Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK), Perakende
Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun'da yapılması öngörülen
değişikliklere yönelik görüş ve taleplerini Ticaret Bakanlığı'na
sundu.
Sayıları 2 milyona ulaşan esnaf ve sanatkarlar adına perakende
ticaretin yeniden düzenlenmesi için Ticaret Bakanlığı'na sundukları
AVM ve zincir mağazaların açılış kapanışlarına ilişkin talepleri ile
ilgili bilgi veren TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, "6585 sayılı
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun yürürlüğe girdiği
tarihten bu yana yaklaşık dört yıl geçmesine rağmen ne yazık ki esnaf
ve sanatkarlarımızın devam ede gelen mağduriyetleri giderilememiştir.
Daha açık ve net bir ifade ile bu yasal düzenlemenin organize
perakende ve geleneksel perakendede hiçbir şeyi değiştirmediği,
fonksiyonel amacının (yasanın çıkarılış amacı) gerçekleşmediği
açıklıkla ortaya çıkmıştır. AVM'ler, zincir mağazalar ve büyük
mağazalar şehir merkezlerinde ve mahalle aralarında hızla açılmaya
devam etmiştir. Bu kuralsız, kontrolsüz ve plansız açılışlar yıkıcı
bir rekabet yaratmış, büyük mağazalar, zincir mağazalar ve AVM'ler de
bu rekabet ortamından olumsuz etkilenmişlerdir. Öyle ki, zaman
içerisinde biri diğerinin kapanmasına bile yol açmış, bunun örnekleri
yaşanmaya başlamıştır. Bu durum AVM'lerin, büyük mağazaların ve
zincir mağazaların plansız ve kontrolsüz bir şekilde şehir merkezleri
ve mahalle aralarında açılması yerine, esasen kaynak sıkıntısı çeken
ülkemizde kaynakların atıl kalacak projelerden ziyade daha verimli ve
katma değer yaratacak alanlara yönlendirilmesi gerektiği yönündeki
uyarılarımızın ne kadar haklı olduğunu göstermiştir" dedi.
-"İMAR PLANLARI BELİRLENİRKEN TİCARİ ALANLAR BELİRLENMELİ"
Ticaret hizmetleri sektöründe, imar uygulamasındaki belirsizlikler
ve keyfiliklerin esnaf ve sanatkarları olumsuz etkileyen unsurlardan
birisi olduğunu belirten Palandöken, "Belediyeler imar mevzuatının
uygulanmasında zaman zaman yetersiz kalabilmekte, zaman zaman da
siyasi nedenlerle imar uygulamalarında değişikliğe giderek yeni ticari
alanlar oluşturmakta, oluşturulan bu alanlara arz ve talep durumuna ve
bölgedeki esnaf ve sanatkara etkisine bakılmaksızın AVM'ler, büyük ve
zincir mağazalar açılmaktadır. Şehirlerin imar planları ve günümüzde
yoğun bir şekilde çalışmaları devam eden kentsel dönüşüm planları
hazırlanırken, diğer tüm alanlar gibi ticari alanların da açık ve net
bir şekilde planlamasının yapılması sağlanmalıdır" diye açıkladı.
-"ESNAF ÇARŞILARI OLUŞTURULMALI"
AVM'ler, büyük mağazalar ve zincir mağazalar karşısında varlığını
sürdürebilmesi için şehir planlamalarında esnaf ve sanatkarların yer
alacağı çarşıların oluşturulması gerektiğini de ifade eden Palandöken,
"Özellikle kentsel dönüşüm, gelişim ve yenileme proje alanı ilan
edilen yerler olmak üzere devlet tarafından teşvik ve destek
sağlanarak, esnaf çarşıları yapılmalıdır. Şehir imar planları
hazırlanırken ticari alanların belirlenmesi sürecine esnaf ve
sanatkarları temsil eden meslek kuruluşları dahil edilmelidir" dedi.
-"AVM VE ZİNCİR MAĞAZALAR HAFTANIN BİR GÜNÜ TATİL OLMALI"
Haksız rekabetin önlenmesi için, AVM ve zincir mağazaların haftada
bir gün kapalı olması gerektiğini belirten Palandöken, perakende
ticaretin düzenlenmesi ile ilgili taleplerini şöyle dile getirdi
"1- Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da düzenleme
yapılarak haftada 7 gün açık olan AVM, zincir mağazalar ve büyük
mağazaların Avrupa örneklerinde olduğu gibi haftada bir gün kapalı
olmaları sağlanmalıdır.
2-AVM'ler, büyük mağazalar ve zincir mağazaların, şehir
merkezlerinde plansız ve kontrolsüz açılmasının yalnızca esnaf ve
sanatkarlara değil artık birbirlerine de zarar verdikleri ve bunun da
kaynak israfına yol açtığı dikkate alınarak bunların şehir
merkezlerinde ve mahalle aralarında açılmasına kesinlikle izin
verilmemesi için 6585 sayılı Kanun'da buna ilişkin değişiklik
yapılmalıdır.
Zincir mağazaların açılışında
- Asgari 300 m² net satış alanına sahip olma,
- Asgari 100 m² ürün yükleme-boşaltma alanına sahip olma,
- Asgari 20 araçlık otoparkı bulunması,
- Nüfusu 10000 ve üzerindeki yerleşim yerlerinde açılabilmesi,
- Mesken olan binalarda açılmaması, şartı getirilmelidir."
-"ÇALIŞMA SAATLERİ NETLEŞTİRİLMELİ"
AVM ve zincir mağazaların çalışma saatlerine de düzenleme
getirilmesin isteyen Palandöken şunları kaydetti
"Alışveriş merkezi, büyük mağaza ve zincir mağazaların haftanın
yedi günü 10:00-22:00 saatleri arasında, hatta kimi yerde daha erken
saatte açılıp daha geç saatte kapandıkları bilinen bir gerçektir. 6585
sayılı Kanun'da mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ve benzeri
hususlar gözetilerek perakende işletmelerin bir kısmının veya
tamamının çalışma saatleri, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi ile
yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali tarafından
belirlenebileceği öngörülmekle birlikte, söz konusu hükmün bugüne
kadar uygulanabilirliği sağlanamamıştır. Hal böyle iken AVM'ler, büyük
mağazalar ve zincir mağazalar yine geç saatlere kadar açık kalarak
esnaf ve sanatkarlar açısından haksız rekabet ve kayıplara neden
olmaktadırlar. Dolayısıyla AVM'ler, büyük mağazalar ve zincir
mağazaların çalışma saatlerine Avrupa ülkelerindeki örneklerde olduğu
gibi sınırlama getirilerek 10.00-20.00 saatleri arasında çalışmaları
sağlanmalı ve bu durum 6585 sayılı yasada açık ve net bir hüküm
konulmak suretiyle düzenlenmelidir."
-"ESNAFIN UCUZA ÜRÜN TEMİN ETMESİ İÇİN DEVLET TEŞVİKİ VERİLMELİ"
Esnafın haksız rekabet ortamında ayakta kalabilmesi için ucuza
ürün temin edebilmesi gerektiğini ve bunun için de devletin teşvik
vermesini isteyen Palandöken, "Ticaret hizmetlerinde yaşanan dönüşüm
sonucunda geleneksel toptancılık ve distribütörlük sistemi maliyetleri
artırdığından zayıflamaktadır. Perakendeciler artan maliyetler ve
yoğun rekabet nedeniyle doğrudan üreticilerle çalışmakta ve modern
tedarik yöntemlerini tercih etmektedirler. Geleneksel perakende
kanalında faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarlar ise ürün teminini
genellikle toptancılardan ve distribütörlerden yaptığından yüksek
maliyet baskısı nedeniyle modern perakende sektörü ile rekabette
zorlanmakta ve pazar payı gittikçe azalmaktadır. Geleneksel perakende
kanalında faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarların daha düşük
maliyetle ürün temin etmelerini ve piyasada var olabilmelerini
sağlamak bakımından üyesi oldukları kuruluşlarca organizasyonlar
oluşturulması, üreticilerden doğrudan ürün temini yoluna gidilmesi,
belli bölgelerde depoların kurulması, ürünlerin nakliye ve dağıtımının
yapılması yoluna gidilebilir. Bütün bu tedarik ve dağıtım sisteminin
kurulması esnaf ve sanatkarın ürün temininde köklü bir değişim ve
dönüşümü beraberinde getirecektir. Dolayısıyla bu yapının
oluşturulması çok büyük kaynak gerektirdiğinden, meslek kuruluşlarının
bu yatırımları karşılayabilecek mali olanaklarının bulunmaması da
dikkate alınarak, sistemin kurulması için devlet tarafından kamu
taşınmazlarının bu yatırımlara tahsisi sağlanabilir, bu yapının
oluşturulması için devlet tarafından destek ve teşvikler verilebilir"
ifadelerini kullandı.
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey