Yerli otomobile toprak elementleri dokunuşu

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Nadir Toprak Elementleri (NTE) ile ilgili değerlendirmelerde bulunarak, “Artık milli know-how ortaya koyan bu çalışmadan sonra Bakanlığımız koordinasyonunda pilot veya endüstriyel çapta kurulacak tesiste nadir toprak elementleriyle (NTE) artık uç ürün üretim yolculuğuna başlamayı planlıyoruz” dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, yaptığı yazılı açıklamada nadir toprak elementleri (NTE) ile ilgili laboratuvarda elde edilen başarının önemine vurgu yaptı.

“Cevher zenginleştirme, metalürji, kimya ve analiz konularında uzman personellerden oluşan ekiple sadece 2 yılda yapılan bir çalışma ile ülkemizde bir ilk gerçekleşti. Çalışma ile laboratuvar ölçeğinde, yüzde 99’unda üzerinde saflıkta seryum, lantanyum, neodimyum, paraseodmiyum, uranyum, toryum ve Ağır Nadir Toprak Oksitler (ANTO) kazanıldı” diyen Dönmez, “Artık milli know-how ortaya koyan bu çalışmadan sonra Bakanlığımız koordinasyonunda pilot veya endüstriyel çapta tesis kurmayı hedefliyoruz. Bu tesiste üretilecek nadir toprak elementleriyle (NTE) artık uç ürün üretim yolculuğuna başlamayı planlıyoruz” ifadelerini kullandı.

'Tonunu 200 bin dolara satabiliyorsunuz'

NTE’yi ayrıştırmadan önce elde edilen gelirin düşük olduğunu ifade eden Bakan Dönmez, “Ama bunu ayrıştırdığınızda değeri çok daha büyük. Örneğin yüzde 99’un üzerinde saflaştırdığınızda, tonunu 200 bin dolara satabiliyorsunuz. Ama bunu ayrıştırmadan satarsanız 1 dolar gibi düşük bir fiyata satıyorsunuz. NTE içerisinde günlük hayatımızda kullanılan birçok malzeme mevcut. Savunma sanayisinde füze rampalarında, MR cihazlarında, otomotiv sektöründe, dijital kameralarda, cep telefonlarında ve gece görüş kameralarında yine NTE kullanılıyor. Hatta yerli otomobilimizde de NTE kullanılacak. Biz Türkiye olarak artık uç ürün üretiyoruz. Artık tonda 200 bin dolara kadar gelir elde edeceğiz” diye konuştu.

'Türkiye'de 13 farklı nadir element var'

Türkiye’de NTE yataklarının MTA tarafından ortaya konulduğuna dikkat çeken Bakan Dönmez, “Özellikle Eskişehir Sivrihisar bölgesinde bulunan florit, barit, NTE, uranyum ve toryum içeren kompleks yatak hali hazırda MTA verilerine göre 30 milyon ton ile en önemli NTE kaynağı olarak biliniyor. Son yıllarda yapılan aramacılık faaliyetleri ile de Malatya Kuluncak yöresinde yeni bir yatak ortaya çıkarıldı. 13 farklı NTE’nin ülkemizde var olduğunu tespit ettik” dedi.

Çin'in NTE'yi değerlendirme noktasında dünyada ilk sırada yer aldığını belirten Dönmez, şu bilgileri verdi:

"Yılda ortalama 125 bin ton olan NTE üretim miktarının yüzde 80'i Çin tarafından gerçekleştiriliyor. Çin ile birlikte üretimde Brezilya, Japonya, ABD, Malezya ve Hindistan da dünyada söz sahibi ülkeler durumunda."

Nadir toprak elementleri (Rare-Earths) (NTE)

kimyasal açıdan skandiyum, yitriyum ve lantanitlerin içinde bulunduğu bir grubu kapsamaktadır. Lantanitler, atom numaraları 57'den 71’e kadar olan ve kimyasal olarak benzer elementlerin oluşturduğu bir guruptur. Atom numarası 39 olan yitriyum ve atom numarası 21 olan skandiyum da lantanitlerle benzer kimyasal özellikleri nedeniyle bu grubun içine dahil edilmiştir. Bu iki element nadir toprak elementleri ile benzer iyonik çapları ve küçük atomik çapları nedeniyle nadir toprak element cevherleşmeleri ile bir arada oluşurlar.

Nadir toprak elementlerini en önemli cevher mineralleri olan bastnazit, monazit ve ksenotim oluşturur. NTE içeren başlıca atıklar arasında ise apatit, brannerit, kırmızı çamur atıkları ve bazı killer olarak sıralanabilir (O’Driscoll, 1988; Vijagen et all., 1989). Dünyadaki nadir toprak elementlerinin en önemli üretim kaynağı bastnasit mineralidir. En başta gelen üreticiler Çin ve ABD’dir.

Neodmiyum (Nd), seryum (Ce), skandiyum (Sc) ve yitriyum (Y) gibi nadir toprak elementleri genellikle yumuşak ve kolay işlenebilir özellikte olup yüksek sıcaklıklarda reaktif özelliği gösterir. Demir grisi ile gümüş beyazı arasında değişen renkler gösterirler. Ergime sıcaklıkları 798–1663 oC arasında değişir. Atomik numaraları 57-71 arasında olan bu elementler periyodik tabloda lantanit grubunu oluşturur. Yukarıda belirtilen dört elementle birlikte lantanit grubu içindeki diğer elementler lantanyum, disprosyum, terbiyum, lutesyum, tulyum, erbiyum, holmiyum, gadolinyum, iterbiyum, prosedmiyum, europyum’dur.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.