Adnan Salih [email protected]

Küçük harcamalar büyük tasarruflar

Haftanın son günü, okullar tatil oldu. Sürekli piyasa yazıyoruz bugün şahsi tasarruflara hiç farkında olmadan kaybettiğimiz birikimlerimize değinmek istiyorum.

Ülke olarak tasarruflarımız neredeyse dibe vurdu. Bunun pek çok sebebi var. Orta sınıfın adım adım yok ediliyor olması ve bunun sistematik şekilde yapılmasını başka bir yazıda işlemeyi planlıyorum. Tasarruflarımız sadece devlet tarafından değil, kendimiz tarafından da yok ediliyor.

Kendimiz gelecekteki tasarruflarımızı nasıl yok ediyoruz? İnceleyelim mi ne dersiniz?

Sabahları kahve içmekten hoşlanıyor musunuz? İşe giderken yol üzerindeki bir kahve zincirinden koca bir karton bardak latte alıp yola devam mı ediyorsunuz? Ya da arkadaşlarınız ile öğle paydosunda, akşam çıkışında veya herhangi bir fırsatta hadi bir kahve içelim mi diyorsunuz?

Kadıköy PTT karşısındaki meşhur zincir önceden 2 katlı idi, şimdi 5 katlı oldu. Gece 2’ye kadar açık neredeyse açık olduğu her saat ağzına kadar dolu, daima sıra var. Genelde gençler buralarda oturuyor. Hemen diyebilirsiniz, ücretsiz internet var, garson yok, sipariş vermek zorunda değilsiniz vb. İşler hiç öyle değil, o masalarda oturunca insan ister istemez bir şeyler alıyor, yiyor ya da içiyor.

Bizim zamanımızda “kahvehane” kültürü vardı. Semtlerde gündüz vakti genelde boş gezenin boş kalfasının takıldığı yerlerdi. İşten sonra gidenler sosyalleşir çeşitli oyunlar oynayıp çay kahve içerlerdi. Son 10 yılda ise kahve zincirleri en ücra köşelere kadar yayıldılar. Gece gündüz dolu çalışıyorlar.

Bu dükkanlarda en ucuz kahve 5 TL. Biraz daha sevilenler ise 10 TL ve daha fiyatlı olanları da var.

Bir de Türk Kahvesi dükkanları çıktı, 1 fincan kahve, küçük bir lokum ve küçük bardak su 8-9 TL. Aynı dükkanlarda 100 gr çekilmiş kahve ise 5 TL civarında satılıyor. 100 gram kahveden yaklaşık 10-12 fincan çıkar. Bu da perakende olarak 50 – 60 TL eder. (Sade içtiğinizi varsaydım)

Tasarruf etmek için

Kural #1: Kahve içmekten vazgeçin!

Şunun şurasında küçücük bir zevkimiz var onu da elimizden alıyorsun diyebilirsiniz. Dostlarla sohbet ederken tadı bir başka oluyor diyebilirsiniz.

Bununla birlikte kahve alışkanlığı bize biraz pahalıya mal oluyor.

Hemen hesaplayalım. Ülkemizde faiz oranları ortalama %10 net civarında.

Her gün kahveye 10 TL harcamak yerine bu parayı biriktirseydik 1 yıl sonra elimizde 3800, 5 Yıl sonra 23700, 10 yıl sonra 62,700 20 yıl sonra ise 233,000 TL olacaktı.

Kahve fiyatı sabit, 20 yıl düzenli içilir varsayımı altında hesaplama yaptım.

Kahveyi haftada bir tüketiyorken vazgeçip tasarruf ettiğinizde 1 yıl sonra 546, 5 yıl sonra 3369, 10 yıl sonra 8921 20 yıl sonra 33149 TL biriktirmiş olacaksınız.

Bu hesaplamalar emeklilik fonlarından daha iyi bu arada!

Hesaplamaları kendiniz görmek ve gerçekleştirmek için:

Kural #2: Dışarıda Yemek Yemekten Vazgeçin!

İnsanlar kendilerinin hazırlamadığı yemekleri yemeye bayılıyorlar. Bunun için de ciddi paralar harcıyorlar. Evde pişirilecek 1 paket makarna 5 kişiyi doyurup belki de 3 TL’ye mal olurken bir tabağına 15-20 TL verilen yerler var. En ucuz hamburger menüleri 12 TL’den başlıyor. Karnınızı doyuracak boyutta olursa 20 TL. 200 gram döner satıyorlar 45 TL. Bir de meşhur et lokantaları, balık lokantaları vs. var. Buralarda genelde bir akşam yemeği bir asgari ücrete denk geliyor (kişi başı). Alkol alınan yerlere giderseniz orada da tarife yaklaşık kişi başı 200 TL.

Haftada 2 defa 4 kişilik bir aile hamburger yese ve buna da 60 TL ödese ciddi para. Bundan tasarruf edersek nasıl bir para biriktirebiliriz?

Hesaplayalım.

Haftada 2 defa ailecek hamburger yemez ve bu parayı tasarruf ederseniz 5 yıl sonra yaklaşık 40000 TL biriktirmiş olursunuz. 10 yıl sonra bu rakam 107000, 20 yıl sonra 400000 TL olur!

Hamburgerler pahalıya patlıyor!

Dışarıda yemek yemiyor olabilirsiniz ama bu gıda israfı yapmadığınız anlamına gelmiyor. Dolapta çürüdükten sonra atılan gıdalar, hiç yenmeyeceği halde alınan sebzeler meyveler, ihtiyaçtan fazla pişirilip yenmeden atılan yemekler ciddi masraf kalemleridir. Bu kalemlerden tasarruf etmek de bizim elimizde. Yapılan araştırmalar gıdaların %50’sinin çöpe gittiğini söylüyor.

Kural #3: Asla seyretmeyeceğiniz TV kanallarına ve diğer servislere abone olmayın!

Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre kablolu TV kanalları anormal sayıda artmış olsa da seyredilen kanal sayısı 17-18 civarında kalıyor. Bizde de farklı olduğunu zannetmiyorum:

Ödemeli TV sistemlerinden birine ben de abone idim. Aboneliğimi iptal ettirene kadar canım çıkmıştı. Saatlerce telefonla konuşup, faks çekip üyeliğimi iptal ettirmeye çalışmıştım. 3-4 hafta gidip geldim, sonrasında iptal ettirebildim. İptal için gittiğim yerde müşterilere HDMI kablonuz eksik deyip 100 TL civarında faturalar çıkarılıyordu. Taahhüttünüz varmış 500 TL ödemeniz gerek vs. söylemleri havalarda uçuşuyordu. Şimdi bu ödemeli servisi Katarlılar aldı. Defalarca arıyorlar şunu da verelim, bunu da verelim şöyle avantaj böyle avantaj vs. Bu tip platformları aldığınızda aylık 20 TL başlayıp siz fark etmeden 3 ay sonra bedavalar kalkınca 100 TL’ye ulaşıveriyor. İptal edin derseniz taahhüt var şu kadar cezalı diyorlar. Ne sihirdir ne keramet ama satarken de iptal ederken de para kazanmayı bir şekilde başarıyorlar.

Ayda 30 TL verdiğiniz servisten tasarruf ederseniz 15 yılda 12000 TL eder. Ben şahsen yayınları TÜRKSAT uydusundan izliyorum. Yeni TV’lerin hepsinde uydu alıcı var. Ortalama bir çanak anten 100 TL, sonrasında TV izlemek bedava!

Yukarıdaki 3 kalemden ettiğimiz tasarrufları 15 yıl için toplarsak (10 TL/Gün Kahve, 120 TL Hamburger/Hafta, 30 TL AY/TV) 356000 TL ediyor.

Daha fazla kurallar da ekleyebilirim. Cep telefonu ve internet servisleri rahatlıkla 4 ve 5’inci kural olabilir. Araba masraflarını 6’ncılığa koyabilirim. Gereksiz ev tadilatları ve eşya alımını da ekleyebilirim.

Küçük şeyler uzun dönemde büyük farklar yaratabilir. Hesaplamaları çeşitli varsayımlar ile gerçekleştirdim. Mutlaka faizler değişir, fiyatlar değişir rakamlar farklılaşabilir. Amaç burada %100 doğru bir hesap yapmak değil. Farkında olmadan yaptığımız harcamalar cebimizi deliyor ve ay sonunu getiremiyoruz dahi. Tüm (gereksiz) harcamalarımızın üstüne bunları vadesi geldiğinde ödeyemeyince bankalara (kredi kartı, tüketici kredisi) ile ödenen faizleri de eklersem aslına bakılırsa kendimize değil de başkasına çalışıyoruz sonucu çıkar!

Tasarruf kelimesinin anlamı artık kalmadı biliyorum, sosyalleşmek de önemli fakat bir durup düşünelim nereye gidiyoruz daha da önemlisi bu yolda daha ne kadar yürüyebiliriz?

Sizin de ekleyeceğiniz maddeler mutlaka vardır, yorumlara yazarsanız sevinirim.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.