Merkez Bankası, enflasyon rakamlarıyla ilgili olarak baz etkisiyle çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu yükseltse de, Türk Lirası'ndaki istikrarlı seyrin, enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin, iç talep koşullarının ve üretici fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak B ve C göstergelerinin eğilimindeki ılımlı seyrin korunduğunu bildirdi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı.
Raporda, "Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,38 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,01 puan yükselişle yüzde 10,56 olmuştur. Bu yükselişte bir önceki yılın aynı döneminde geçici vergi indirimlerine bağlı olarak temel mal grubunda gözlenen düşük baz etkisi öne çıkmıştır. Gıda enflasyonu temelde işlenmemiş gıda grubu kaynaklı olarak bir miktar yükselmiştir. Bu dönemde enerji enflasyonu petrol fiyatlarındaki görünümün etkisi ile artarken, hizmet enflasyonu görece yatay seyretmiştir. Baz etkisiyle çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu yükselse de, Türk lirasındaki istikrarlı seyir, enflasyon beklentilerindeki iyileşme, iç talep koşulları ve üretici fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak B ve C göstergelerinin eğilimindeki ılımlı seyir korunmuştur." denildi.
Ayrıntılar şu şekilde:
Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,38 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2,01 puan artarak yüzde 10,56 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,26 ve 2,58 puan yükselerek yüzde 9,90 ve 9,25 olarak gerçekleşmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, gıda, enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 1,38, 0,26, 0,18,
0,09 ve 0,09 puan artmıştır.
0,09 ve 0,09 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre B ve C göstergelerinin eğilimleri ılımlı seyrini korumuştur. Bu dönemde temel mal ve hizmet gruplarının eğilimleri yataya yakın seyretmiştir.
Hizmet fiyatları Kasım ayında yüzde 0,16 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,15 puan yükselerek yüzde 12,16 olmuştur. Yıllık enflasyon kira grubunda yatay seyrederken, lokanta-otel grubunda gerilemiş ulaştırma, haberleşme ve diğer hizmetlerde bir miktar artmıştır. Lokantaotel grubunda yemek hizmetlerinde aylık fiyat artışı önemli ölçüde yavaşlarken, konaklama hizmetleri fiyatlarında kayda değer bir düşüş gözlenmiştir. Kasım ayında haberleşme grubundaki aylık artışta cep telefonu görüşme ücretleri öne çıkmıştır.
Bu dönemde temel mal grubunda yıllık enflasyon 4,65 puan artışla yüzde 6,57’ye yükselmiştir. Bu gelişmede bir önceki yıl dayanıklı tüketim mallarındaki geçici vergi indirimleri kaynaklı düşük baz etkili olmuştur. Nitekim dayanıklı tüketim malları fiyatları Kasım ayında gerek Türk lirasındaki istikrarlı görünüm gerekse iç talep koşullarındaki ılımlı seyrin desteği ile yatay seyretmiştir. Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı grubunda yataya yakın seyrederken, diğer temel mallar grubunda sınırlı bir oranda gerilemiştir.
Enerji fiyatları Kasım ayında yüzde 0,55 oranında artmıştır (Tablo 1). Bu gelişmede, petrol fiyatlarındaki artışa istinaden tüp gaz ve akaryakıt fiyatlarında sırasıyla yüzde 2,36 ve yüzde 1,16 oranlarında gözlenen artışlar belirleyici olmuştur. Böylelikle enerji yıllık enflasyonu 1,34 puan artışla yüzde 7,34’e yükselmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Kasım ayında 1,04 puan artarak yüzde 8,89’a yükselmiştir. İşlenmemiş gıda fiyatları bir önceki aya göre olumlu bir seyir arz etmiş, ancak bir önceki yıldan gelen düşük baz etkisiyle grup yıllık enflasyonu 1,33 puan artarak yüzde 4,29 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde taze-meyve sebze grubunda yıllık enflasyon bir miktar yükselse de ılımlı seyrini sürdürmüştür. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise süt (yüzde 4,45), yumurta (yüzde 3,92) ve beyaz et (yüzde 2,41) fiyatlarındaki aylık artışlar öne çıkmıştır. Ağustos ayından bu yana olumlu seyreden işlenmiş gıda fiyatlarında ise Kasım ayında aylık fiyat artışı bir miktar hızlanmış (yüzde 1,00) ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,07’ye yükselmiştir. Bu grupta, çiğ süt alım fiyatındaki artış paralelinde peynir ve diğer süt ürünlerindeki fiyat artışları öne çıkarken, ekmek-tahıl fiyatlarındaki yüksek aylık artış eğilimi devam etmiştir.
Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 10,39 sviyesine yükselmiştir.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Kasım ayında yüzde 0,08 ile sınırlı bir oranda gerilerken, yıllık enflasyon düşük baz etkisi ile yüzde 4,26’ya yükselmiştir. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimindeki zayıf seyir devam etmiştir.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatlar dayanıklı mal grubunda görece yatay seyrederken, dayanıksız tüketim malı grubunda yükselmiş, diğer gruplarda ise düşüş kaydetmiştir (Tablo 3, Grafik 13 ve Grafik 14). Dayanıksız tüketim malı fiyatlarının yükselmesinde et ile et ve süt ürünlerindeki fiyat artışları etkili olmuştur. Ara malı grubundaki gerilemede demir çelik ürünleri enerji grubunda gaz imalatı ve dağıtımı ile rafine edilmiş petrol ürünleri sermaye malları grubunda ise metal yapı ürünleri ve diğer makineler öne çıkmıştır. Sonuç olarak, Kasım ayında tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar zayıf seyrini korumuştur."