Türkiye'nin, Doğu Akdeniz'deki mücadelesi, akıllara genç Cumhuriyet'in tarihe ‘Bozkurt-Lotus Davası' olarak geçen hukuk zaferini getirdi. Türkiye Cumhuriyeti 2 Ağustos 1926'da korkunç bir kazayla sarsılır. ‘Bozkurt' isimli yolcu gemisi, Fransızların ‘Lotus' adlı gemisi ile Ege açıklarında çarpışır. Bozkurt gemisinde bulunan 8 Türk yolcu hayatını kaybeder. Türk mahkemelerinde yargılanan Fransız kaptan 80 gün hapis cezasına çarptırılır. Ancak, Fransızlar davayı Lahey Sürekli Adalet Divanı'na yani bugünkü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne götürür.
Yargılama 7 Eylül 1927'de sonuçlanır. Mahkeme, Türkiye'nin hukuka aykırı davranmadığına karar verip Türk heyetine, Atatürk'e verilmek üzere tunçtan yapılmış ‘Bozkurt heykeli' hediye eder. Bu, genç bir ülkenin, güçlü bir devlete karşı aldığı bir hukuk zaferi olarak adlandırılır.
GÜLE GÜLE GİT KAZANACAKSIN
Dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt, dava öncesini şöyle anlatır: “Atatürk beni çağırdı. Anlattım, sözlerimi şöyle tamamladım: ‘Davamızı müdafaa edeyim. Kaybedersem memlekete dönmem. Adalet Divanı önüne gitmeden Fransızların dediğini yapacak olursak tehdit karşısında boyun eğmiş olacağız. Halbuki Lahey Divanı'na gidersek davayı kaybetsek dahi şeref ve haysiyetimiz zedelenmez.' Atatürk ‘Güle güle git kazanacaksın, kazanmasan da memleket seni bağrına basacaktır' dedi.”
MÜZENİN DEPOSUNDA BULUNDU
Bozkurt heykeli 1968'e kadar Anıtkabir'deki müzede sergilenir. Ve ardından da Atatürk'ün birçok eşyasıyla birlikte Samsun'da yeni açılan Atatürk Müzesi'ne yerleştirilir. 70'li yıllarda neden olduğu tam olarak bilinmese de heykel müzeden kaldırılır. Uzun bir süre unutulan heykel, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 75. yıl dönümü törenleri için hazırlıklar yapılırken hatırlanır. Müzenin deposunda toz içinde bulunur. Temizlendikten sonra sergilenmeye başlanır.
Atatürk'ün, 19 Mayıs 1919 günü Samsun'da kaldığı ev 2006'da Gazi Müzesi olarak düzenlenir ve Bozkurt heykeli, Ulu Önder'in diğer eşyalarıyla birlikte burada sergilenir. Bu eserlerin arasında Atatürk'e ait başka bir Bozkurt heykeli daha vardır. Bu heykel, Atatürk'ün çalışma masasında çağırma zili olarak kullandığı üzerinde bir düğme bulunan küçük bir Bozkurt heykelidir ve halen daha aynı müzede bulunmaktadır.
Fransa ile yaşanan bu davanın sonuçlarını diri tutmak için Mustafa Kemal Atatürk'e, Lahey Sürekli Adalet Divanı tarafından hediye edilen tunçtan yapılmış Bozkurt heykeli, 29 cm yüksekliğinde, 34 cm uzunluğundadır. Kaidesi ise 30×12 cm boyutlarındadır. O tarihte henüz harf inkılâbı yapılmadığı için kaidesi üzerine Osmanlıca “Bozkurt davası hatırası, Lahey, 7 Eylül 1927” yazılıdır. Girişi ücretsiz olan Gazi Müzesi'ni her yıl yüz binlerce kişi ziyaret ediyor.