Prof. Dr. Serra Eren Sarıoğlu [email protected]

İyi yönetilen fonları nasıl tespit ederiz?

Geçen haftaki yazımızda, ekonomik ve siyasî gelişmeler ışığında yatırım fonlarında önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerden bahsetmiştik. İyi ve başarılı fonları nasıl belirleyebileceğimizi anlatmayı da bu haftaya bırakmıştık.

Fon veya başka bir yatırım aracı olsun, böyle bir yatırım yaptığımızda ilk baktığımız gösterge geçmiş dönemlerde ne kadar getiri elde ettiğimizdir. Basılı ve dijital medyada da yatırım araçlarının son 3 aylık, 6 aylık, 1 yıllık vs. getirilerini sıkça görürüz: “Ne kadar para yatırdık ve şimdi paramız ne kadar oldu?” Bu değerlendirmeyi bir adım daha ileri götürenlerden ise şu cümleyi duyarız: “Bu yatırım aracına paramı yatırmak yerine devlet tahvili alsaydım (ya da mevduata yatırsaydım) yüzde … daha fazla kazanırdım!” Peki, neden bazılarımız (hatta birçoğumuz) devlet tahviline yatırmak yerine başka bir yatırım aracını tercih ederiz? Tabii ki daha fazla kazanmak için… Ancak bu dünyanın da bir kuralı vardır:

Ne kadar ekmek, o kadar köfte

Daha fazla kazanmanın bedeli de daha yüksek risk almaktır. “Ne kadar yüksek risk, o kadar getiri” kuralı. Öyleyse, yatırım yaparken düşünülmesi gereken sadece getiri değil, bir de alınan risk unsuru vardır. İşte tüm sorunlar da bu noktada başlamaktadır. Yukarıdaki cümlenin sahibi yatırımcının söylemek istediği aslında: “Devlet tahviline göre daha yüksek risk alıp başka bir yatırım aracına paramı koymama rağmen, daha düşük getiri elde ettim.” Kural yıkılmıştır! Daha yüksek risk alınmış ama daha az kazanılmıştır. Çoğu zaman da başımıza gelen budur aslında. Peki, yok mu aldığı risk ile uyumlu getiri sağlayan bir yatırım aracı? Elbette ki var…

Yatırım fonlarının kurulma misyonu: Riski dağıtmak

Yatırım fonları, yatırımcılardan topladıkları birikimler ile hisse senedi, devlet tahvili, özel sektör tahvili, döviz, altın gibi yatırım araçlarını satın alırlar ve bir portföy oluştururlar. Bu satın almaları yaparken de dikkat ettikleri en önemli nokta, riski en aza indirebilmektir. Ardından da uzman portföy yöneticileri bu portföyleri yönetirler. Hepsinin de farklı bir yatırım stratejisi vardır. Kimi sadece devlet tahvillerini alıp satarak düşük getiri-düşük risk amacıyla hareket ederken, kimisi de yüksek risk alıp yüksek getiri elde etmek isteyen yatırımcıları hedeflemekte; bu nedenle de hisse senedi gibi daha yüksek riskli araçlara yatırım yapmaktadır. Burada hangi tür fonları almak gerektiğine yatırımcı kendi risk tercihine göre karar verecektir. 

Diyelim ki yatırımcı yüksek risk seviyor ve yüksek riskli fonlardan olan hisse fonlara yatırım yapmayı düşünüyor. “Hisse fonları nelermiş bakalım” diye listeyi açtığında önüne onlarca fon çıkıyor. Peki, nasıl karar verecek? Hangi fonu alacak? Burada fonun risk ve getirisine bakarak karar vermesi gerek. Bu ne demek? Şöyle bir örnek verelim: Diyelim ki, açılan fon listesinde en yüksek getiri olan %12’yi sağlamış beş adet fon olsun. Hangisi daha başarılıdır? Bu sorunun yanıtı fonların aldıkları risk düzeyi ile ilgilidir. Aynı getiriyi sağlayan fonlardan hangisi daha düşük risk alarak bunu elde etmişse o daha başarılıdır. Bu fonlardan ilki bu getiriyi %2 risk alarak sağlamış, diğerleri sırasıyla %3, %4, %5 ve %6 oranında risk almış olsunlar. Yatırımcının seçmesi gereken fon tabii ki %2 risk alan ilk fon olmalıdır. Bu noktada başarılı fonu belirlemek görüldüğü üzere oldukça kolaydır. Ancak, piyasada çok sayıda farklı getiriye ve farklı riske sahip fon olduğunu belirtelim. Ayrıca fonların getiri verilerine ulaşmak kolayken, yatırımcıların fonların risk değerlerini bulabilmeleri oldukça zordur.

Bir dost eli: Fon Rating

Burada işte fon ratingi devreye girmektedir. Yatırımcıların yüzlerce fon arasında kaybolmasını engellemek, getiri ve risk verilerine ihtiyaç duymadan ve rakamlar arasında bocalamadan, tarafsız ve uzman bakış açısıyla yollarını bulmak için bir dost elidir fon rating. Fonların başarısını, rakamları hiç işin içine katmadan, yatırımcının anlayabileceği gibi simgelerle (çoğu zaman bu simgeler yıldızlar olur) ifade eden bir sistemdir fon rating. Bir sonraki yazımızda fon ratingi daha detaylı anlatmaya çalışacağız.          

(Ludens İleri Finansal Hiz.ve Dan.)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.