Türkiye'nin Gayrimenkul Platformu GYODER, gayrimenkul sektörünün
alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde irdelediği, ?GYODER
Gösterge? Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2018-4. Çeyrek Raporu?nu
yayınladı. GYODER?in, Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla
hazırladığı raporda 2018 yılı sonunda, 2017 yılına göre yabancıya
yapılan konut satışlarının %78.39 arttığı vurgulandı. 2018 yılında
konut satışlarının, bir önceki yıla göre %2,41 oranında azalarak 1
milyon 375 bin 398 adet seviyesinde gerçekleştiği ifade edilen
raporda ilk kez satılan konutlarda bir önceki yılın aynı dönemine
göre %1,23, ikinci el satışlarda ise yaklaşık %3,44 seviyesinde
daralma gerçekleştiği, ipotekli satışların ise %41,49 oranında
azaldığı belirtildi.
GYODER (Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği),
dünya ve Türkiye ekonomisinden, temel makroekonomik göstergelere,
sektör içi üretim rakamlarından, çeşitli istatistiklere kadar önemli
bilgiler aktaran ?GYODER Gösterge? ile gayrimenkul sektörüne ışık
tutmaya devam ediyor. Temel ekonomik verilerin yanı sıra ?Konut?,
?Krediler?, ?AVM?, ?Ofis?, ?Lojistik?, ?Turizm? ve ?GYO? gibi
gayrimenkulün tüm alt segmentlerini kapsayan raporda, Prof. Dr. Emre
Alkin?in değerlendirmeleri de yer alıyor. Türk Ekonomi Bankası (TEB)
katkılarıyla hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılan GYODER Gösterge, aynı
zamanda GYODER?in web sitesinde yayınlanıyor.
?GYODER Gösterge? 2018-4. Çeyrek Raporu?nda, gayrimenkul sektörü
ile ilgili gelişmeler şu bilgi ve değerlendirmelerle aktarıldı: 2018
yılında konut satışları, bir önceki yıla göre %2,41 oranında azalma
göstererek 1 milyon 375 bin 398 adet seviyesinde kapandı. Yıl boyunca
inşaat maliyetlerinde artış, konut kredisi faiz oranlarında artış,
konut satışı ve konut fiyat endeksi artış oranında yavaşlama eğilimi,
yabancı yatırımcıya yönelik düzenlemeler ve KDV indirimi konuları
gündemin ana unsurları oldu.
2018 yılı 3. çeyreği sonu itibarıyla yüz ölçümü bazında yapı
ruhsatı önceki yılın aynı dönemine göre %55,06 azaldı, yapı kullanma
izin belgesi ise %1,57 arttı. Daire sayılarına göre yapı ruhsatı
miktarı önceki yılın aynı dönemine göre %58,6 azalırken, yapı izin
belgesi miktarı ise %3,78 oranında artış gösterdi. 2018 yıl sonu
itibariyle ilk kez satılan konutlarda bir önceki yılın aynı dönemine
göre %1,23?lük, ikinci el satışlarda ise yaklaşık %3,44 seviyesinde
daralma gerçekleşti. İpotekli satışlar ise %41,49 oranında azaldı.
İpotekli satışların toplam satışlar içindeki payı ise 2017 yıl sonu
itibarıyla %33,57 iken 2018 yılı aynı döneminde %20,13?e geriledi.
Yabancıya konut satışı %78,39?luk büyüme ile 39 bin 663 adede
çıktı
Yabancılara yapılan konut satışları, geçen yıla göre %78,39?luk
büyüme ile 39 bin 663 adet seviyesine çıkarken, toplam satışlar
içindeki payı %2,88 seviyesinde gerçekleşti. 3. çeyreğin sonunda
gayrimenkul sahibi yabancılara sağlanan vatandaşlık hakkı için gerekli
taşınmaz bedelinin 1 milyon dolardan 250 bin dolara düşürülmesi ile
satışlardaki ivmelenme de rahat bir şekilde görülebildi. Satışlar
özellikle son çeyrekte hareketlilik kazandı, yaklaşık %39?u bu dönemde
gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 14 bin
270 adet konut ile İstanbul, ikinci sırayı 7 bin 938 adet konut ile
Antalya alırken ülke uyruklarına göre konut satışlarına bakıldığında
ise ilk sırada 8 bin 205 adet ile Irak vatandaşları, ikinci sırada 3
bin 652 adet ile İran vatandaşlarının yer aldığı görüldü.
Konut kredisi hacmi 188 milyar TL seviyesinde
Haziran ayında başlayan konut kredisi faiz oranlarındaki yükseliş
eğilimi Ekim ayı sonuna kadar devam ederken Kasım ayı ile birlikte
konut kredisi faiz oranları gerilemeye başladı. 2018 yılı Ekim ayı
sonunda %2,16 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faiz oranı 2018
Aralık ayı sonunda %2,04 seviyesine geriledi. 2018 yılı Aralık ayı
sonunda konut kredisi hacmi 188 milyar TL seviyesine geldi. Takipteki
konut kredilerinin toplam konut kredilerine oranı 2018 Ağustos
başından itibaren artış trendine girerken 2018 Aralık ayı itibarıyla
%0,52 olarak gerçekleşti.
2018 yılında ofis pazarı daralma göstermedi
2018 yılı 4. çeyrekte, İstanbul?da 92 bin 750 metrekare yeni ofis
alanı pazara girerken, 2018?de ofis arzı 376 bin 631 metrekare arttı
ve toplam arz 6,18 milyon metrekareye çıktı. 4. çeyrekte gerçekleşen
kiralama işlemleri bir önceki yılın aynı dönemi ve geçen çeyreğe göre
karşılaştırıldığında, Türk Parası Kıymetini Koruma hakkında
tebliğlerin etkisiyle sırasıyla %7,78 ve %20,22 oranlarında düşüş
göstererek 65 bin 564 metrekare olarak kaydedildi. 2018 yılı sonunda
ofis boşluk oranı %24,68 olarak gerçekleşti. Gerçekleşen kiralama
işlemlerinin, bir önceki yılla kıyaslandığında benzer seviyesini
koruduğu görüldü. Beklenen talebin önümüzdeki dönemde artmaya devam
edeceği öngörülüyor. Dolayısıyla bu durum, ofis pazarının, ekonomik
koşullara rağmen daralma göstermediğini işaret ediyor.
AVM sayısı 2018 sonu itibarıyla 455?e ulaştı
Türkiye genelinde 2017 yılında 429 olan toplam AVM sayısı 2018
yılı sonu itibarıyla 455?e ulaştı. 2018 4. çeyrek sonu itibarıyla 64
ilde AVM bulunuyor. 17 il henüz AVM ile tanışmadı. Ancak önümüzdeki
iki yıllık süreçte AVM ile tanışmayan illerin sayısının 16?ya düşmesi
bekleniyor. En fazla alışveriş merkezine sahip iller, İstanbul (147),
Ankara (39), İzmir (28) şeklinde sıralanıyor. Toplam kiralanabilir
alan stoku 13 milyon 461 bin metrekare olurken, İstanbul toplam stokun
yaklaşık %39?unu oluşturuyor.
Ülkemizi 11 ayda 37,5 milyon turist ziyaret etti, kişi başı
harcama düştü
2018 yılının ilk 11 ayında Türkiye?ye gelen toplam yabancı
ziyaretçi sayısı 37,5 milyon oldu. 2017 yılının aynı döneminde bu
rakam 30,7 milyon kişiydi. 2018 yılının ilk 9 ayında Türkiye?ye gelen
30.6 milyon yabancı turistin yaptığı harcamalar kişi başı ortalama 608
dolar olarak belirtiliyor. 2017 yılının aynı döneminde bu rakamın 615
dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda, son yılda kişi başı
harcamalarda düşüş yaşandığı görülüyor. 2018 yılının ilk 11 ayı
içerisinde Türkiye?ye gelen 37,5 milyon yabancı turistin %32,8?i
İstanbul?a, %32,5?i Antalya?ya, %7,2?si Muğla?ya geldi. Bu üç ili %1,5
ve %2,4?lük paylar ile Ankara ve İzmir izledi. Gelen turist sayıları
2017?nin ilk 11 ayı ile karşılaştırıldığında yaklaşık %22?lik bir
artış yaşandığı görülüyor. 2016 yılında düşüşe geçen turizm sektörü,
2017 yılında başladığı toparlanma ivmesine hız kesmeden devam ediyor.
İşletme Belgeli ve Yatırım Belgeli tesis sayıları incelendiğinde
Türkiye genelinde toplam 463 bin 763 oda kapasitesi ile 3.905 işletme
belgeli, 103 bin 823 oda kapasitesi ile 981 yatırım belgeli konaklama
tesisi olduğu görülüyor. İşletme belgeli tesislerin şehir
kırılımlarına bakıldığında ilk sırayı 790 tesis ve 209 bin 715 oda
kapasitesi ile Antalya çekiyor, onu takiben 575 tesis ve 57 bin 536
oda kapasitesi ile İstanbul geliyor. 401 işletme belgeli tesise sahip
olup, oda arzı 52 bin olan Muğla ise üçüncü sırada yer alıyor.
Sanayi ve lojistik tesislerinde kiralama talepleri azaldı
Mevcut veriler itibarıyla, birincil lojistik pazarları olan
İstanbul-Kocaeli bölgesinde yaklaşık 10,22 milyon metrekare toplam
depo stokunda 6,44 milyon metrekare ticari kullanım amaçlı lojistik
arzı yer alıyor. 2018 sonu itibarıyla yaklaşık %12 oranında bir boşluk
bulunuyor. 2017?nin son döneminde gözlenmeye başlanan 2018 yılının
ilk yarısında ise yaygınlaşarak piyasanın işleyişinde yer bulan TL
bazlı kiralama işlemleri Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yasalaştı.
2018 4. çeyrekte, TL ve ABD Doları bazında durağan seyreden kira
seviyesi 27.50 TL ve 5.75 USD olarak kayıt altına alındı. Sanayi ve
lojistik tesisi kiralama taleplerinde kayda değer bir azalma
gözlenirken kiralama işlem hacmi geçtiğimiz yıla kıyasla %63 düşüş
gösterdi. Diğer yandan satışa yönelik operasyonların piyasada ağırlık
kazanmaya başladığı gözlendi.
Foreks Haber Merkezi (
[email protected] )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey