2018 Dolar Kıtlığı Krizi
Dolar kuru dün 5.42 TLye kadar çıktıktan sonra geriledi. Ekonomideki arz-talep ilişkisinde talep fazlalığının söz konusu olduğu kıtlık durumunu yaşıyoruz. Dolar kıtlığı öyle bir hale geldi ki BDDK verilerinden yapılan bir çalışmaya göre son 3 ayda 1.8 mlr$ mevduat, bankalardan çekilip tabiri caizse yastık altına alınmış. Zira insanlar; döviz mevduatlarına el konulacağını, sermaye kontrolü olacağını düşünüyormuş. Oysa Türkiye en kötü gününde bile böyle yapmamıştır.
2008 öncesinde 0 faizli Japon Yen'ine endeksli konut kredisi alan tüketiciler, krizle beraber feryat edince ekonomi yönetimi, 16 Haziran 2009'da vatandaşa dövize endeksli krediyi de yasaklarken döviz geliri olmayan firmalara, yurtiçi bankalardan döviz kredisi kullanma yasağını kaldırdı. Türkiye böylelikle tam bir sıcak para cennetine dönüşürken 2008 krizinin teğet geçmesinde bu kararında etkisi oldu. Tabi bir de 2008 sonrası büyük merkez bankalarının 12 trilyon $ piyasaya para aktarımı yapmaları da lehimize oldu.
2018 itibariyle durum değişti. Artık para akıtma hızı yavaşladı ve önümüzdeki yıl ciddi para çekecekler. İşte bu noktada Türkiye hazırlıksız yakalanmış gözüküyor:
*TCMB altın hariç rezervleri; 2016 Kasımında 106 mlr$ iken 2018 Mayısında 84 mlr$ Temmuz sonunda da 78 mlr$ geriledi. Bankanın Kredibilitesi zayıfladı.
*2018 Mayıs itibarıyle, Uluslararası Yatırım Pozisyonu verilerine göre, Türkiye’nin net yurtdışı yükümlülükleri 401 mlr$. Reel sektörün net döviz yükümlülüğü 217 mlr$ dır. Şirketlerin dış borç geri ödemeleri; bu ay 4, Eylül'de 6 Ekim'de 8 mlr$ olacaktır.
*Reel sektörün 292 mlr$ kredi borcunun; 173 mlr$ bankalarımıza, 10 mlr$ leasing şirketlerimize iken 107 mlr$ yurtdışından sağlanmıştır. Bankalar yurtdışından kredi alıp içeriye kullandırmışlar. Şimdi ise geri ödenemeyecek krediler artıyor. Bu yüzden de banka hisseleri düşüyor.
*2018 Mayıs itibariyle son 1 yılın cari işlemler açığı 57.6 mlr$ olmuştur. Finansman yetmediği için rezervlerden karşılanmaya başlandı.
Başkan Erdoğan'ın artık en önemli görevi, dolar kıtlığı algısını ortadan kaldırmak ve böylece enflasyonu da dizginlemek olmalıdır. "Dış borçlanmada şimdi biz Çin piyasasına yöneliyoruz" açıklaması bu yönde atılmış bir adım olarak görülebilir. Ama daha yapacak çok iş var.
STRATEJI
TL'deki değer kayıplarına paralel endekste de satışlar hızlanıyor. 92.500 takip edeceğimiz ilk destek noktası. Direnç ise 95,000
Modelimiz (09:15 itibariyle) VIOP X30YVADE 300 puan civarında kayıpla, BIST 100 ise %-0.1 civarında güne başlamasını öngörüyor.
Alnus Yatırım