Yazdır
BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ
Silikon Vadisi çarpıcı reklam sloganlarını sever. Bugünlerde favori slogan ise “Web3” yani Web 3.0. Bu kavram blockchain’den kripto paralara, sosyal medya tabanlı bireysel yatırım uygulamalarına ve metaverse’e birçok şeyi bünyesinde barındırıyor. Web3, sosyal medya ve kullanıcı odaklı içerik temalarını taşıyan Web 2.0 üzerine inşa ediliyor. Dijital para birimlerinin geleceğin finansal piyasalarında önemli bir rol oynayacağı şüphesiz.
Ancak tıpkı yirminci yüzyılın başında at arabalarının yerini hangi motorlu taşıt üreticisinin alacağını tahmin edemediğimiz gibi, bugünün kripto çılgınlığında nihai kazananın kim olacağı da belirsizlik taşıyor.
Spekülasyon elbette, dönüştürücü nitelikteki yeni teknolojilerin gelişmesi ve benimsenmesinin doğal bir parçası. 2008 finansal krizinin temelini oluşturan emlak balonu gibi bazı balonlar verimsiz olsa da, 1920’lerin borsa balonu gibi bazıları beraberinde getirdiği krize rağmen radyo, telefon ve elektriğin yaygınlaşmasını tetikledi. Bu tür verimli balonlar köpükle birlikte geliyor ancak aynı zamanda ekonomiler genelinde uzun vadeli değer de üretiyorlar. Bugünün yatırımcılarının sorması gereken soru, özellikle de merkez bankaları son bir iki yılın çılgınlık seviyelerindeki teknoloji değerlemelerine neden olan kolay para politikalarını geri çekerken, metaverse balonu patladığında geriye neyin kalacağı.
Gerçek değer nerede ve Web 2.0 döneminin gözdelerinin kaderi ne olacak? Bu soruyu cevaplarken, en son verimli balonun görüldüğü dönemde, yani 1998 ve 2001 yılları arasında nelerin olduğunu hatırlamak önem taşıyor.
borsagundem.com'un derlediği bilgilere göre 1990’ların sonundaki “yeni ekonomi” döneminde, sonunda dot-com eki olan her şeyin değeri yükseldi. Ancak bunların büyük bir çoğunluğu 2000’lerin başında çöküşe geçti. Etoys.com, iVillage ve boo.com dönemin en zarar gören isimleri arasında yer aldı. Buna karşın Amazon, Apple, Oracle, Microsoft ve diğerleri karşı karşıya kaldıkları çöküşe rağmen, kalıcı olmayı başardı. Dot-com balonunun getirdiği yıkımın ardından küllerinden doğan en değerli unsur ise internet kullanımının yaygınlaşması oldu.
Yatırımcıların oldukça köpüklü görünen pets.com gibi şirketlere yönelik heyecanı aynı zamanda bir dönemin sevilmeyen telekom şirketlerinin 2 trilyon dolar sermaye ve 600 milyon dolar borç elde etmesini sağladı. Varlık Yöneticisi Ben Carlson, bunun nedeninin, yatırımcıların geleceğe yönelik getiri beklentileri olduğunu açıkladı. Bu şirketler oldukça büyük bir alanı fiber optik kablolarla donatarak, oldukça yüksek miktarda kapasite sağladı. Ancak Carlson, “dot-com balonunun sona ermesinin ardından dört yıl içinde bant genişliği maliyeti %90 düştü” dedi.
Bu ucuz, etkili dijital yolların yapılması, tüketici internetine ve mobil uygulama ekonomisine yol açtı. Bu gelişmelerden 20 yıl sonra, internet kullanımının oldukça artış gösterdiği bir pandemi döneminde siyasilerin ve iş dünyası liderlerinin süper hızlı 5G ağlarının inşası için yaptığı çağrılar oldukça baskın. Peki tüm bunlar bize en son teknoloji balonuyla ilgili neler anlatıyor? Ekonomi Yazarı Rana Foroohar Financial Times’da kaleme aldığı yazıda, yatırımcıların odaklarını metaverse’e değil, geleceğin fiziki varlıklarını üretmek için sermaye harcayan şirketlere yöneltmeleri gerektiğini söyledi.
Bu alanda ise öne çıkan ismin Tesla CEO’su Elon Musk olduğunu ifade etti. Musk’ın hükümete karşı duruşu bir yana konduğunda, Musk’ın ürettiği elektrikli araçlar, uydu interneti gibi çabaları gelecekte değerin ortaya çıkacağı alanlar arasında görülüyor.
Aynı zamanda Almanya’nın geleneksel sanayi şirketleri de internetin gelişimine yönelik üretimlerine devam ediyor. Tedarik zincirlerinin yönetimi için otomasyon sistemlerinin kullanılması ve 5G’nin metaverse kadar heyecan yaratmayan ancak oldukça karlı alanları yapay zeka ve temiz teknoloji Silikon Vadisi dışında da güçleniyor. Birçok verimli balonda olduğu gibi, burada da hükümetlerin desteği dikkat çekiyor. Teknoloji Yazarı Tim O’Reilly, “kripto para spekülasyonlarıyla kazanılan kolay para, geliştiricileri ve yatırımcıları gerçek hizmetlerin üretiminden uzaklaştırdı” dedi.
Ancak Web3 balonu patladığında ve ortalık durulduğunda, Tesla gibi şirketlerin öncülük ettiği sanayi değişimleri en büyük etkiyi yaratacak.
Bitcoin kritik seviyenin altını test etti
Reddit, halka arzı iki yatırım bankasıyla yapacak
IMF: Gelişmekte olan ekonomiler hazırlanmalı