Piyasaların yeni riski Z kuşağı yatırımcıları

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

2008 yılında dünyanın en büyük bankalarında oldukça yüksek kaldıraç hakimdi. Bankaların varlıklarının yalnızca %3’ü hisselerden fonlanıyordu ve bu rakam önceki yıllara göre dikkat çekici bir düşüş göstermişti. Banka yöneticileri düşük maliyetli borçlanmayı karlılığı yükseltmek için kullanıyordu. Ancak bu süreç oldukça acı verici bir şekilde sona erdi. Aşırı kaldıraç genellikle kötü sonlanır. Uluslararası bir kredi sıkışmasının ABD’de bağımsızlık savaşını tetiklemesinden, küresel finansal krize, kaldıraçlı işlemlerin sonu hep benzer olmuştur. Peki şimdi ne olacak?

Hükümetlerin ve şirketlerin borçları, pandeminin yarattığı ekonomik baskılarla giderek yükseliyor. Ortalama tüketicinin borçları bazı ülkelerde, hükümet destekleri sayesinde bir miktar düşüş göstermiş olsa da, bu trendin ömrünün uzun sürmesi beklenmiyor. Özellikle endişe verici olan bir kişisel borç kategorisi ise, amatör yatırımcılar tarafından, yükselen borsalarda karlarını artırmak amacıyla alınan borçlar. Son dönemde birkaç gözden düşmüş hisseye odaklanan, “popülist” yatırım çılgınlığı dikkatleri çekti. GameStop hisseleri bir gecede 20 dolardan 480 dolara fırladı ve ardından hızla düşüş gösterdi.

Adrenalinin hakim olduğu chat odalarında görüşlerini paylaşan ve Robinhood gibi yeni mobil borsa işlem platformlarını kullanan genç, bireysel yatırımcı ordusu, finansal sisteme meydan okumaya çalıştı. Ve şaşırtıcı olmayan bir şekilde gençler olasılıklarının giderek daha fazla aleyhlerine olduğunu fark etti. Merkez bankalarının yıllardır sürdürdüğü gevşek para politikaları daha ileri yaştaki jenerasyonların sahip olduğu gayrimenkul, hisse ve tahvillerin değerini yükseltti. Daha önce de popüler ve güçlü hisse yatırımı döngüleri gerçekleşmiş olsa da, bu seferki çok daha büyük ve çok daha güçlü bir şekilde gerçekleşti.

Financial Times’ın haberine göre düzenleyiciler yıllarca büyük kurumsal yatırımcıların piyasalarda, volatilite süreçlerinde büyük değişimlere neden olarak sistemik bir risk oluşturup oluşturmadığını sorguladı. Peki kaldıraç kullanan küçük yatırımcılar hisseleri eşi benzeri görülmemiş zirvelere taşıyarak sisteme risk oluşturmuyor mu? Robinhood’da yaptığı yatırım işlemlerinin ardından yüz binlerce dolar borçlandığını düşünerek intihar eden Alex Kearns’ın ailesi, Kearns’ın yatırım işlemlerine başladığında yalnızca birkaç bin dolarının olduğunu tahmin ediyor.

20 yaşındaki Kearns, borsada yatırım yapmaya başlamasından birkaç ay sonra, 730,000 dolar borcu olduğu söylendiğinde, intihar etti. İntihar notunda, ne yaptığı hakkında en ufak fikri olmadığını söyleyerek, “yalnızca sahip olduğum parayı riske attığımı düşünüyordum” dedi. Geçtiğimiz hafta Kearns’ın ailesi Robinhood’a dava açarak, uygulamanın tecrübesiz yatırımcıları büyük risklere yönlendirdiğini ve “sorumsuz davranış” sergilediğini iddia eddi. Robinhood konuyla ilgili üzüntüsünü dile getirdi ve süreçlerini geliştirdiklerini ifade etti. Robinhood’dan yapılan açıklamada, mobil uygulamanın her zaman ilişkili düzenlemelere uygun hareket etmeyi hedeflediği söylendi.

Hiçbir geliri olmayan ve öğrenciliği devam eden Kearns, mobil uygulamaya kaydolurken düşük seviyede yatırım deneyimi olduğunu söylemiş ve onay almayı başarmıştı. Bu ise kendisine 1 milyon dolarlık yatırım kapasitesi sunan opsiyon işlemlerine ve kaldıraç araçlarına erişebilmesi için yeterli olmuştu. Marj işlemleri genellikle yatırım yapmak için elinizde bulunan paranın miktarını ikiye katlar. Her 2,000 dolarlık nakit için, oldukça düşük bir faiz oranıyla 2,000 dolar borç alabilirsiniz.

ABD’nin finans düzenleyicisi FINRA’ya göre, marj hesaplarında bulunan borç para miktarı geçtiğimiz yıl %38 artışla 778 milyar dolara yükseldi. Bu rakam ise 1999 yılı sonunda 242 milyar dolar seviyesindeydi. Boğa piyasası taraftarı bir hamlenin etkisini yükselten ve düşen bir hisse için bir pozisyonu güvenceye alan opsiyon işlemlerinde ise sert bir artış görüldü. 

Küçük yatırımcılar son dört haftada, 87 milyon opsiyon sözleşmesi aldı. Geçtiğimiz yıla kadar bu rakam istikrarlı bir şekilde 10 milyonun altında seyrediyordu.

Opsiyon işlemleri yanıltıcı bir şekilde basit görünse de, oldukça yüksek miktarlarda parayı riske atıyor. Şimdiye kadar birçok yatırımcı satım opsiyonundansa alım opsiyonuna yöneldi. Piyasalar yükselmeye devam ettiği için, para kaybeden yatırımcıların sayısının oldukça az olduğu tahmin ediliyor. Ancak elbette, GameStop yatırımcıları bu tahminlerin dışında tutuluyor. Hisse değerlemeleri, şirketlerin performansları ve görünümleriyle bağını yitirdiği için bu durumun devam etmesi beklenmiyor.

Riskler hakkında uyarıda bulunmak, genç yatırımcıların borsalarda işlem yapmasını engellemek anlamına gelmiyor. Kaldıraçlı işlem yapan küçük yatırımcıların sayısı bu hızla artış göstermeye devam ettiği takdirde, bir sonraki borsa çöküşünün nedenlerinden biri haline gelebilir.

Kar satışlarıyla karşılaşabilir

Küresel piyasalar veri gündemine odaklandı

Borsalardaki ralli ekonomilerin geleceğinin göstergesi

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.