Güvenli liman yatırımlarında büyük hata

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

İktisatçıların ‘güveli liman’ olarak tanımladığı varlılar mali krizler sırasında yatırımcıların kayıplarını sınırlamak için sığındığı bölgeleri nitelendirir. Ancak Financial Times yazarı John Plender bu varlıkların siyasi içerikten yoksun olduğuna dikkat çekti. Plender siyasetten uzakta olan bu yatırım stratejisinin tarih boyunca yeterince araştırılmadığına işaret ediyor. Zira güvenli varlıklar da tıpkı rezerv varlıklar ve finans merkezleri gibi savaş nedeniyle üstün konumlarını büyük ölçüde kaybetme eğiliminde.

Plender Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrasındaki süreçte güvenli bir varlığın tanımının, ABD ile Çin arasındaki stratejik rekabette hangi jeopolitik kampın yanında yer alındığına göre farklılık göstereceğini hatırlatıyor. Çin, savaşın başlamasından bu yana ‘stratejik tarafsızlık’ pozisyonunu benimseyerek dikkatleri üzerine çeken bir ülke konumunda.

Borsa yazarının tanımına göre bir varlığın güvenli olarak nitelendirilmek için, likit olması, borçlarını ödeyebilen egemen bir borçlu tarafından desteklenmesi (veya altın gibi temerrüde düşememesi) ve bir felaket sırasında değerini güvenilir bir şekilde koruyabilmesi gerekir. Yine de jeopolitik önemlidir, bu nedenle ABD'nin güvenlik garantisine bağımlı olan Japonya, ABD Hazinelerinde Rusya'dan daha yüksek bir rezerv yüzdesine sahiptir.

Bu noktada Rusya için ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte ABD ve Ukrayna’nın yanında yer alan diğer Batılı devletler Rusya’nın rezervlerini dondurmuş ve işgal sebebiyle Rusya’ya ağır ekonomik yaptırımlar uygulamıştı. 

Plender işgal sonrası Rusya rezervlerinin dondurulması ve Rus bankalarının Swift finansal mesajlaşma sisteminden çıkarılması sonrasında jeopolitiğin daha da önem kazandığını belirtiyor. Ekonomik yaptırımlar genellikle bu kadar devasa bir ölçekte işletilmiyor. Bu nedenle yatırımcılar kaçınılmaz olarak varlık tahsis kararlarını yeniden düşünmek zorunda kalabilir.

Güvenli liman diye bir şey yok

Finansal piyasalarda gerçek anlamda risklerden arındırılmış bir menkul kıymetin bulunduğu da tartışmalı bir konu. Plender konuyla ilgili açıklamasında şu ifadelere yer veriyor: “Gerçekte güvenli varlık diye bir şey yoktur. Böyle bir varlığa dünyanın en yakın olduğu zaman altın standardı döneminde İngiliz yaldızlı tahvilleriydi.” Borsa yazarı, “Bu varlıklar harikaydı ve mükemmel bir şekilde likit değer deposu sunuyor gibi görünüyorlardı. Ancak daha sonra 20 yüzyılda İngiltere altın standardını terk ettiğinde yaldızlı tahvillerdeki süper güvenliğin yanıltıcı olduğunu gösterdi” açıklamasında bulundu.

Güvenli varlıklar denildiğinde rezerv para birimi rekabeti de önem kazanıyor. Plender rezerv paranın en güvenilir değil güvenilmezliği en az varlık olduğuna dikkat çekiyor. ABD Hazinesi tahvil getirileri, güvenli varlık olarak tanımlanmasına rağmen, 1970'lerde yaşanan iki petrol krizi sürecinde negatif reel getiri sunarak çürük bir değer deposu niteliği kazanmıştı. Borsa yazarı bugünün enflasyonist dünyasında bu varlıkların yine zayıf getiriler sağlayacağını öngörüyor.

Yatırımcılar mortgage krizinin etkileri unutmamalı

1980’lerde Paul Volcker ABD Merkez Bankası Başkanı olduğu sırada sert para politikaları yoluyla ABD Hazinesi’nde bir miktar güven sağlamıştı. Tahvil piyasasında ortaya çıkan boğa piyasasında tahvil varlıklarının yetersizliği de yardımcı olmuştu. Bunun diğer sebebi ise, güvenli varlıklar üreten gelişmiş ekonomilerin büyümesinin daha yavaş olması ve Çin gibi yüksek tasarruflu gelişmekte olan piyasa ekonomilerinin küresel büyüme oranını orantısız bir şekilde yönlendirme etkisinin daha sınırlı olmasıydı.

Plender “Söz konusu az gelişmiş ülkelerin finansal piyasalarının ABD Hazine tahvillerine resmi rezervler olarak giren tüm tasarrufları absorbe edemiyor” dedi.

2008 Küresel Finans Krizi öncesinde küresel kreditörler güvenli varlıklar olarak bilinen ABD Hazinesi AAA dereceli mortgage destekli menkul kıymetler varlıklarına da yatırım yaptılar. Bu varlıkların güven iddiaları ise 2007’deki kredi sıkışıklığı sırasında yerle bir oldu. Güvenli varlıklar havuzu, piyasaların İtalyan ve Yunan devlet tahvillerine yönelik güvenlik eksikliğini uyandırmasıyla Euro Bölgesi borç krizinde daha da küçüldü. Merkez bankaları da varlık satın alma programlarıyla daralmaya katkıda bulundu.

Pandeminin başlangıcında, ABD Hazinelerindeki likidite düzensizdi. Zira piyasa düzenleyicilerinin bilançoları, diğer her şeyin yanı sıra yüksek düzeyde tahvil ihracı ile şişirilmişti. Güvenli varlıkların kıtlığı ise bir bolluğa dönüşmüştü.

Rezerv varlıklarda ABD-Çin rekabeti

ABD siyasetinin son zamanlardaki işlevsizliği, ABD Hazinesi'nin güvenli liman niteliklerinin azalmasına katkıda bulundu. Yine de dolar, yüzde 59'luk bir pay ile önde gelen küresel rezerv para birimi olmaya devam ederken, Çin Yuanı’nın sahip olduğu pay ise yüzde 3'ten daha az.

Plender Çin’in daha büyük bir rezerv para birimi rolüne sahip olmak istediğine dikkat çekiyor. Jeopolitik durumsa Çin’in bu taleplerine yardımcı olabilir. Ancak yazara göre Çin’in para birimi dönüştürülebilir değil, devlet tahvili piyasası likit değil, zayıf bir yasal çerçeveye sahip ve piyasaları Komünist parti liderliğinin kaprislerine rehin tutuluyor.

Dolar için daha acil bir tehdit, gelecekte güvenli varlıklara yönelik yenilenen talebi karşılamak için, ABD hükümetinin daha fazla bütçe açığı vermesi ve bunu çok yüksek bir borçluluk seviyesinden yapması gerekebileceği. Bu tablo kredibilite konusunda endişelere yol açabilir. 1970'lerin başında, o zamanlar başkan olan Richard Nixon'un doların altınla olan bağlantısını koparmasına neden olan mali ortama benzer bir şekilde ABD fiili bir temerrüt sorunuyla karşılaşabilir.

Plender yine de doların yakın zamanda yuan tarafından alt edilemeyeceği konusunda emin. Borsa yazarı ABD Hazine varlıklarının bir süre daha ‘güvenilmezliği en az varlık olma’ statüsünü koruyacağını öngörüyor.

Altın fiyatları yeniden tırmanışa geçti

Savunma yatırımı için geç mi kalındı?

Savaşın Ukrayna'ya maliyeti: Yeniden inşa için ne kadar gerekli?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.