Afganistan’daki değişim doları tahtından eder mi?

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Taliban’ın Afganistan’da hızlı bir şekilde yönetimi ele geçirmesi ABD’nin müttefikleri ve düşmanları gözündeki pozisyonunu sorgulanır hale getirdi. MarketWatch’un haberine göre küresel yatırımcılar ve analistler söz konusu durumun önümüzdeki yıllarda dolar ve diğer varlıklar için ne anlama geleceğini tartışıyor.

Afganistan’daki krizin ardından doların geleceğine ilişkin hızlı bir cevap vermek mümkün olmayabilir. Ancak habere göre 20 yıldır süren Amerikan ordusu varlığının ardından Taliban’ın yönetimi ele geçirmesiyle ortaya çıkan kaos, ABD’nin yaptığı 1 trilyon dolardan fazla harcamanın ve savaş sırasında hayatını kaybeden on binlerce insanın küresel piyasalarda çok az etki yarattığını gösteriyor.

ABD içine kapanıyor

Yatırım enstitüsü Barings’in Küresel Baş Stratejisti ve Başkanı Christopher Smart konuyla ilgli açıklamasında, “Dünyanın öbür tarafında çok küçük bir ekonomide dramatik olaylara dayalı bir bağlantı kurma konusunda fazlasıyla çekimser olmalısınız. Ancak ABD'nin geri çekilmesi son on yılda birçok yönden içe dönmekte olan ülke politikasıyla uyumlu olduğunu gösteriyor. Bu durum, ABD'nin dünyanın polisi olmak ve demokrasi ve serbest piyasa değerlerini yaymak için daha az istekli olduğunun bir kanıtıdır” ifadelerine yer verdi.

Smart, Çin ve Rusya’nın yeni Taliban yönetimini tanımak için hızla hareket etmesiyle ABD’nin prestijinin önemli bir darbe aldığına dikkat çekti. Baş stratejist güvenli liman varlığı olarak bilinen ABD Hazinesi tahvilleri ve dünyanın rezerv para birimi olarak bilinen dolar üzerindeki kara bulutların büyümeye başladığını belirtiyor.

Ancak borsa uzmanı aynı zamanda ABD’nin liderliğinin daha önceki krizlerde de sorgulanır hale geldiğini hatırlatıyor. Smart ABD’nin Vietnam Savaşı’ndan sonra Saygon’dan ayrılmasıyla da gücünün sorgulanır hale geldiğini ancak ülke varlıklarının bu süreçte ayakta kaldığını hatta dünya finans sistemindeki önceliklerini artırdığını belirtti.

Tipik şok reaksiyonları

ABD borsaları ve küresel piyasalar Pazartesi günü jeopolitik krizlerin oluşturduğu şokla birlikte büyük ölçüde beklenilen düzeyde hareket etti. Genellikle belirsizlik dönemlerinde güvenli liman görevini üstlenen ABD Hazinesi tahvillerinin fiyatlarında yükseliş gözlemlendi. Tahvil fiyatları ile getirileri arasında ters orantı mevcuttur. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, Pazartesi günü 4 baz puanlık düşüş göstererek %1,250 getiri sağlayan 10 yıllık ABD Hazinesi Tahvilleri Salı günü ise %0,044’lük düşüşle %1,232’lik getiri üzerinden değerleniyor.

Ancak küresel piyasalardaki hareketliliğin tek nedeni Afganistan krizi değil. Çin ekonomisine ilişkin moral bozucu ekonomik veriler ve korona virüsün delta varyantının neden olduğu vaka sayılarındaki artış piyasalardaki belirleyici rollerini koruyor.

Gözler Asya ve Japon Yeni’nde

Yatırımcıların aklındaki soru ise Afganistan’daki durumun yol açtığı endişelerin finansal piyasalarda hangi alanlarda kendini hissettireceği yönünde.

Rabobank Kıdemli Döviz Stratejisti Jane Foley konuyla ilgili paylaştığı bir notta, Afganistan'dan çekilme kararının ABD'nin diğer müttefiklerine etkisine dikkat çekti. Foley Çin'in potansiyel bir saldırısından Tayvan'ı koruma konusundaki ABD’nin kararlılığına ilişkin uzun süredir devam eden endişeleri artacağını belirtiyor.

Foley, jeopolitik faktörlerin manşetlere göre değişkenlik göstermesine karşın, Çin ile yaşanan gerilimlerle ilgili haber akışının önümüzdeki yıllarda sıklığının artırma ihtimalinin "güçlü olduğunu" yazdı.

Ekonomi uzmanı, “Piyasalar için, ABD’nin Afganistan ile ilgili dış politika kararlarının etkilerinden birisi de Çin’in gücüne ilişkin korkuların da artabileceğidir. Bu durum Japon Yeni için aksi düşünüldü gerçekleşmesi ihtimalinden daha güçlü bir orta vadeli pozisyonu yansıtabilir” dedi.

Bazı politika gözlemcileri ise Afganistan'daki çöküş ne kadar acı verici olsa da Biden yönetiminin dikkatini Japonya da dahil olmak üzere Avrupa ve Asya'daki geleneksel müttefiklerine olan taahhütlerini hızlandırmaya yönelik olabileceğini savunuyorlar.

Londra merkezli uluslararası ilişkiler düşünce kuruluşu Chatham House’un başındaki isim Robin Niblett konuyla ilgili paylaştığı Twitter mesajında, “Afganistan'dan çekilmek, ABD'nin Avrupa ve Asya'daki temel ittifak taahhütlerinden geri çekmesiyle aynı şey değildir. Bu onların lehine acımasız bir yeniden odaklanma politikasıdır” açıklamasına yer verdi.

Analistler, doların veya ABD tahvillerin küresel piyasalardaki rolünün etkilenmesi halinde bunun görünür hale gelmesinin yıllarca sürebileceğini belirtiyorlar.

ABD varlıklarının alternatifi

Uzmanlar şimdilik ABD varlıklarına karşılık gelebilecek çok az sayıda alternatif bulunduğunu belirtiyor. Baş stratejist Smart, Euro Bölgesi’ndeki bağımsız piyasa düzenleyicilerinin, güvenilir hukuk sistemlerinin ve yatırımcılara güven veren piyasa kurumlarının euroyu dolar karşısında en uygun rakip haline getirebileceğini belirtiyor. Ancak ekonomi uzmanı, euro cinsinden tahvil piyasasının henüz küresel yatırımcıların ihtiyaçlarını karşılamak için gereken büyüklük ve likiditeye sahip olmadığına da dikkat çekiyor.

Smart, çok daha önemli bir para birimi olma yolunda yürüyen Çin Yuanı’nın küresel hedeflerini de büyütmekte olduğunu belirtti. Ancak yuanın önünde de engeller bulunuyor. Baş stratejist, belirsizlik veya kriz dönemlerinde daha az öngörülebilir bir piyasa düzenleyicisi ortamına sahip olan ve daha az şeffaf bir siyasi görünüm paylaşan bir sistemde yatırımcıların güvenli yatırım aramasını hayal etmenin zor olduğunu söyledi.

Afganistan'daki savaşta ölen ya da yaralanan 3 kişiden biri çocuk

ABD ve Çin'den Afganistan görüşmesi

ABD'li diplomatlarda hayal kırıklığı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.