmak için olumlu bir adımdır. Bu madde ile ?çantacılar?
denilen kesimin piyasa dışına çıkması öngörülmektedir. Diğer taraftan,
bugüne kadar TEİAŞ bünyesinde faaliyet gösteren PMUM?un özerkleşmesini
sağlayacak bir adım olarak Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketinin
kurulacak olması da olumlu bir gelişmedir. Özelleştirilecek
santrallerin çevre mevzuatına uyumu açısından gerekli izinler için
makul bir süre tanınması gibi başka olumlu düzenlemeler de Taslakta
yer almaktadır.
Ancak, tekrar vurgulamak gerekirse, sektörün karar alma
mekanizmalarında özel sektöre yer verilmesi, özellikle sektördeki
temel eksikliklerden biri olan şeffaflığı getirecek ve bu Taslağın
önemli bir reform metnine dönüşmesini sağlayacak temel adım olacaktır.
Elektrik Piyasası Kanun Tasarısı Taslağı ile mevcut kanunda bir
takım değişiklikler öngörülse de, söz konusu değişiklikler piyasayı
derinden etkileyecek boyutlarda sonuçlar doğurmayacaktır. Taslakta
olumlu bazı değişikliklerin yanında bazı eksiklikler de bulunmaktadır.
Bu eksikliklerin en başında, sektörün karar alma mekanizmalarında özel
sektör temsilinin öngörülmemesi gelmektedir.
Sektörde gerek üretim boyutunda gerekse de dağıtım ayağında her
geçen gün ağırlığını artıran özel sektör, piyasanın geleceğinin
şekillenmesinde söz sahibi olamamaktadır. Piyasada şeffaflığın
sağlanması açısından da son derece önemli gördüğümüz özel sektör
temsilinin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu?nda ve yeni kurulması
öngörülen Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.?de tesis edilmesi
gerekmektedir.
Elektrik Üreticileri Derneği olarak, üretim özelleştirmeleriyle
ilgili, konunun uzmanları tarafından hazırlanacak bir raporun
çalışmalarına başladık ve önümüzdeki aylarda bu konudaki görüş ve
önerilerimizi ayrıntılı bir şekilde kamuoyuyla paylaşacağız."
http://www.petroturk.com/HaberGoster.aspx?id=6764&haber=-Dogal-gaz-santrali-yatirimcilari-endiseli
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/#!/ForeksTurkey