Ankara?da yaşayan dört kişilik bir ailenin ?gıda için? yapması gereken
asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2,62 oranında arttı.
Yılın ilk ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 2,62 oranında oldu.
Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 10,49
oldu.
TÜRK-İŞ tarafından düzenli olarak yapılan ?açlık ve yoksulluk? sınırı
araştırmalarına göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 2 bin 219
TL, yoksulluk sınırı ise 7 bin 229 TL olarak belirlendi.
Konuya ilişkin TÜK-İŞ?ten yapılan açıklamada, ?Çalışanların geçim
şartları, özellikle gıdadaki fiyat artışının devam etmesi ve bazı
temel hizmetlerde ?resmi? tüketici fiyatlarının çok üzerinde yapılan
fiyat düzenlemeleri nedeniyle, her geçen gün ağırlaşmaktadır. Mevsim
şartlarının elverişsiz olması ve yetersiz kalan üretim özellikle yaş
meyve-sebze fiyatlarını olumsuz etkilemektedir. Bu olumsuzluk
çalışanların mutfak harcamasına artış olarak yansımaktadır. TÜRK-İŞ
(Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) çalışanların geçim
şartlarını otuz üç yıldan bu yana aralıksız olarak her ay düzenli
olarak yaptığı ?açlık ve yoksulluk sınırı? araştırmasıyla ortaya
koymaktadır? denildi.
TÜRK-İŞ Araştırmasının 2020 Ocak ayı sonucuna göre, ?Dört kişilik bir
ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması
gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2 bin 219,45 TL,
gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt),
ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu
diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 7 bin
229,49 TL, evli olmayan- çocuksuz bir çalışanın ?yaşama maliyeti? ise
aylık 2 bin 697,82 TL olarak hesaplandığı belirtildi.
Gıda harcaması tutarının yuvarlama nedeniyle, toplamda farklı
olabildiğinin vurgulandığı açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
?Dört kişilik bir ailenin aylık harcama tutarı son bir yılda 687 TL
artış göstermiştir. Ücret gelirleri yılık olarak bu tutarda artmayan
çalışanların satın alma gücü yaşanan enflasyon karşısında aşınmıştır.
Sadece mutfak masrafı için yapılması gereken harcama tutarı son bir
yılda 211 TL artmıştır.
TÜRK-İŞ tarafından hesaplanan gıda endeksi ile TÜİK tarafından
hesaplanan tüketici fiyatları endeksinin altında yer alan gıda
fiyatları endeksindeki on iki aylık değişim incelendiğinde, birbirine
paralel bir gelişim gösterdiği dikkat çekmektedir. 2018-2019 döneminde
yüzde 25-35 bandında seyreden fiyat artışları son aylarda gerilemiş ve
2020 yılının ilk ayında yüzde 10 bandına yerleşmiştir.
TÜRK-İŞ?in verileri temel alındığında ?mutfak enflasyonu?ndaki değişim
Ocak 2020?de şu şekilde olmuştur.
Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 15,93 olarak hesaplandı.
Bu arada geçen yıl bu aylarda, özellikle marketlerde, ülke genelinde
yürütülen ?enflasyonla mücadele? kapsamında indirimli fiyat
uygulandığı ve buna bağlı olarak enflasyon sepetinde ağırlıklı olarak
yer alan temel gıda maddelerinin fiyatlarındaki bir gerileme
sağlandığı da hatırlanmalıdır.
2020 Ocak ayı itibariyle TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda
ürünlerinin fiyatlarında gözlenen değişim şu şekilde olmuştur:
Süt, yoğurt, peynir grubunda yılsonu fiyat ayarlamaları sonrası yılın
ilk ayında önemli bir fiyat değişikliği görülmedi.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta dana
kıyma ve kuşbaşı etin fiyatı arttı, tavuk fiyatı ise değişmedi.
Sakatat ürünlerinden dana ciğer ve yürek fiyatı arttı, diğerleri aynı
kaldı. Balık fiyatındaki artış bu ay da devam etti. En fazla tüketilen
hamsi ve istavrit kilogram fiyatı 30 TL?ye kadar yükseldi. Hesaplamada
-her zaman olduğu gibi- fiyatı nispeten ucuz ve yaygın satılan
balıklar esas alındı. Yumurtanın fiyatı geçen ay geriledikten sonra
-aradaki farkı da kapatarak- bu ay yükseldi. Bakliyat ürünlerinden
(kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) nohut
hariç tümünün fiyatı arttı. Sadece bu gruptaki ürünlerde tespit edilen
fiyat artışlarının aylık mutfak masrafına getirdiği ek yük yaklaşık 45
TL oldu.
Meyve-sebze ortalama fiyatı bu ay ortalamada yüzde 7,51 oranında
arttı. Ailenin gıda harcaması içinde ağırlıklı yeri olan yaş
sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay 5,87 TL (geçen ay 5,46 TL)
olarak hesaplandı. Sebze ortalama kilogram fiyatı geçen ay 5,75 TL
iken bu ay 6,19 TL?ye yükseldi. Meyve ortalama kilogram fiyatı ise
yüzde 6,65 oranında artarak 5,13 TL (geçtiğimiz ay 4,81 TL) oldu.
Hesaplamada bu ay yine 18 sebze ve 8 meyve olmak üzere toplamda 26
ürün dikkate alındı. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi-
pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Araştırmada
ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze
tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu
grupta bu ay önemli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Ekmek
fiyatı önce yüzde 20 artırıldı ve sonrası bu artış geriye alındı. Eğer
ekmekteki fiyat artışı geçerli olsaydı aile bütçesine gelecek ek yük
aylık 47 TL olarak hesaplanmıştı.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden tereyağı, margarin,
zeytinyağı ve ayçiçeği yağı fiyatı bu ay değişmedi. Siyah ve yeşil
zeytin fiyatı ortalamada -az da olsa- yine arttı. Yağlı tohum (ceviz,
fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinin fiyatı değişmedi. Çay ve
ıhlamur fiyatı ile baharat (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatları
aynı kaldı. Şeker, tuz, bal, reçel, pekmez ve salça fiyatı da bu ay
yine değişmeyen ürünler arasında yer aldı.
Konfederasyonumuzca hesaplanan tutarlar ücret düzeyi olmayıp haneye
girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak hanede çalışan
sayısının sınırlı ve fakat ele geçen ücretin yetersiz olduğu
durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini
karşılayamamakta, kişi başına ?insanca geçim için? yapılması gereken
harcama tutarı yetersiz kalmaktadır.
TÜRK-İŞ?in bu araştırması alanında ilktir. Daha sonra bu alanda
yapılan benzeri çalışmalara da örnek olmuştur/olmaktadır. ?Açlık ve
Yoksulluk Sınırı? çalışmasında hesaplamaya temel alınan gıda
maddelerinin fiyatları, Konfederasyonumuzca piyasadan, market ve semt
pazarları sürekli ve düzenli dolaşılarak doğrudan tespit edilmektedir.
TÜİK tarafından derlenen fiyat verileri kullanılmamakta ve fakat,
gelişmeleri değerlendirmek ve kıyaslama yapmak için sonradan
izlenmektedir. Çalışma bu niteliğiyle bağımsızdır.
Konfederasyonumuz her ayın son haftasında ve TÜİK açıklamasından
yaklaşık bir hafta önce hesaplama sonuçlarını kamuoyuna açıklamaktadır
ve bu yönüyle, tüketici fiyatlarındaki artış eğilimini yansıtan öncü
gösterg? niteliğini de taşımaktadır.?
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey