Profil belirlemek, profile göre analiz yöntemlerini uygulamak
Değerli yatırımcılar, yazımızın esas konusuna girmeden bir açıklama yapmak istiyorum; yazılarımızın amacı sektörün bütün aktörlerine mesaj vermek olacaktır, dilimiz döndüğünce bir yazımız da yatırımcılara bir yazımızda düzenleyici ve denetleyici otoriteye bir başka yazımızda da halka açık şirketlere seslenmeye çalışacağız. Bu seslenişin, eleştirel söylemlerimizin ortak noktası nettir; bütün eleştirilerimiz yapıcı olmak adınadır, sermaye piyasasının bir unsuru olan hisse senetleri piyasasının, her kesim için arzu edilen noktaya gelmesi en büyük gayemizdir.
Değerli yatırımcılar, erkek okurlarımız bilir, bayan okurlarımız da eşlerinden veya erkek kardeşlerinden, babalarından duymuş olabilirler, asker de bir söylem vardır; “Önce emniyet sonra hareket”. Biz bu söylemi borsamız için de kullanıyoruz. Bu bağlam da borsamızda işlem yapmadan önce emniyetimizi sağlamak adına analizlerimizi yapıyor ve ardından hareket ederek, alıyoruz veya satıyoruz. Bu hareket tarzını benimsediğimiz sürece olası zararlarımızı minimum düzeye indirme imkanına kavuşmuş oluyoruz.
Bahsettiğimiz söylemi açmak adına, bir hisse senedini aldıktan sonra araştırma alışkanlığımız var ise bunu terk ediyoruz. Öncelikle araştırmalarımızı yapıyoruz ve ardından, alacaksak, aklımıza yatarsa alımı gerçekleştiriyoruz. Kısacası hisseyi almadan araştırma yapmak makul olacaktır. İlk adım olarak beklentilerinizi karşılamak adına profilinizi ortaya koymak uygun olacaktır ki profilinize uygun yöntemi tespit edelim. Eğer siz orta ve uzun vadeli bir profil iseniz, analiz yöntemleriniz; teknik analiz, temel analiz ve yatırımcı haklarını öğrenmek olmalıdır. Profiliniz kısa vadeli ise, analiz yöntemi, teknik analiz olarak ön plana çıkacaktır, tabi bu arada kanunla size verilmiş hakları bilmenizde de sakınca yoktur.
ŞİRKETLERE KARNE OLUŞTURMA YÖNTEMİ
Bakınız kısa vadeli profil için mali analiz pek önem arz etmiyor, çünkü kısa vadeli profil temettü ve sermaye artırımlarından faydalanmak münasebeti ile uzun periyotlar da hisse senedi taşımaz. Bir istisna hariç; bazen kısa vadeli kazanç sağlamak adına alım yapar fakat işler istediği gibi gitmeyebilir ve hisse fiyatı aşağı gelmeye başlayınca kimi zaman zarara katlanıp satamayıp mecburi yatırımcı olabilir. Bu örnek piyasamız da çok sık karşılaştığımız modeldir, söylem şudur genelde; “Ya nasılsa şimdi para lazım değil beklerim, nasılsa çıkar”. Bakın kısa vadeli para kazanma amacı ile çıkılan yol bir anda şekil değiştirdi, buna piyasa da şöyle derler: “Başarısız spekülasyon adamı yatırımcı yapar…”
Tekrar altını çizelim; öncelikle kısa mı, uzun vadeli mi? Bunu belirleyip, ardından yukarıda bahsettiğim, profile göre analiz yöntemlerine odaklanmalısınız. Hisse senedi almadan önce araştırma alışkanlığını edinmek de en önemli konulardan.
Değerli yatırımcılar hisse senedi yatırımların da iki tür getiri vardır; prim ve nakit temettü geliri. Prim, herkesin bildiği hisse senedi fiyatlarının olası artışı yani fiyatların artması şeklinde kazanç. Diğeri ise şirketin faaliyetlerinden elde ettiği karın bir kısmını ortaklarına dağıtması, kar payı, namı diğer temettü. Sadece prim getirisi odaklı alım satım yapan yatırımcıların, teknik analiz yöntemine ağırlık vermesi olağan yaklaşımdır. Diğer taraftan orta ve uzun vadeli profil için temettü ve sermaye artırımları ön planda olup, prim konusu da tamamlayıcı şekilde önemlidir.
Orta ve uzun vadeli yaklaşım içinde olan kesimin şirketlere bir karne oluşturması yöntemi, faydalı olabilmektedir. Peki, bu karne nasıl olacak? Bu karnede şöyle 5 yıl geriye doğru firmanın karlılık durumuna bakın, firma sürdürülebilir şekilde kar ediyor mu? Ardından eğer kar ediyorsa; bu karından düzenli olarak temettü ödeme alışkanlığı var mı? Bir sonra ki aşama da geçmiş 5 yıllık periyot içinde sermaye artırımları var mı? Var ise genelde bedelli mi? Bedelsiz uygulaması mı yapıyor? Karnemizde bu kriterler çok önemli; hisse senedini aldıktan sonra sürprizlerle karşılaşmamak adına; sürekli bedelli sermaye artırımlarına maruz kalmamanız adına veya temettü beklentinizin gerçekleşmeme olasılığına karşılık firmanın geçmiş dönemlerdeki davranış modelini iyi bilmeniz yararınıza olacaktır.
ORTA VE UZUN VADELİ PROFİLE IŞIK TUTACAK RAKAMLAR
Temettü verimliliği odaklı işlem yapan yatırımcılarımıza bir rakam vermek isterim, adres tespiti açısından, son dönem İMKB’de dağıtılan toplam temettü rakamının yüzde 82’sini İMKB-50 Endeksi’ne dahil firmalar vermiştir. Diğer taraftan İMKB-50 Endeksi dışında olan 300’den fazla firma ise, toplam temettünün yüzde 18 ini vermiştir. Bu rakamlar, orta ve uzun vadeli profile ışık tutacaktır sanırım.
Bu yazımız da bahsettiğimiz; profil belirleme, ardından profile göre analiz yöntemlerini uygulamak için en önemli nokta, kişinin otokontrol siteminin gelişmiş olmasıdır. Bu ne demek? Şu demek; bir profil belirlediniz, stratejinizi kurdunuz ama bunu, sağın solun etkisinde kalarak yani sürü psikolojisi ile uygulayamayıp, belki de para kaybederim korkusu ile bazen panik atak davranışlar ile kendiniz uyguladınız. Bakınız, aldığınız kararın arkasında durabilmek ve rasyonel kararlarınızın, hissi davranışlara yenik düşmemesi adına otokontrol sistemi önemli. Bu arada borsa da yatırım konusu herkese göre olmayabilir, bunun farkına varıp konuyu zorlamamak da sizin için bir kazanç olabilir.
Farklı şekilde bakış açıları, örnek analizler vs. gibi konulara ilerleyen yazılarımız da tek tek değineceğiz. Değerli yatırımcılarımız sizlerden ricam; bu kadar geniş ve derin bir konuyu 3-5 yazıda bir noktaya getiremeyeceğimiz sanırım herkesin malumu. Kademe kademe ilerleyip belki 50 belki 100 yazıda bir noktaya gelebileceğiz, sabırla yazılarımı okuduğunuz için hepinize teşekkürler, saygılarımla…
Sorularınız için: [email protected]
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.