CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, Nisan 2019 sonu
itibariyle bütçe gelirlerinin yetersiz kalması sonucunda 13 milyar
TL?lik faiz dışı açık oluştuğunu ve bu faiz dışı açığın dün açıklanan
Mayıs 2019 Hazine Nakit Gerçekleşmeleri verilerine göre 20 milyarın
üstüne çıktığını belirterek, ?Bütçe finansmanı için kullanılan net
borcun 22 milyardan fazla kısmı faiz ödemelerine gitti. Yani, Türkiye
artık borç faizi için borçlanmak durumunda olan bir ülke. Dahası
Hazine 4 aydır üst üste faiz dışı açık veriyor? dedi.
Erdoğdu, Türkiye?de genel bütçenin geldiği durumla ilgili olarak
yaptığı değerlendirmede, Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu kriz
sürecinin bir tür kısır döngü biçimi aldığını ifade ederek, piyasanın
para dönmediği için başta vergi borçları olmak üzere kamuya karşı
parasal yükümlülüklerini yerine getiremediğine dikkat çekti. Bu
nedenle hazinenin genel bütçe olağan giderlerini karşılayabilmek için
borçlanmaya gittiğini kaydeden Erdoğdu şöyle devam etti:
?Bütçe gelirlerinde tahakkuk-tahsilat makasının giderek açılması
sonucunda, geçmişten gelen borç yükünün faiz giderleri, kamunun
piyasaya karşı yükümlülüklerini karşılama konusunda zora girmesine
neden oluyor. 2019 yılı bütçesine göre hedeflenen gelir toplamı 867
milyar TL, ancak, tahakkuk etmiş fakat tahsil edilememiş bütçe
gelirlerinin Nisan 2019 sonu itibariyle toplam tutarı 447 milyar TL.
Bütçe gelirlerinin tahsil edilememesi sonucunda kamu kesimi açısından
büyük miktarlarda borçlanma gereği ortaya çıkıyor. Kamunun sürekli
borçlanma gereği de faizin yüksek seyrindeki önemli faktörlerden
birisi. 2019 yılının ilk 5 ayında (Mayıs 2019 sonu itibariyle) Hazine,
36 milyar TL dış ve 83 milyar TL iç borçlanma yaptı. Buna karşın 19
milyar TL dış borç geri ödemesi ve 32 milyar TL de iç borç geri
ödemesi yaptı. Yani ilk 5 aydaki net borçlanma 67 milyar TL olarak
gerçekleşti.?
Mayıs 2019 Hazine Nakit Gerçeklemeleri verilerine göre, 2019?un
ilk 5 ayında toplamda 45,5 milyar TL faiz ödemesi yapıldığına işaret
eden Erdoğdu, ?Bunun anlamı şu: Hazine, günde 303 milyon, saatte 12,6
milyon, dakikada 210 bin 600 ve saniyede 3 bin 510 TL faiz ödüyor. Ben
bu cümleyi söylerken geçen 5-6 saniyede hazine 20 bin TL?ye yakın
faizi ödedi bile? diye konuştu.
EKONOMİNİN GEREKLERİ YAPILMIYOR
İktidarın ülkeyi sürekli mahkum kıldığı seçim atmosferinde kamuyu
tahsil edilmesi gereken gelirlerden yoksun bıraktığını ve tahakkuk
eden çeşitli vergiler ile para cezalarını tahsil etmediğinin altını
çizen Erdoğdu şunları söyledi:
?Örneğin 2018?de 178 milyar TL gelir vergisi tahakkuk etmişken,
bunun yaklaşık 40 milyar TL?si tahsil edilemedi. Buna 2019?un ilk 4
ayında ödenmeyen yaklaşık 7 milyar eklendiğinde tahsil edilemeyen
gelir vergisi 46,5 milyara çıktı. Aynı şekilde kurumlar vergisi
2018?de 101 milyar tahakkuk etmesine karşın 23 milyar TL?si ödenmedi.
2019?un il 4 ayında ödenmeyen toplam kurumlar vergisi 27 milyar TL?ye
çıktı. 2018?de Motorlu Taşıtlar Vergisinde tahakkuk 18 milyar TL iken,
tahsilat 12,8 milyar, ödenmeyen miktar 5,7 milyar TL. 2019?un ilk 4
ayında devreden 5,7 milyarlık tahsil edilemeyen tutarı dahil
edildiğinde MTV tahakkuku 20,6 milyara ulaştı, ancak tahsilat 6,2
milyarda kaldı. Yani, MTV?de tahsil edilemeyen tutar 5,7 milyardan
14,4 milyara yükseldi. Yaptığımız kabaca hesaplamaya göre 2018?in
başında her 3 araçtan 2?sinin MTV?si ödenmemiş.?
Erdoğdu cezalarda durumun daha da vahim olduğunun altını çizerek,
?2018?de 66 milyar TL adli para cezasının ancak 526 milyon TL?si
ödendi. 2019?un ilk 4 ayında ödenmeyenlerle birlikte ödenmeyen rakam
65,6 milyar TL. Yani hemen hemen hiç tahsilat yapılmamış? diye konuştu.
KRİZ, KAMUYU DA GELİRSİZ BIRAKIYOR
Ekonomik kriz yılı olan 2019?un ilk 4 ayındaki kamu gelirlerinin
tahakkuk-tahsilat miktarlarına ve tahsil edilemeyen bütçe gelirlerine
bakıldığında, krizin kamuyu gelirsiz bırakma sürecine girdiğinin
görüldüğünü kaydeden Erdoğdu şu görüşleri dile getirdi:
?Kamu gelirlerinin GSYH?ya oranla gelişimine baktığımızda,
Türkiye?nin istihdam yaratmadan büyüyen ekonomisinin aynı zamanda
kamuya gelir sağlamaksızın da büyüdüğü görülüyor. 2006?da GSYH?nın
yüzde 22?sine kadar yükselmiş olan kamu gelirleri, 2018?de yüzde 17?ye
düşmüş durumda. Vergi gelirlerinin 2010-2011?deki oranı GSYH?nin yüzde
18,2?sine kadar yükselmişken şu anda bu oran yüzde 14,5?e gerilemiş
durumda. AKP?nin maliye yönetimi, son yıllarda üst üste çıkardığı
vergi afları-yapılandırmaları dolayısıyla vergi motivasyonunu da
bozdu. Vergi cezaları 4 ayda 128 milyar TL?den 135 milyar TL?ye
yükseldi. 2019?un Nisan sonunda, bu cezalara faizler de eklendiğinde
neredeyse tahsil edilmemiş vergi asıllarının yüzde 90?ı kadar bir
tutar ödenmedi. Türkiye?nin borç çevirme sorunu aşılmak isteniyorsa
Maliye, tahsilat miktarlarını artıracak tedbirleri geç kalmadan
almalıdır.?
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey