İşte o yazı:
Bir hisse alacağınız zaman nelere dikkat etmelisiniz? Bu soruyu dün Twitter’dan @erhanca rumuzlu bir okuyucum sordu. Tabii ki 148 harf sınırı olan bir platformdan bu soruya cevap vermek çok zor. Birden çok tweet attığınızda da karışıklık oluyor, bazıları okunuyor, bazıları okunmuyor ve yanlış anlamalar oluyor.
Borsada yatırım yaparak para kazanmak aslında zor değildir. Fakat hisse fiyatları her gün yüzde 20’ye varan dalgalanma yaşıyorsa ve fiyatlar zaman zaman çok cazip getiriler sunuyorsa, yatırımcının bir hisse senedine uzun vadeli bakış açısı sergilemesi çok zordur.
Günlük fiyat hareketleri gün içinde cazip getiriler sunarken, önemli kayıplara da sebep olmaktadır. Bir hisse almak bir şirkete ortak olmak demektir. Eğer elinizde 1 adet A hissesinden varsa siz bu A şirketinin ortağısınız. Dolayısıyla olaya uzun vadeli bir ilişki olarak bakarsanız para kazanacaksınız. Birçok okuyucum, “Hocam ben uzun vadeli bekliyorum ama hisse aldığım fiyatın yarısında” diyebiliyor. Yani uzun vadeli yatırım dediğinizde, yatırımcı herhangi bir hissenin alınıp uzun vadeli beklenmesini anlıyor ve tabii ki çok yanlış anlıyor.
Unutmayın ki, “Kendine hayrı olmayan şirketin yatırımcısına hayrı olmaz.” Bir şirketin kurulma amacı belirli bir pazarda büyümek, kâr etmek ve elde ettiği kârlarla ya yeni yatırımlar yaparak daha da büyümek ya da elde ettiği kârı ortaklarıyla paylaşmaktır.
Türkiye’de şirket sahipleri, borsadan hisse alan yatırımcıyı ortak olarak kabul etmezler. Onların fikirleri genel kurulda dikkate alınmaz ve şirketi arayıp bir soru sorsanız, güzel bir fırça yersiniz ve bunu SPK’ya şikayet ettiğinizde hiçbir sonuca ulaşamazsınız. Bundan dolayı Türk hisselerinin piyasa çarpanları (F/K, PD/DD, Fiyat/Satış, Fiyat/Temettü) ABD ile karşılaştırıldığında çok daha düşüktür. ABD’de ortalama F/K (Fiyat/kâr) 15-20 arasındayken, Türkiye’de 9-14 arasındadır. Yani ABD’deki şirketler yıllık kârının 15-20 katından işlem görürken, Türkiye’de ortalama olarak 9 ile 14 katı arasından işlem görmektedir.
Hisse alırken şu noktalara dikkat ediniz…
- Yatırımcısına değer veren, sorularını cevaplayan kurumları seçiniz. (Bunların sayısı çok az.) Faaliyet raporunu okuduğunuzda şirket ve sektör ile ilgili gelişmeleri anlatan bölüm doyurucu olmalı. Faaliyet raporunda takıldığınız bir konu olduğunda “yatırımcı ilişkileri” bölümünü arayıp sorunuz. Eğer baştan savmıyorlar veya fırça yemiyorsanız, bu şirket alım düşünülebilecek bir şirkettir. Yatırımcı ilişkileri görevlileri ortakların sorularını cevaplamak zorundadırlar.
- Geçmiş 5 yılın en az 4 yılında kâr etmiş olsun ve kârı her yıl en az yüzde 10 artmış olsun.
- Özvarlık kârlılığı (Yani net kâr/Özvarlıklar) yüzde 20-25 olsun ama PD/DD (Piyasa değeri/Defter değeri) oranı geçmiş üç yıllık ortalamaların altında veya bu ortalama civarında olsun.
Bu tür şirketlere kısa vadeli bakmamalı, her ay belirli bir miktar alıp bir kenara arsa gibi atmalısınız. Son günlerde Afyon Çimento bedelli bölündü ve hisse fiyatı 4 TL’den 18 TL’ye çıkmış. Aklı olan bu hisseden uzak durmalı. Şimdi Afyon alıp sonra da “Uzun vadeli bekledim hâlâ zarardayım” deme hakkınız yoktur. Afyon Çimento A.Ş’nin bütün varlıklarını paraya çevirip borçlarını çıkarsanız hisse başına 53 kuruş kalıyor. (1 lira bile değil.) Ama bu hisseye şu an 18 TL ödüyorlar. Özvarlığının 34 katından işlem görüyor yani PD/DD oranı 34 olmuş. Peki bu şirket kâr ediyor mu? Mart 2015’te 32 bin TL zarar etmiş. Bu hisseyi bu fiyattan alan ahmakların sonra “Battım, öldüm” demeye hakları yoktur.