ABD'de 3 Kasım seçim süreci nasıl işleyecek?

ABD'de "tarihi" olarak nitelendirilen 59. başkanlık seçimleri için sayılı günler kalmışken, seçim sürecinin nasıl işliyor? Demokratlar ile Cumhuriyetçileri karşı karşıya getiren postayla oy kullanma uygulaması nedir? Seçim sonrasında yaşanması muhtemel görülen tartışmalı süreç de ülkenin bir numaralı gündem maddesi oldu.

ABD'de haftaya 3 Kasım Salı günü yapılacak başkanlık seçimlerinde hali hazırdaki başkan Cumhuriyetçi Donald Trump ile Demokrat Joe Biden, Beyaz Saray'ı kazanabilmek için kozlarını paylaşacak.

Anketlere göre Biden yarışı önde götürürken, stratejistler, 2016'daki seçimlerde anketlerin yanlış çıktığına işaret ederek Trump'ın hala kazanma şansı olduğunu belirtiyor.

Gündemi ise ABD'deki seçim sistemi, Kovid-19 nedeniyle genişletilen postayla oy kullanma sistemi ve seçimden sonraki sürecin nasıl işleyeceği konuları meşgul ediyor.

Postayla oy kullanma uygulaması nedir?

ABD'de seçim kanunlarına göre bir seçmen, belirli durumlarda seçim sandığına gitmeden uzaktan posta yoluyla oy kullanabiliyor. Kovid-19 salgınına kadar ABD'de sadece birkaç eyaletteki seçmenler, sandığa gitmeden posta yoluyla oy kullanıyorlardı.

Ülkedeki birçok eyalet ise geçerli bir mazereti olan seçmenlere (yurt dışında bulunmak, hastalık, mecburi görev, askerlik gibi) önceden başvuruda bulunmak kaydıyla posta yoluyla oy kullanma seçeneğini sunuyor. Az sayıdaki eyalet ise herhangi bir mazeret belirtmeden de sadece başvuru yapılması durumunda söz konusu seçmenlere postayla oy kullandırıyor.

Ülkeyi vuran Kovid-19 salgını ise tüm bu yerleşik geleneği önemli ölçüde etkilemiş durumda. Salgını zaten "geçerli bir mazeret" olarak kabul eden birçok eyalet, tüm seçmenlerinin herhangi bir başvuruda bulunmasalar bile sandık başına gitmeden posta yoluyla oy kullanabilmesinin önünü açtı.

Son verilere göre, ABD'de 9 eyalet ve başkent Washington DC'de kayıtlı 44 milyon seçmene (yüzde 21) herhangi bir başvuruya gerek olmaksızın "otomatik olarak" oy pusulaları gönderiliyor. Bu eyaletlerin çoğunda Demokrat seçmenler ön planda.

34 eyalette kayıtlı 118 milyon seçmene (yüzde 57) "başvuruda bulunması halinde evlerine oy pusulası" gönderilecek şekilde postayla oy kullanma hakkı tanınıyor. Bu kişiler bir mazeret bildirmek zorunda olmadığı gibi koronavirüs salgınını da mazeret olarak gösterebiliyor.

Kalan 7 eyalette kayıtlı 46 milyon seçmen ise (yüzde 22) posta yoluyla oy kullanabilmek için Kovid-19 dışında "geçerli bir mazeret bildirmek" zorunda. Çoğu Cumhuriyetçi olan bu eyaletlerdeki seçmenlerin büyük çoğunluğunun 3 Kasım'da sandık başında oy kullanması bekleniyor.

ABD'de seçimin kaderini hangi eyaletler belirleyecek

Erken oy kullanan 74 milyondan fazla seçmen var

Yakın tarihteki seçimlere bakıldığında, sandığa gitme oranının yüzde 55'ler seviyesinde gerçekleştiği ülkede, bu yıl sandık başında ya da posta yoluyla kullanılan erken oyların sayısındaki kayda değer artış dikkat çekiyor.

Ülkede 74 milyonu aşkın kişi, halihazırda oyunu kullanmış durumda. Bu kişilerin 49 milyondan fazlasının posta yoluyla, 25 milyondan fazlasının da seçim merkezlerine giderek sandık başında oyunu kullandığı belirtiliyor.

ABD'de sadece erken kullanılan oylarla 2016'daki toplam kullanılan oy sayısının 3'te 1'inden fazla olması ve Cumhuriyetçi seçmenlerin büyük oranının oy için 3 Kasım'ı beklediği göz önüne alındığında, bu yılki seçimlere katılımın yüzde 65 seviyesini bulabileceği tahmini yapılıyor.

Başkan olmak için en çok oy değil, en çok delege gerekiyor!

ABD'de başkanlık seçimlerinde en fazla oyu alan aday değil en fazla delegeyi kazanan aday, başkanlık koltuğuna oturuyor.

"Delegeler Kurulu" (Electoral College) adı verilen sistemde, her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delege bulunuyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına, yani 270 delegeye ulaşan aday, başkan olmaya hak kazanıyor.

2016'daki son seçimleri kazanan Trump 304 delegeye ulaşmış ancak rakibi Hillary Clinton, Trump'tan yaklaşık 3 milyon daha fazla oy almıştı.

NYT'de Trump'ı eleştiren 'Anonim' takma adlı yazar ortaya çıktı

3 Kasım'dan sonra ABD'yi nasıl bir süreç bekliyor?

ABD'de seçim süreci, esasen seçim gününden sonra da uzun bir süreyi kapsıyor.

Seçim sonuçlarının gecikmesi durumunda, sonraki aşamalar için Anayasa ve kanunlarla belirlenmiş bazı tarihlerin değiştirilmesi söz konusu olmadığından, bu durum da beraberinde yeni bir kaos getirebilir.

Tarihler, eyaletlere göre farklılık gösterse de tüm eyaletlerin 10 Kasım-11 Aralık'ta seçim sonuçlarını resmen onaylaması gerekiyor.

Tüm eyaletler, 8 Aralık'a kadar tüm oyları sayıp, hangi adayın delege oyu kazandığına karar vermek zorunda.

14 Aralık'a kadar her eyaletin Seçiciler Kurulu üyesi, başkan adayına oyunu verip, bu oyları Washington'a göndermeli. Gönderilen oyların en geç 23 Aralık'a kadar ABD Kongresine ulaşması gerekiyor.

3 Kasım'da yapılacak seçimlerde seçilen Temsilciler Meclisi ve Senato üyeleri, 3 Ocak'ta yemin ederek görevlerine başlayacak.

6 Ocak'ta ise hem Temsilciler Meclisi hem de Senato Üyeleri, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu salonunda bir araya gelecek.

Aynı zamanda Senato Başkanı da olan ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence'in başkanlığında, Kongre'nin her iki kanadından birer temsilcisi eyaletlerden gelen oyları alfabetik sıraya göre okuyup sayacak. Bu süreç tamamlandıktan sonra kendisine teslim edilen sonuçları Pence, resmi olarak duyuracak ve varsa itirazları dinleyecek.

Tüm bu takvimin normal olarak işlemesi durumunda, ABD'nin yeni başkanı 20 Ocak'ta düzenlenecek yemin töreniyle görevine resmen başlayacak.

Yatırımcılar korkutucu bir döneme hazırlıklı olmalı

F-16 müdahalesi! Trump'ın mitinginde hareketli anlar

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.