Arif Ünver [email protected]

Açığa satış, kaldıraçlı işlemler acilen sorgulanmalı

Tüm dünyada, finansal piyasalardaki fantezi ürünler ve işlem yöntemleri masaya yatırılıp, amacından
sapan finansal piyasa araçları yeniden düzenlenmeden, global ekonomik stabilizasyon sağlanması
imkansız hale gelmiştir.
Türev piyasalar ve özellikle kaldıraçlı işlemler, global olarak masaya yatırılmalı. Aksi takdirde,
mevcut global finansal çarpıklıkların yarattığı ve giderek derinleşen finansal krizin önüne geçilmesi
imkansızlaşmaktadır.
İspanya ve İtalya’nın açığa satışı bir süreliğine yasaklaması konusu, bu çarpıklığı tekrar gündeme
getirmiştir. Şimdi konunun özüne dönelim, açığa satış neden var? Ve açığa satış nedir? Değerli
okuyucular bildiğiniz gibi, elinizde olmayan bir menkul kıymetin, geri almak şartı ile satılması
işlemidir. Burada amaç nedir? Siz bir öngörü üzerine fiyatların aşağı yönde gelişeceğini düşünerek,
elinizde olmayan menkul kıymeti açığa satış yöntemi ile satarsınız ve menkulün fiyatı aşağı gelirse
siz para kazanırsınız, tam tersi, yükseliş olursa zarar edersiniz. Tam da bu noktada bu işlem türünün,
ekonomik aleme ne gibi bir katkısı olabileceğini ele alalım. Yatırımcı açısından satım alım tarzı bir
işlemde kar veya zarar edebilme imkanı sağlar, fakat konunun diğer bacağında manipülasyona çanak
tutabilecek bir işlem türü olduğundan dolayı masum bir işlem modeli değildir ve finansal piyasalara
fayda sağlayan bir yöntem değildir. Finansal piyasalarda fiyat mekanizmasının sağlıklı işlemesine
engel olur. Olmayan bir ürünün satılması ne kadar doğrudur? Cevabı burada yatmaktadır ve konu
aşırı derecede spekülatif ve manipülatiftir.
Şimdi gelelim kaldıraçlı (leverage) işlemlere; aslında dünyada bu piyasaların çıkış amacı, riskten
kaçınma (hedging) dır. Gelgelelim mevcut durumda, dünya finans aleminde çok büyük oranda al sat
amacına hizmet eder hale gelmiştir. Bu piyasalardaki yatırımcının kayıp ortalaması dünyada yüzde 90’ın
üzerindedir. Bu benim öngörüm değil uluslararası istatistiklerdir. Riskten kaçınma olayını bir somut
örnekle ifade etmek isterim; örneğin çorap üreticisi x firmasıyız ve biz Avrupa’ya ihracat yapıyoruz
ama, çorapları yollayınca paramızı hemen almıyoruz, 6 ay vade ile tahsil ediyoruz. Şimdi burada biz
TL ile maliyetlenip üretiyoruz ve Avrupa‘ya EURO ile satıyoruz. Buraya kadar tamam, peki EURO ,
biz çorapları Avrupa’ya yolladıktan sonra yükselirse ne olur? Karımız artar ama EURO düşerse ne
olur? Zarar ederiz. İşte bu riski almamak için, kaldıraç özelliği olan türev piyasalarda ters pozisyon
açabilme imkanımız vardır, bu kaldıraçlı türev piyasalarda mevcuttur. İlgili piyasalar bu tarz işlemler
için kullanılırrsa sorun yok mekanizmalar düzgün işler. Fakat ilgili piyasalar spekülatif işlemler arenasına
dönerse, faydaları, zararlarının yanında yok olur gider.
Dünyayı ele aldığımız da, altın, petrol vs bunu çoğaltabiliriz, aynı şekilde uluslararası finans
piyasalarında da konu, spekülatif ve manipülatif bir hal almıştır ve bazı üretici ülkeler bile ürettiği
emtiaları bu şeklide manipüle eder hale gelmiştir. Sonuç olarak, ne kadar para, o kadar ürün sistemi
olmadığı sürece, fiyatlar hiçbir zaman gerçeği yansıtmayacaktır ve manipüle edilecektir. Olmayan
para ile yatırım çok tehlikeli sonuçları beraberinde getirmiştir ve şu anda dünyayı içinden çıkılmaz bir
hale getirmiştir. Konsolidasyonlar kaçınılmaz olup, global manada finansal kaoslara engel olmak için, açığa satış, kaldıraçlı işlemler vb. fantastik yöntemlerin sorgulanması acil hale gelmiştir.
Neticede, ülkemizde maalesef hisse senedi piyasalarında rendelenmiş olan tasarruf sahiplerinin,
tam da sermaye piyasalarının faydaları herkesime anlatılmaya, ayağa kaldırılmaya çalışılırken,
kaldıraçlı piyasaların ne olduğu, hangi amaca hizmet ettiği, Türk tasarruf sahiplerine iyi anlatılmalıdır. Çünkü tasarruf oranın düşük olduğu ülkemizde, yatırımcıların korunması her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. 
[email protected]
twitter : @ arfunvr

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.