Borsalara teknolojiyle gelen tehlike

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Yatırımcıların ve küresel ekonominin karşı karşıya olduğu riskler artmaya devam ediyor. Gün geçtikçe çeşitlenen risklerin farkında olmaksa yatırımcılar için ciddi bir önem arz ediyor.

Ünlü teknoloji yatırımcısı Cathie Wood, Bloomberg International’ın haberinde finans sektörünün 5 ila 10 yıllık geleceğinde karşı karşıya kalabilecekleri risklere ilişkin öngörülerini açıkladı. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre Wood hızla gelişen teknoloji nedeniyle mal ve hizmetlerin sürekli ucuzlaması ama aynı zamanda alım talebinse de aynı şekilde düşmesi anlamına gelen deflasyonun hakim olacağı bir geleceği öngörüyor.

Ünlü teknoloji fonu şirketi Ark Investment Mangement’ın milyarlarca dolarlık yatırımı çeken 2020 yılındaki teknoloji hisselerindeki hamleleriyle dikkatleri üzerinde toplayan başarılı fon yöneticisi Cathie Wood geçtiğimiz sene fon yatırımlarının en çok konuşulan ismiydi. Piyasaların tedarik zinciri kriziyle desteklenen yüksek enflasyonlu bir dönemde olduğuna dikkat çeken Wood, borsaların ileriki süreçte ise deflasyon dalgasıyla baş etmek zorunda olabileceğini söyledi. Wood açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

Mesleğe 70’lerde başladım ve birçok pazar gördüm. Enflasyon şiddetlenirken üniversitedeydim. Yani neler olduğunu biliyorum. Ve gerçekten inanıyorum ki enflasyonda o noktaya geri dönmeyeceğiz ve bunu planlayan herkes muhtemelen bazı hatalar yapacaktır.

Bunun yerine, üç büyük deflasyonel kuvvetin gelişmekte olduğunu görüyoruz.

İnovasyon tarafında bugüne kadar hiç görülmemiş bir dönemdeyiz. Teknolojik destekli üç büyük inovasyon kaynağının aynı anda geliştiğini görmek için telefon, elektrik ve otomobilin icadı sürecine geri dönmeniz gerekir. Bugünse teknolojiyle birlikte gelişen beş platformumuz var: DNA dizilimi, robotik, enerji depolama, yapay zeka ve blockchain teknolojisi. Bunların hepsi deflasyonel kuvvetler.

Yapay zekada geliştirmelerin maliyetleri yılda %68 düşüyor. Bu ne demek? Yapay zeka kullanan ve bu nedenle daha iyi, daha ucuz, daha hızlı ve daha yaratıcı olan birçok üründe bir patlama göreceğiz.

DNA dizilimi teknolojisinin maliyetleri de düşüyor. İlk kez tüm insan genomunun sıralandırıldığı dönemde bunun için 2.7 milyar dolar ve 13 yıllık bilgi işlem gücü gerekiyordu. Bu 2003 yılındaydı. 18 yıl sonra, maliyetleri 500 dolara düşürdük ve birkaç saatlik bilgi işlem gücüne ulaştık. Sıralanan tam insan genomunun sıralandırılmasındaki her iki katlık artış maliyetleri %40 düşürüyor.

Bu gelişmeler, sağlık sektörünün hangi alanlarında dolarları boşa harcadığımızı fark etmemize yardımcı olacak şekilde sağlık hizmetlerini dönüştürecek. Ve bugün tüm sağlık hizmetlerindeki kaynağın yarısından fazlasının boşa harcandıklarını düşünüyoruz.

Elektrikli araçlarda maliyetler düşüyor

Daha sonra elektrikli araçlarımız ve akü paketleme sistemi teknolojimiz var. Satılan elektrikli araçlardaki her kümülatif iki katlık artış için, maliyetler piller açısından %28 düştü. Bu da satışlarda iki katlık artışı her gördüğümüzde maliyetlerin %15 oranında düşeceği anlamına geliyor ve şu anda elektrikli araç satışlarında bebeklik döneminde. Bir diğeri gelişme endüstriyel robotlar alanında. Her kümülatif iki katlık artışta maliyetler de %20’den fazla düşüyor.

İyi haber şu ki söz konusu iyi tip bir deflasyon. Bu da en azından inovasyonun gerçekleştiği yerlerde ekonomik aktivitenin patlamasına neden oluyor.

Bunun zıt yönlüsü kötü deflasyondur. Teknoloji ve telekom balonu ve 2008-2009 finansal çöküşünden bu yana piyasada riskten kaçınma konusunda önemli bir artış oldu. Birçok yatırımcı ve analist genel kriterlere çok yakın yatırım yapar hale geldi. Abartıya kaçmak istemiyorlar.

Geleneksel dünya düzeni bozulacak

Sorun şu ki, bu yenilikler geleneksel dünya düzenini aşırı derecede bozacak. Yani bugünkü genel kriterler şirketlerin geçmiş başarılarına göre oluşturulmuş durumda. Ama yıkıcı yenilik bu kadar hızlı gelişiyorsa, caydırıcılık ve bozulmalar oluşacaktır. Yatırımlarının karşılığında kâr isteyen ve bu kârı hemen isteyen kısa vadeli hissedarları tatmin etmeyi öğrenen şirketler hisseleri geri almak ve temettü ödemekten yararlanıyor.

Şirketler inovasyona yeterince yatırım yapmıyorlar ve önümüzdeki 5 ila 10 yıl boyunca giderek daha fazla şirketin yok oluşunu göreceğiz. S&P 500 endekslerinin başlatılmasının ilk yıllarında, bir şirketin ortalama ömrü 100 yıldı. Şu anda 20 yıldan daha uzun bir süreye inan bu rakamın ileriye doğru daha da azalacağını düşünüyoruz.

Wood emtia fiyatlarında düşüş bekliyor

Ekonomik döngü açısından hassas şirketlerde de ilginç sinyaller görüyoruz.

Geçen yıl banliyölerdeki tüm tadilat ve yeni ev inşaatlarına olan talep nedeniyle kereste fiyatları hızla arttı. Fiyatlar 1.700 dolara kadar çıktı ve şimdi 600 dolara düştü. Bununla birlikte birçok insan bu düşüşe inanmakta zorlanıyor çünkü konut piyasası hala çok sıcak görünüyor. Bu göstergelerin fiyatların biraz aşırı ve hızlı gittiğinin öncü bir göstergesi olduğunu düşünüyorum.

Tüketiciler satın alma gücünün düştüğünü hissediyor. Mal ve hizmet fiyatları gelirlerin artmasından daha hızlı hareket ediyor. Yani muhtemelen ekonomide bir yavaşlama görmenin başka bir nedeni daha var.

Ama daha da önemlisi tedarik zincirleriyle ilgili olanlar. İşletmelerin korona virüsten önce nasıl konumlandıklarına bakarsanız, yaklaşık bir yıldan 18 aylık süreye kadar envanter inşalarını ve sermaye harcamalarını geri çekiyorlardı. Bunun nedeniyse ABD-Çin ticaret savaşı, askeri güç kullanımı tehdidi, çatışmanın bir şekilde patlayacağı korkusuydu. Korona virüs krizi vurduğunda, zaten temkinli olan işletmeler iyice frene bastı. Peki tüketici ne yaptı? Tüketicilere yapılan ödemelerin bir ay gibi bir süre sonrasında ekonomiyi canlandırmaya başladı. Tüketiciler harcama yapmaya başladılar zira önceki birkaç aydaki tasarruf oranları tavan yapmıştı.

İşletmeler bu ortama daha hazırlıksız yakalandılar ve hala da yetişebilmiş değiller. İkinci çeyrekte stok tasfiyesi rekor seviyelere yaklaştı. Ve şu anda işletmelerin taleplere yetişebilmek için iki üç kat fazla sipariş verdiklerini düşünüyorum. Kereste fiyatlarında olan bu ve fiyatlarda Mayıs ortasından bu yana dik bir şekilde düşmesinin nedeni de bu. Fiyatların düştüğünü gördüklerinde de siparişlerini geri çekecekler. Bu nedenle tüketicilerin tüketim mallarına olan harcamaları değiştikçe emtia fiyatlarında ve diğer fiyatlarda büyük bir düşüş olacağını düşünüyorum. Zira işletmeler agresif bir biçimde hareket etse de tüketici malları tüketici hizmetlerinin sadece üçte biri konumunda.

Küresel borsalar yüksek enflasyona hazır değil

Piyasalar çöküşün eşiğinde değil

Borsalarda enflasyon ve faiz baskısı!

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.