Borsa balonunun 5 işareti

BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

2021 yılının başlangıcından bu yana borsalarda neredeyse her hafta yeni bir rekor görüldü. Geçtiğimiz yıl 23 Mart tarihinde, korona virüs pandemisinin ortaya çıkmasının yarattığı şokla S&P endeksi sert bir düşüşle 2,191 puan seviyesine inmişti. Bir yıl içinde endekste %90’ın üzerinde yükseliş görüldü. Hisseler pandeminin başlangıcından bu yana önemli ölçüde yükseliş göstermiş olsa da bazı yatırımcılar endişeli. Borsalarda bir balon olup olmadığı ve hisse fiyatlarının aşırı değerlenmiş olması konularındaki tartışmaların ardı arkası kesilmiyor.

Wall Street’te genellikle piyasaların zirve noktasına ulaştığı, borsa balonları patlamadan önce anlaşılamıyor. Borsa balonunun ne zaman patlayacağını bilmek imkansız olsa da gözlem yeteneği güçlü yatırımcılar, piyasalar tehlikeli alanlara girdiğinde birçok işarete dikkat edebilir. Bu faktörler ise bir araya geldiğinde aşırı heyecanın hakim olduğu bir borsa balonu yaratıyor.

1. Piyasaların başını döndüren bir hikaye

Heyecan verici bir hikaye, borsa balonunun oluşması için en önemli etkenlerden bir tanesi. borsagundem.com'un derlemesine göre, 1990’ların sonunda yaşanan dot-com balonunun da heyecan verici bir hikayesi vardı: İnternet her şeyi değiştiriyor. 2000’lerin emlak balonunda ise “gayrimenkullerin fiyatının asla düşmediği” iddia ediliyordu. 19. yüzyılda yaşanan demiryolu çılgınlığı bile, demiryollarının seyahatleri dönüştüreceği ve devasa faydaları olacağı fikrine odaklanıyordu.

Bank Rate’in haberine göre, bu hikaye hisseleri dünyayı değiştirmeyi vaat ediyor. Ancak bu hisselerin vaat ettiği faydalar, yatırımcıların beklediğinden çok geç görülüyor. İnternetin faydaları ve bu şirketlerin hisselerinin getirileri ortaya çıktı. Ancak bu hisselerin üstün performans göstermesi için zayıf iş modellerine sahip olan yüzlerce dot-com şirketinin batması gerekti. Ayakta kalmayı başaran şirketler bile bu çılgınlığa kapıldı ve Amazon gibi bugün lider olan şirketlerin hisseleri aşırı değerlenen diğer hisseler gibi çakıldı.

2. Hisse fiyatları her şeye rağmen artıyor

Borsalarda hikayelerin önemli olmasının nedeni yatırımcıların umutlarını ve hayallerini üzerine inşa edebilecekleri bir tema yaratıyor olması. Aynı zamanda gelecekte neler olacağı ve sektörlerin nasıl gelişeceği konularında da işaretler verdiği düşünülüyor. Ancak gerçekler hikayelerden farklı olduğunda neler olacak?

Balon piyasalarında, her bilgi hikayeyi doğrular. Bu nedenle de haberlere rağmen hisse fiyatları yükselir. Bir şirket bilanço beklentilerini karşıladığında, şirketin hisseleri yükselir. Buna karşılık şirket beklentilerin altında kaldığında da hisse fiyatları yükselmeye devam eder. Hikayeler bir süreliğine kurşun geçirmez bir zırh rolü oynar. Bu nedenle başarılı yatırımcılar hisse fiyatları yükselirken geleceğe bakarak, şirkete yönelik beklentileri inceliyor ve uzun vadeli yatırımcılar temkinli yaklaşıyor.

3. Diğer varlık fiyatları da yükseliyor

Balon piyasalarında genellikle yalnızca hisseler yükselmez. Diğer varlıklar da yükselir. Hisse piyasalarındaki getirileriyle, yükselen ekonomiyle ya da kolay para politikalarıyla nakit miktarı artan spekülatörler diğer riskli varlıklara da yönelir. Bu dönemlerde birçok varlık sınıfının fiyatı sert yükselişler gösterir. Bununla birlikte bazı kişiler sanat eserleri, spor kartları gibi bazı “yeni varlık sınıflarını” da savunabilir. 

Bu tür varlıklar herhangi bir nakit akışı sağlamıyor. Bu nedenle kar elde etmek için yatırımcıların kendilerinden daha fazla para ödeyecek birini bulması gerekiyor. “Yatırım yapılabilir” varlıkların tanım alanı ise giderek genişliyor: Lüks çantalar, ayakkabılar, şarap, video oyunlar, NFT’ler…

4. Yeni yatırımcılar, deneyimli yatırımcılar tarafından anlaşılmadıklarını söylüyor

Taksici, kuaför ve manavınız size yatırım tavsiyesi vermeye başladığında, bu durum yatırım aktivitelerinin oldukça yaygınlaştığının ve deneyimsiz bireysel yatırımcıların bu alana yöneldiğinin bir işareti. Bu amatör yatırımcılar başarıyı yakalayabilecek olsa da, bu durum uzun sürmeyecek. Heyecan yaratmak için çıkılan bu yolda, spekülatörler her zaman “bu sefer farklı” der.

Yeni yatırımcılar Warren Buffett gibi uzman ve deneyimli yatırımcıların yeni yatırım trendlerin anlamadığını söyler. Bu yeni yatırımcı topluluğu yalnızca birkaç aydır piyasalarda bulunsa da, piyasaları anladıklarını iddia eder. Buffett dot-com balonu döneminde de benzer tepkilerle karşılaşmış, emlak balonu sürecinde de yatırımlarını bu alanın dışında tutmuştu.

Ancak yeni yatırımcılar popüler hisseleri tercih ediyor çünkü bu hissseler belirli bir süreliğine kolay getiri sağlıyor.

5. Hisse değerlemeleri aşırı yükseldi

Geçtiğimiz dönemlerdeki borsa balonlarında, hisse fiyatları gerçekliklerden bağımsız olarak yükseldi. Değerlemeler şimdilerde de oldukça yüksek. Ancak bir hissenin fiyatındaki yükselişin tek başına bir balon piyasası içinde bulunduğumuzu iddia etmek için yeterli değil. Bir hisse %100 artabilir ve şirketin temelleri güçlü olduğu takdirde bunun bir balon piyasası olduğu anlamına gelmez. Bununla birlikte 2020 yılında gördüğümüz gibi düşük değerlemelerle başlayıp, boğa koşusuyla devam edebiliriz. Böylelikle yatırımcılar fiyatı sağlam temeller nedeniyle artan hisseleri seçebilirler.

Bilanço sonrası kurumların beklentileri

Bireysel yatırımcılar borsa için doğru zamanı bekliyor

2021’de tahvil yatırımları getiri sağlayabilir mi?

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.