Büyüme rakamlarının şifreleri

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2016 yılı ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla beklentilerin üzerinde %4.8 artarak 31 milyar 68 milyon TL gerçekleşti (Piyasa beklentisi: %4.5, VakıfBank beklentisi: %5.3). İlk çeyrek büyüme oranı beklentimizin altında kalmış olsa da güçlü görünümünü korudu. Büyümenin ilk çeyrekte beklentimizin altında kalmasında ise özel sektör yatırımlarının beklentimizden daha sert düşmesi ve turizm sektöründeki yavaşlamanın beklentimizden daha sert gerçekleşmiş olması etkili oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH ise ilk çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %0.8 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış rakamlara göre 2015 yılı son çeyrek büyümesi %0.7’den %1.2’ye revize edildi. Böylece ilk çeyrekte mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış rakamlarla 2014 yılı üçüncü çeyreğinden sonraki en düşük büyüme gerçekleşti.
Harcama bileşenleri bazında sabit fiyatlarla GSYH’ye bakıldığında hane halkı tüketimi ve kamu tüketimi harcamalarının birinci çeyrek büyümesine öncülük ettiğini görüyoruz. GSYH içinde %70.7 ile en yüksek paya sahip olan hanehalkı tüketim harcamalarında 2016 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6.9 oranında ve kamu harcamalarında ise %10.9 oranında artış yaşandığı görülüyor. Böylece hanehalkı tüketim harcamaları birinci çeyrek büyümesine 4.88 puan ile en yüksek artış yönlü katkıyı yaparken, kamu harcamaları ise 1.23 puan ile ikinci en yüksek artış yönlü katkıyı yaptı. 2016 yılı ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %0.1 oranında düşen yatırım harcamalarının birinci çeyrek büyümesine 0.02 puan azalış yönlü katkı yapmasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Özel sektör yatırım harcamalarının GSYH içindeki payı %18.8 iken, kamu sektörü yatırım harcamalarının payı ise %3.4. Bu nedenle ilk çeyrekte kamu yatırımlarında artış olmasına karşın, kamu yatırımlarının özel sektör 
yatırımlarındaki düşüşü kompanse etmekte yetersiz kaldığı görülüyor. 

Goldman Sachs'tan Türkiye büyüme değerlendirmesi

Bu bağlamda yatırım harcamaları açısından özel sektörden gelmesini beklediğimiz katkı gelmedi ve bu durum GSYH’nin beklentimizin altında kalmasında etkili oldu. 2016 yılının ilk çeyreğinde ticari kredilerdeki yavaşlama da özel sektör yatırım harcamalarındaki yavaşlamayı teyit ediyor. 2016 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ihracatta %2.5 oranında artış yaşanmasına karşın, ithalatta %7.5 oranında artış yaşanması sonucu net ihracat 2016 yılı birinci çeyrek büyümesine 1.61 puan negatif katkı yaptı. GSYH’ye olan söz konusu negatif katkının beklentimizin üzerinde gerçekleşmiş olması da 2016 yılı ilk çeyrek büyümesinin beklentimizin altında kalmasında etkili olan bir diğer unsur olarak karşımıza çıkıyor.

Ekonomistler büyüme rakamlarını yorumladı

Sabit fiyatlarla GSYH verileri üretim yöntemine göre sektörler bazında incelendiğinde, sektörlerin çoğunda dördüncü çeyreğe göre büyümenin yavaşladığını görüyoruz. Ana sektörlerden tarım sektörü yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda %2.7 büyüyerek bir önceki çeyreğe göre önemli bir değişim göstermezken, sanayi ve hizmetler sektörlerinde ise yavaşlama yaşandı. 2015 yılının dördüncü çeyreğinde %7.2 büyüyen sanayi sektörü, 2016 yılının ilk çeyreğinde %5.9 büyüdü. 
Hizmetler sektörünün büyüme oranı da %6.1’den %5.1’e geriledi. Buna karşın yılın ilk çeyreğinde de büyümeye en yüksek katkıyı hizmetler sektörü yaptı. Rusya ile yaşanan gerginlik ve terör olayları nedeniyle turizm sektöründe yaşanan yavaşlamanın etkileri ilk çeyrekte büyüme üzerinde de görüldü. Ancak Rus turistlerin Türkiye’yi daha çok deniz turizmi amacıyla ziyaret ediyor olmaları nedeniyle üçüncü çeyrekte turizm sektöründe daha belirgin bir yavaşlama görebiliriz. Hizmetler sektörü içinde yüksek paya sahip olan finans ve sigorta sektörü ile ulaştırma ve depolama sektöründe yaşanan yavaşlama, hizmetler sektöründeki yavaşlamada belirleyici olurken, toptan ve perakende ticaret sektöründe büyümenin artış göstermiş olması ise hizmetler sektöründeki yavaşlamayı sınırladı. İlk çeyrekte inşaat sektörü ve buna bağlı olarak gayrimenkul faaliyetleri de büyümenin hızlandığı sektörler oldu. 2015 yılının son çeyreğinde %5.4 büyüyen inşaat sektörü yılın ilk çeyreğinde %6.6 büyüdü. Sıcak mevsimlere geçilmiş olması nedeniyle inşaat sektörünün büyümeye katkısı önümüzdeki iki çeyrekte artarak devam edebilir.

OECD'ye göre Türkiye büyümede ilk üçe girecek

Sonuç olarak, 2016 yılının ilk çeyreğinde Türkiye ekonomisi piyasa beklentilerinin üzerinde %4.8 büyüdü. Türkiye G20 ülkeleri arasında 2015 yılında en yüksek büyüyen dördüncü ülkeydi. 2015 yılının son çeyreğine göre büyümede yavaşlama yaşanmış olsa da Türkiye, G20 ülkeleri arasındaki güçlü görünümünü yılın ilk çeyreğinde de korudu. 
İlk çeyrekte hane halkı tüketimi ve kamu tüketimi harcamaları büyümenin belirleyicisi oldu. İlk çeyrekte kamu yatırımları artarken özel sektör yatırımlarındaki yavaşlama ve 2015 yılının son çeyreğinde büyümeye pozitif katkıda bulunan net ihracatın yılın ilk çeyreğinde katkısının negatife dönmesi ise büyümenin bir önceki çeyreğe göre yavaşlamasında etkili oldu. İlk çeyrekte sanayi ve hizmetler sektörlerinde nispeten güçlü görünüm sürmesine karşın söz konusu sektörlerde büyümenin bir önceki çeyreğe göre yavaşladığı görülüyor. Rusya ile yaşanan gerginliğin etkisi hem turizmde hem de net ihracat kaleminde kendini hissettirirken, ikinci ve üçüncü çeyrekte söz konusu gerginliğin ve yaşanan terör olaylarının özellikle turizm sektörü dolayısıyla hizmetler sektörü üzerindeki etkisi daha belirgin görülebilecektir. Şubat ayının ardından Mart ayında hızlanan sermaye girişlerinin özellikle Mayıs ayında yavaşlamış olması da ikinci çeyrek büyümesinin ilk çeyrek büyüme oranının altında kalmasına neden 
olabilir. Buna karşın inşaat sektörünün büyümeye olumlu katkısı ilk çeyrekte artarak devam etti. Genel olarak yaz aylarında inşaat faaliyetlerinin artması nedeniyle önümüzdeki çeyreklerde inşaat sektörünün büyümeye olumlu katkısı artarak devam edebilecektir. Nisan ayında beklentilerin çok altında açıklanan sanayi üretimi başta olmak üzere ikinci çeyreğe ilişkin ilk sinyaller, ikinci çeyrekte büyümenin ilk çeyreğe göre daha düşük olacağı ihtimalini ortaya koysa da içsel dinamiklerde beklenmedik bir durum olmadıkça önümüzdeki çeyreklerde de güçlü görünümün korunacağını ve 2016 yılında büyümenin %4 seviyesinde gerçekleşebileceğini düşünüyoruz."

Vakıf Yatırım

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.