E-bültenimize abone olarak
en son bilgilere ve haberlere ulaşabilirsiniz.
Bütün modern cihazlarda yer alan çipler günümüz teknolojik ürünlerinin en önemi bileşenleri arasında yer alırken, gelişmiş ülkelerin çip üretimini artırmak için hızla yeni yatırımlara yönelmesi dikkati çekiyor.
"Elektronik cihazların beyni" olarak tanımlanan yarı iletken çipler, teknolojik ürünlerin kritik unsurları arasında başı çekiyor.
Çiplerin tedarikinde özellikle Kovid-19 salgını ile birlikte ciddi bir sıkıntı yaşanmaya başladı. Salgın, çip piyasasında talebi ve üretim seviyelerini etkileyen, piyasayı istikrarsız hale getiren sert dalgalanmalara neden oldu.
Salgın esnasında sıkı kapanma tedbirlerinin uygulandığı dönemde özellikle kişisel bilgisayar, tablet ve oyun konsolları gibi elektronik cihazlara talep hızla yükseldi. Bu durum nedeniyle söz konusu cihazlara yönelik çip talebinde sert bir artış meydana geldi. Ancak ülkelerin kısıtlayıcı tedbirleri yumuşatarak açılmasıyla bu talep hızla geriledi.
Salgında otomotiv sektörüne olan talep de düşmüştü. Araç üretimindeki azalma sektörün çip talebini durgunluğa sürüklerken, çip üreticileri otomobillere yönelik üretimi azalttı. Otomobil sektörünün toparlanması ve daha fazla çip yer alan elektrikli otomobillerin yaygınlaşması ile birlikte çip talebi tekrar hız kazandı.
Kovid-19, çip kıtlığına neden olan bazı üretim sorunlarını da ortaya çıkardı. Bazı çip üretim tesisleri kapanmak zorunda kalırken, bazıları da işçi sayısını ve üretim miktarını azalttı. Bu süreçte çiplerin teslimatlarında da gecikmeler yaşandı.
Son dönemde özellikle hızlı teknolojik ilerleme ve her gün yeni cihazların ortaya çıkması, çiplere yönelik talebin hızla artmasını beraberinde getirdi. Özellikle akıllı telefon ve çeşitli akıllı cihazların yaygınlaşmasının ortaya çıkardığı artan çip talebi üreticileri zorladı.
ABD ile Çin arasında devam eden ticari gerilimler de çip sektörünü olumsuz etkiledi. Pek çok ABD firması, Çinli çip üreticilerinden alımları sonlandırdı. Bu da zaten sıkışık olan çip sektörünü daha da sıkıntıya soktu.
500 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM
Dünya genelinde bir süredir yaşanan çip krizinin aşılması için bu alana önemli miktarda yeni yatırımlar yapılması dikkati çekiyor.
Çip üreticileri derneği SEMI'den derlenen verilere göre, 2021'den 2023 sonuna kadarki dönemde dünya çapında 84 büyük çip üretim tesisi inşasına başlanacak. Bu tesislere yapılacak toplam yatırım miktarı da 500 milyar doları aşacak.
Yeni çip üretim tesisi inşasına başlangıç sayısı, 2021'de 23, 2022'de 33 olurken, bu rakam 2023'te 28'i bulacak.
Bu çerçevede 2021-2023 döneminde Çin'de 20, ABD'de 18, Avrupa ve yakın çevresinde 17, Tayvan'da 14, Japonya'da 6, Güneydoğu Asya ülkelerinde 6 ve Güney Kore'de 3 yeni çip fabrikası inşaatına başlandı.
Günümüzde çip üretiminin büyük kısmı Asya ülkelerinde gerçekleştiriliyor. Küresel çip üretiminin yarıya yakını ve gelişmiş çiplerin neredeyse tamamı Tayvan'da üretiliyor.
Çip üretimi için zor bir süreç ve ciddi boyutta yatırımlar gerekiyor. Çip fabrikaları çok yüksek maliyete sahip yatırımlar arasında yer alıyor. Bu tesisler kurulduktan sonra kesintisiz üretim yapılıyor.
Başlangıç düzeyinde bir çip üretim tesisinin maliyetinin 15 milyar doları bulduğu belirtiliyor. Çip fabrikaları, teknolojik ilerleme nedeniyle yaklaşık 5 yılda eskimiş kabul edilebiliyor.
DOĞU ASYA ÜRETİMDE İLK SIRADA
Halihazırda çip üretiminin yüzde 75'i Doğu Asya'da gerçekleştiriliyor. Tayvan, Güney Kore, Japonya, Çin ve ABD, çip üretiminde öncü ülkeler konumunda yer alıyor.
Gelişmiş çiplerin ise yüzde 90'ı Tayvan'da üretiliyor. Tayvan merkezli TSMC, dünyanın en büyük çip üreticisi durumunda bulunuyor. Şirketin piyasa değeri 400 milyar doları, yıllık geliri de 70 milyar doları buluyor.
Çip üretiminde ikinci sırayı ABD merkezli Intel firması alıyor. Piyasa değeri 100 milyar dolar olan şirketin geliri 69 milyar dolar seviyesinde seyrediyor.
Bu alanda bir başka ABD'li çip üreticisi Qualcomm üçüncü sırada bulunuyor. Piyasa değeri 128,5 milyar dolar olan Qualcomm'un hasılatı 42,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Dördüncü sırada da yine ABD merkezli Broadcom firması yer alıyor. Bu şirketin piyasa değeri 234,5 milyar avro, geliri de 33,2 milyar dolar seviyesinde seyrediyor.
ABD merkezli Micron firması da 5'inci sırada yer alıyor. Bu firmanın piyasa değeri 55,7 milyar doları, geliri de 30,7 milyar doları buluyor.
Nvidia, bir başka ABD merkezli çip üreticisi durumunda. 6'ncı sıradaki firmanın piyasa değeri 405,9 milyar dolar, yıllık geliri de 28,5 milyar dolar seviyesinde seyrediyor.
ABD merkezli Applied Materials da 89,4 milyar dolarlık piyasa değeri ve 25,8 milyar dolarlık gelirle 7'nci sırayı alıyor.
Çip üretiminde 8'inci sırada olan Tayvanlı şirket ASE Technology'nin yıllık geliri 23 milyar doları buluyor.
ABD firması AMD de 109 milyar dolarlık piyasa değerine sahip durumda. Şirket, 22,8 milyar dolarlık gelirle 9'uncu sırada yer alıyor.
Hollanda merkezli ASML firması, çip sektöründe 10'uncu sırada bulunuyor. Şirketin piyasa değeri 234 milyar dolar olurken, geliri 21,3 milyar dolar seviyesinde seyrediyor.
ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile birlikte Çin de bu piyasaya hakim olmak için hızla yeni yatırımlar yapıyor.
ABD, çip endüstrisi için 50 milyar doların, AB de 40 milyar avronun üzerinde destek vermeye yönelik programlar hazırladı.
ABD'de çip şirketleri fazla karlarını hükümet ile paylaşacak
ABD: Çip'te Tayvan'a bağımlılık, güvenlik açığı
Buffett çip hissesi sattı, Apple’a yüklendi
Otomotivde tek sıkıntı çip değil
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.
Darısı başımıza
borsagundem.com’da yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgiler, güvenilir olduğuna inanılan halka açık kaynaklardan elde edilmiş olup bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan www.borsagundem.com ve yöneticileri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Burada yer alan görüş ve düşüncelerin www.borsagundem.com ve yönetimi için hiçbir bağlayıcılığı yoktur.
BİST isim ve logosu “koruma marka belgesi” altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.
borsagundem.com verilerin sekansı, doğruluğu ve tamliği konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıkar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerden oluşan herhangi bir zarardan borsagundem.com sorumlu degildir. BİST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve/veya kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BİST sorumlu değildir.
Finansal veriler aracılığıyla sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir. Son güncelleme saati (07:36)